هشدار احمدی‌نژاد به مجلس

«به دوست و برادر خود اعتماد کنید». این درخواست رئیس‌جمهور از نمایندگان مجلس بود که در ازای اخذ رأی اعتماد برای وزرایش مطرح کرد. محمود احمدی نژاد، روز گذشته از تریبون نماز جمعه تهران استفاده کرد تا بخشی از سخنان گذشته‌اش که پنجشنبه دوهفته پیش (29 مرداد ماه) در تلویزیون مطرح کرده بود را تکرار کند. او که معتقد است ارائه رأی اعتماد نمایندگان به وزرا در حد تأیید صلاحیت عمومی آنهاست، خطاب به نمایندگان مجلس از پشت تریبون نماز جمعه گفت: «شما صلاحیت عمومی را بررسی کنید و اصل را بر اعتماد بگذارید. به دوست و برادر خود اعتماد کنید، ‌کارآمدی را به رئیس‌جمهور بسپارید، ما همه می‌خواهیم کابینه‌ای قوی تشکیل شود و باید در این راستا اعضای دولت همدل باشند.» او سپس لحن سخنانش را از «درخواست از نمایندگان» به «انتظار از نمایندگان» تغییر داد و با اشاره به توطئه‌های مستکبران برای ضعیف نشان دادن دولت، ادامه داد: من انتظار دارم با رأی قاطع به همه‌ وزرا اجازه دهید یک دولت منسجم و خدمتگزار سر کار بیاید و در برابر مستکبران بایستد. البته احمدی‌نژاد سخنانش را با این تعارف آغاز کرد که «انتخاب اعضای کابینه جزو سخت‌ترین کارهای رئیس‌جمهور است. از بین هزاران انسان توانمند و صالح انتخاب 21 نفر که دور یک میز جمع شوند و خدمتگزاری کنند کار سختی است.»

او وزرای معرفی شده را مؤمن، ‌انقلابی، ‌معتقد به آرمان‌های رهبری و عاشق این نظام و انقلاب خواند و تأکید کرد که در انتخاب کابینه مطلقا نظر شخصی خود و این ‌که چه کسی نسبت به من چه نظری داشته باشد را دخالت نداده‌ و براساس صلاح و مشورت کشور انتخاب کرده‌ و کابینه‌ای قوی، منسجم، پاک، متخصص و مردمی برگزیده‌ است. سخنان رئیس‌جمهور همچنان که در گذشته نیز با واکنش رئیس و نایب رئیس مجلس روبه‌رو شد، این بار نیز مورد اقبال نمایندگان قرار نگرفت. لحن کلام و نوع نگاه وی به نقش مجلس در بررسی صلاحیت وزرا، حتی نمایندگان اصولگرا را نیز آزرده است. کما اینکه حمیدرضا کاتوزیان از نگاه رئیس‌جمهور به ارائه رأی اعتماد مجلس، را نوعی نگاه «تشریفاتی» به مجلس خواند و به «خبر» گفت: آقای احمدی‌نژاد همانگونه که فکر می‌کنند رأی مجلس به لوایح بودجه یک رأی نمایشی است که پس از تورق این لایحه ارائه می‌شود و حقی برای اصلاح آن در مجلس در نظر نمی‌گیرند، همین نگاه را نیز به رأی نمایندگان به کابینه دارند. او تأکید رئیس دولت به تأیید صلاحیت عمومی وزرا از سوی مجلس را خلاف روح قانون اساسی برشمرد و صحیح ندانست و تأکید کرد که در حقیقت این ملت است که از طریق نمایندگانش در مجلس، نسبت به تأیید صلاحیت عمومی و اجرایی وزرا، اعمال قدرت می‌کند. به گفته وی نمایندگان تنها در شرایطی می‌توانند به انتخاب رئیس‌جمهور به عنوان یک فرد، اعتماد کنند، که خودشان شخصاً در مورد بررسی صلاحیت یک وزیر به جمع‌بندی خاصی نرسیده یا او را به خوبی نشناسند.

