اروپا، کوچک‌ترین قمر در میان قمرهای گالیله‌ای مشتری است که نخستین بار، گالیله آنها را رصد کرد. با وجود اندازه کوچک، روشنایی این قمر بسیار زیاد است و از این رو، دانشمندان احتمال می‌دادند بازتابندگی زیاد این قمر ناشی از یخ‌زده بودن سطح آن باشد. با عبور فضاپیماهای ویجر از نزدیکی منظومه مشتری در 30 سال پیش و ارسال نخستین تصاویر نزدیک از سطح اروپا، مشخص شد حدس دانشمندان درست بوده است.
در تصاویر ارسالی ویجرها، خطوط فراوانی در سطح این قمر دیده شد که بعدها توسط فضاپیمای گالیله که از سال 1995 / 1374 تا سال 2003 / 1382 در منظومه مشتری قرار گرفت، بیشتر بررسی شد. الگوی این خطوط که شبیه به طرح لایه‌های یخ‌زده روی مایع و ترکیبات برف‌آب روی زمین بود، دانشمندان را به این نتیجه رساند که اقیانوسی از آب مایع در زیر سطح یخ‌زده اروپا وجود دارد. (برای تماشای عکس بزرگ، اینجا را کلیک کنید)
امروز دانشمندان می‌دانند سه قمر گالیله‌ای آیو، اروپا و گانیمید هماهنگ با یکدیگر به دور مشتری می‌چرخند. دوره تناوب گانیمید دقیقا 2 برابر اروپا و 4 برابر آیو است و همین حرکت منظم، موجب می‌شود نیروهای جزرومدی گرانشی اعمالی بر قمرهای داخلی آیو و اروپا، دمای درون آنها را بالا ببرد. این افزایش دما در آیو منجر به فوران ده‌ها آتشفشان در سطح این قمر می‌شود، اما در اروپا منجر به مذاب شدن یخ‌ها و پدید آمدن اقیانوسی از آب مایع شده است.
وجود آب مایع، یکی از اصلی‌ترین شرایط تشکیل حیات در منظومه شمسی است و از این‌رو، قمرهای اروپا در مشتری و تیتان در زحل به‌عنوان هدف‌های بعدی ماموریت‌های اکتشاف در منظومه شمسی مشخص شده‌اند. یکی از این ماموریت‌ها قرار است روی سطح اروپا فرود بیاید و آزمایش‌های فراوانی را انجام دهد، از این‌رو پیداکردن فرودگاه‌های مناسب در سطح اروپا اهمیت فراوانی دارد.
به گزارش نیوساینتیست، پژوهشگران انستیتو سیاره‌ای-قمری در هوستون، تگزاس، از تصاویر ارسالی گالیله استفاده کرده‌اند و با تحلیل سایه‌ها و تصاویر گرفته‌شده از 2 زاویه متفاوت، مدلی سه‌بعدی از سطح اروپا ساخته‌اند. این‌چنین آنها توانستند شیب سطح اروپا را در نواحی مختلف اندازه‌گیری کنند. اغلب ناهمواری‌های سطح اروپا را می‌توان به چهار دسته مناطق برجسته، گودال‌های برخوردی، مناطق آشفته که در آنها، قطعات یخی در مایعی منجمد شناورند و نوارهای دیلی‌شنال که به‌شکل مسیری طولانی و هموار در سطح اروپا کشیده شده‌اند.
در میان این نواحی، مناطق آشفته و حفره‌ها اهمیت بیشتری دارند، چراکه احتمال دارد آب اقیانوس زیرسطحی در نقاطی از این نواحی به سطح اروپا راه یابد و بی‌نیاز به حفر چاه، نشانه‌های حیات را در آن جستجو کرد. اما شیب سطح اروپا در این مناطق بیشتر از 10 درچه است و این برای فعالیت کاوشگرهای زمینی مناسب نیست. شیب بیشتر نواحی اروپا بین 20 تا 30 درجه است و وجود قله‌های منحنی شکل، می‌تواند ماموریت این کاوشگرها را با شکست روبرو کند.
نقشه‌های سه‌بعدی بدست آمده نشان می‌دهد در نوارهای دیلی‌شنال، شیب کمتر از 5 درجه است و با پهنای چند ده کیلومتر و درازی چند صد کیلومتر، ناحیه مناسبی برای فرود و فعالیت کاوشگرهای زمینی است. به‌نظر می‌رسد این نواحی، شکاف‌هایی باشند که به‌دلیل نیروهای جزرومدی گرانشی مشتری و دیگر قمرهای گالیله‌ای سرباز کرده‌اند. پس از آن، آب اقیانوس زیرسطحی به بالا فوران کرد و این شکاف‌ها را پر کرد. یا منجمد شدن این آب، شکاف گسترده‌تر می‌شود و درنهایت، این نوارهای دیلی‌شنال به‌وجود می‌آیند.
نظر شما