«اگر کسی ۱۰۰ سند بخواهد ما ۲۰۰ سند می دهیم» جمله‌ای بود که رسول جعفریان در سخنرانی خود در مراسم قدردانی از فهرست‌نویسان اسناد کتابخانه‌ی مجلس بیان داشت.
به مناسبت فرارسیدن جشن مبعث حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم در کتابخانه‌ی شماره‌ی 2 مجلس شورای اسلامی مراسمی به منظور قدردانی از فهرست‌نویسان اسناد پارلمانی قانون‌گذاری مجلس شورای اسلامی رأس ساعت 11 صبح برگزار گردید.
در این مراسم پس از استماع قرائت قرآن کریم توسط قاری محترم مصطفی ملایی و مداحی برادر ارجمند علی‌رضا قانعی؛ دکتر علی ططری-رئیس مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی -گزارش مختصری پیرامون فهرست‌نویسی اسناد پارلمانی و قانون‌گذاری و آمار این فهارس تا لحظه‌ی اجرای مراسم ارائه نمود.
وی گفت کار فهرست‌نویسی این اسناد از سال 1374 توسط خانم منصوره تدین‌پور و برخی کارشناسان کتابخانه و بیرون از کتابخانه آغاز گردید و تا شهریور سال 1387 ادامه داشت. در این دوره اقداماتی انجام شد. حجة الاسلام و المسلمین ابهری-رئیس وقت کتابخانه‌ی مجلس- پی‌گیر بودند و اسنادی اسکن شدند. اما قرار بود که کار فهرست‌نویسی و اسکن اسناد با شدت و حجم بیشتری انجام گیرد. ولی این کار انجام نشد.
فهرست‌نویسی این اسناد نیاز به شجاعت و جدیت بیشتری بود. سابقاً تعداد این اسناد 12 میلیون برگ سند تخمین زده می‌شد و پس از فهرست‌نویسی بخش مهمی از این اسناد در حدود 5/1 میلیون سند از آمار اولیه کمتر بود.
بعد از آمدن آقای جعفریان به کتابخانه و جلسه‌ای که با ایشان داشتیم پرسیدند که با این تعداد کارشناس که در مرکز اسناد کار می‌کنند چه مدت زمان طول می‌کشد که این اسناد فهرست‌نویسی و قابل بهره‌برداری بهینه شود که در پاسخ گفتیم بین 40 تا 50 سال طول خواهد کشید. خوب پیشنهاد دادند که از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد تاریخ و سند‌پژوهی برای فهرست‌نویسی استفاده شود.
در آغاز امر با رایزنی‌های مختلف با دانشکده‌ها و دانشگاه‌ها 9 نفر جذب گردید. اما روی‌همرفته در ظرف 32 ماه فهرست‌نویسی در مجموع 63 نفر با کتابخانه همکاری داشتند که اگر کارمندان مرکز اسناد را هم اضافه کنیم این تعداد به 80 نفر خواهد رسید و این خود حاکی از حجم بالای کار بوده است. البته می‌باید از بخش‌های دیگر کتابخانه مانند مدیریت مالی و مدیریت اداری نیز به‌خاطر کمک‌هایی که کردند تشکر نمود.
می‌توان گفت در حدود 70 درصد اسناد مهم فهرست‌نویسی شده و قابل جستجو در پایگاه اسناد می‌باشد.
این اسناد در سه گروه عمده اولویت‌بندی گردید. عرایض مجلس شورای ملی، عرایض مجلس سنا و اسناد قوانین که در حدود 50 میلیون سند فهرست‌نویسی و در پایگاه اسناد گذاشته شد. امروزه فهرست‌نویسی اسناد مربوط به انتخابات مجلس شورای ملی نیز در مراحل پایانی قرار دارد و امیدواریم به زودی در دسترس پژوهشگران قرار گیرد.
باید اضافه نمود که در کنار این پروژه‌ی عظیم، دیگر کار‌های مرکز اسناد تعطیل نگردید بلکه با شتابی بیشتر به پیش رفت مانند ارائه‌ی خدمات به پژوهشگران، خرید و پذیرش بیش از یک میلیون سند، ارتقاء تعداد واحد‌های این مرکز از 4 واحد به 12 واحد، انتشار مجله‌ی تخصصی «اسناد بهارستان»، راه‌اندازی تاریخ شفاهی، برگزاری 2 دوره همایش تاریخ مجلس، انعقاد 60 طرح پژوهشی که 15 مورد از آن‌ها در مرحله‌ی چاپ است و انتشار چندین کتاب در زمینه‌ی اسناد کتابخانه‌ی مجلس.