جواد جهانگیر‌زاده دیگر نماینده اصولگرای مجلس نیز به استناد اصل 87 قانون اساسی که رئیس‌جمهور را موظف می‌ کند برای هیأت‌وزیران از مجلس رأی اعتماد بگیرد، گفت: از نظر قانون اساسی، رأی اعتماد به وزرا یک امر عمومی است که به بررسی صلاحیت عمومی وزرا محدود نمی‌شود. کما اینکه بررسی صلاحیت تخصصی و مبتنی بر تجارب و تحصیلات و کارآمدی وزرا یک روال عادی در تمامی مجالس است که تبعیت از آن، به منزله تقابل با دولت نیست. وی به استناد اختیارات نمایندگان در تذکر، استیضاح و سؤال از وزرا، یادآورشد که این ابزارها در شرایطی به کار می‌آیند که صلاحیت تخصصی و توانمندی و کارآمدی وزیری خدشه دار شده باشد و گرنه صلاحیت عمومی افراد که معمولاً تغییری نمی‌کند. وی تأکید کرد که مجلس نمی‌تواند مسئولیتش را در قبال بررسی صلاحیت وزرای به دولت واگذار کند.

 نگرانی از معرفی وزرای ضعیف‌تر

احمدی‌نژاد به گونه‌ای از نمایندگان خواست تا با رأی به وزرای معرفی شده از سوی وی، به تشکیل کابینه‌ای توانمند کمک کنند‌ که گویی اگر مجلسیان به این وزرا رأی ندهند، افرادی ضعیف‌تر جایگزین آنها خواهند شد. تجربه‌ای که از نظر برخی نمایندگان با اشاره به تغییر چند وزیر در دولت نهم، منجر به معرفی وزرایی ضعیف‌تر خواهد شد. نگرانی از این موضوع نیز از ابتدای معرفی وزرای پیشنهادی دولت دهم به مجلس وجود داشت. به همین دلیل علی رغم پیش‌بینی باهنر و برخی دیگر نمایندگان مبنی بر عدم ارائه رأی اعتماد به 4 تا 5 وزیر پیشنهادی، این تصور غالب در اذهان نمایندگان وجود دارد که بهتر است به همین وزرای معرفی شده رأی اعتماد داده شود تا وزیران ضعیف‌تری از پاستور به بهارستان معرفی نشوند. این در حالی است که احمدی‌نژاد در خطبه‌های نماز جمعه دیروز تهران با بیان اینکه «این‌طور نیست که این وزرای پیشنهادی بهترین باشند»، ضعف وزرای پیشنهادی‌اش را پذیرفت. البته معرفی وزرایی ضعیف‌تر از قبل، در صورت عدم ارائه رأی اعتماد به وزرای پیشنهادی در مرحله اول، از نگاه نمایندگانی همچون جهانگیرزاده امری بدیهی است. چون احمدی‌نژاد کسانی را که در مرحله اول معرفی کرده است، از نظر او بهترین و ایده ال بوده‌اند و به همین دلیل کسانی که جایگزین آنها خواهند شد دیگر به زعم رئیس‌جمهور ایده ال و بهترین نخواهند بود. وی با تأکید بر اینکه هیچ رئیس‌جمهوری نمی‌خواهد با کابینه‌ای ضعیف به فعالیت خود ادامه دهد، اذعان داشت: اینگونه نیست که رئیس‌جمهور بخواهد از روی عمد، وزرای ضعیفی را به مجلس معرفی کند. محمدرضا خباز عضو فراکسیون خط امام نیز با تأیید تصور قالب در مجلس مبنی بر احتمال معرفی وزرایی ضعیف در قبال عدم ارائه رأی اعتماد به وزرای معرفی شده کنونی گفت: اما نباید از بیم اینگونه نگرانی‌ها به پذیرش وزرایی ضعیف تن دهیم.

 تأکید بر رد وزرای ضعیف

اغلب نمایندگان مجلس با تجربه رد صلاحیت چهار وزیر پیشنهادی در دولت نهم، از سوی مجلس هفتم، بر این باورند که این بار نیز حداقل سه و حداکثر پنج وزیر پیشنهادی رأی اعتماد نخواهند گرفت.

محمدرضا تابش با یادآوری اینکه حساسیت نمایندگان در مجلس هفتم نسبت به معرفی وزیر نفت، سبب شد تا احمدی‌نژاد پس از معرفی سه وزیر مختلف نهایتاً به خواست مجلس تن داده و وزیری در سطح این وزارتخانه معرفی کند، امیدوار است که این‌بار نیز مجلس هشتم چنین رویکردی را در پیش بگیرد. علی مطهری نماینده تهران نیز با تأکید بر اینکه بیم معرفی وزرای ضعیف‌تر نباید منجر به ارائه رأی اعتماد مجلس به تمامی وزرای پیشنهادی در مرحله اول شود، ادامه داد: اگر رئیس‌جمهور در معرفی وزرای ضعیف‌تر اصرار داشته باشد، مجلس هم به عدم ارائه رأی اعتماد به چنین وزرایی اصرار کند. به این ترتیب به جای آنکه مجلس در مقابل خواست غلط دولت عقب نشینی کند این دولت خواهد بود که در مقابل خواست بجای مجلس کوتاه آمده و وزرایی قوی به مجلس معرفی خواهد کرد.

جهانگیرزاده نیز تأکید دارد که مجلس باید از لحاظ عقلی، انقلابی و شرعی به تأیید یک وزیر برسد، در غیراین‌صورت در ازای رأی اعتماد به وزرایی ضعیف، مسئولیت ناکارآمدی‌های دولت آتی به گردن مجلس خواهد بود.

در همین راستا کاتوزیان هم با بیان اینکه سخنان رئیس‌جمهور را به منزله «تهدید مجلس» تلقی نکرده است، ادامه داد: عدم رأی اعتماد سه یا چهار باره به وزرای ضعیف پیشنهادی از سوی دولت، به معرفی وزرایی قوی از سوی دولت می‌ارزد. وی با تأکید بر اینکه آیندگان بر اساس رفتار امروز نمایندگان نسبت به عملکرد مجالس قضاوت خواهند کرد، گفت: عدم رأی اعتماد به وزرای ضعیف نشان خواهد داد که سوگند نمایندگان در ابتدای ورودشان به مجلس، تشریفاتی نیست و نمایندگان اصرار دارند که در مسیر امام و رهبری و با دقت عمل به پیش روند.

 فردا صلاحیت وزرا بررسی می‌شود

پس از حضور وزرای پیشنهادی دولت دهم در جلسات متعدد فراکسیون‌های سیاسی و کمیسیون‌‌های تخصصی مجلس، روز موعود برای بررسی صلاحیت آنها در صحن علنی مجلس فرا‌می‌رسد. فردا محمود احمدی‌نژاد به همراه وزرای پیشنهادی خود در مجلس حاضر شده و با دفاع از معرفی تمامی آنها به مجلس‏، شنونده نظرات موافق و مخالف نمایندگان در مورد اعضای پیشنهادی کابینه‌اش خواهد بود. بررسی برنامه دولت محمود احمدی‌نژاد و وزیران پیشنهادی و اخذ رأی اعتماد در مورد آنان که به گفته هیأت رئیسه مجلس تا روز سه شنبه و در دو نوبت صبح و عصر ادامه خواهد یافت. به این ترتیب نمایندگان در دو شیفت کاری‏، به بررسی صلاحیت تک تک وزرا خواهند پرداخت تا در جلسه عصر روز سه شنبه برای تمامی آنها رأی‌گیری ‌شود. به گفته حمیدرضا حاجی بابایی، رئیس‌جمهور به مدت دو ساعت و نیم فرصت دارد که می‌تواند این زمان را به هر فردی که مایل است، اختصاص دهد. سپس 10 نفر از نمایندگان به مدت دو ساعت و نیم فرصت دارند که این وقت به پنج مخالف و پنج موافق اختصاص داده می‌شود که به ترتیب یک مخالف و یک موافق هر کدام 15 دقیقه می‌توانند صحبت کنند و حتی قسمتی از وقت خود را به دیگری دهند. از بعدازظهر روز یکشنبه بحث رأی اعتماد به وزرا به ترتیب حروف الفبای وزارتخانه‌ها انجام می‌شود که برای هر وزارتخانه دو موافق و دو مخالف به ترتیب یک موافق و یک مخالف به مدت 15 دقیقه در مورد وزیر پیشنهادی صحبت می‌کنند، و وزیر پیشنهادی نیز نیم ساعت فرصت صحبت کردن دارد که می‌تواند قسمتی از وقت خود را برای دفاع کردن به رئیس‌جمهور بدهد. در این میان علاوه بر سه وزیر زن که در معرض عدم کسب رأی اعتماد قرار دارند، وزرایی چون علی‌اکبر محرابیان، حمید بهمنی، علی‌آبادی و میرکاظمی وزرای پیشنهادی صنایع، راه، نیرو و نفت شانس خیلی کمتری را برای کسب رأی اعتماد از مجلس دارند.