سخنران دوم، رسول جعفریان بود که پس از تبریک به مناسبت مبعث پیامبر عظیم الشأن صلی الله علیه و آله و سلم و تبریک به دست‌اندر‌کاران فهرست‌نویسی اسناد به تشریح و تبیین حکمت در تمدن اسلام پرداخت.
در قرآن هنگامی که از کتاب یعنی تورات، انجیل و قرآن صحبت می‌شود در کنار آن حکمت نیز آمده است. تعلیم حکمت در کنار تعلیم کتاب آمده است. خداوند به لقمان حکمت آموخت: وَ لَقَد ءاتَینا لُقمانَ الحِکمَةَ(سوره‌ی لقمان، آیه‌ی 12). یا خداوند در میان امیّون پیامبری را از میان خودشان برانگیخت تا برای ایشان آیات الهی را یاد‌آوری نماید و به ایشان کتاب و حکمت را بیاموزد: و َ یُعَلِّمُهُم الکِتابَ وَ الحِکمَةَ(سوره‌ی جمعه، آیه‌ی 2).
این حکمت چیست که این‌قدر قرآن بر آن تأکید دارد. کلمه‌ی قشنگی است ولی تعریف دقیقی از آن نشده است. در جامعه‌ی ما در گذشته به پزشک حکیم می‌گفتند. به فیلسوف حکیم می‌گویند. اما این دو حکیم غیر از حکیم قرآنی است و با حکیم به معنای قرآنی آن متفاوت است. حکیم پزشک و حکیم فیلسوف با حکیم قرآنی فرق می‌کند.
در تمدن اسلامی انواع حکمت داشتیم. حکمت نظری و حکمت عملی. حکمت عملی نیز خود فروعاتی داشت. سیاست مدن و سیاست منزل و اخلاق سیاسی. علت اینکه در دنیای اسلام به حکمت به معنای قرآنی آن آن‌طور که شایسته و بایسته‌ی آن است پرداخته نشده است.
شاید علت، نفوذ و رخنه‌ی فلسفه‌ی یونانی در میان مسلمان باشد که مباحث مربوط به حکمت را تحت شعاع خود قرار داد و به آن رنگ و بوی یونانی داد. و آن‌هایی هم که به مخالفت با فلسفه‌ی یونانی برخاستند در تبیین و توضیح حکمت قرآنی و حکمت به معنای قرآنی آن کاری نکردند. اینان کسانی بودند که از فلسفه‌ی یونانی و خارجی و غیر خودی بیزار بودند اما خودشان نیز حکیم نبودند. و بنابراین از حکمت خودی باز ماندند.
هر چیزی از صورت و ماده تشکیل شده است. ما می‌توانیم مواد را از دیگران بگیریم و به آن صورت اسلامی بدهیم. فلسفه بیرونی را بگیریم و آن را درونی کنیم.
مشکل این است که ما کلمات قصار فراوانی از ائمه‌ی هدی داریم. اما نیامدیم یک اندیشه‌ی نظامند و نظام فکری منسجم تولید کنیم. نتوانستیم این کلمات قصار حِکَمی، نظام و قوانین درست کنیم.
در خصوص گذشته‌ی خیلی دور صحبت نمی‌کنم در مورد همین زمان انقلاب مشروطیت به بعد را مثال می‌زنم. در آن زمان آدم حکیم و متفکر بیشتر داشتیم و الآن آدم متفکر کمتر داریم.
باز هم این وضع در میان شیعیان که به عقل و استدلال بیشتر اهمیت می‌دهند بهتر است. یک روحانی شیعه که سخنرانی می‌کند یک ساعت از برداشت‌ها و فهم خود از آیات و روایات می گوید. ولی اهل تسنن فقط آیات و روایات را می‌گویند.
حکمت همیشه مکمل کتاب بوده است. دینداری ظاهری بدون عقل و حکمت ریشه و عمق ندارد و باعث گریز مردم از دینداری بدین معنا می‌شود. البته تکیه‌ی بی حصر و حد بر عقل نیز زیان‌آور است و دین حد اعتدال و سودمند بودن عقل را مشخص می‌کند.
خوب است برای تبرک و تیمن جلسه، حدیثی از امام معصوم درباره‌ی جایگاه عقل برایتان نقل کنم. « قال رسول الله صلی الله علیه و آله ما قسم الله للعباد شیئاً أفضل من العقل». چیزی بهتر از عقل خداوند به انسان نداد. «فنوم العاقل أفضل من سهر الجاهل». خواب عاقل بهتر از شب‌زنده‌داری جاهل است». « و إقامة العاقل أفضل من شخوص الجاهل». نشستن خردمند بر ایستادن و دست به کاری زدن نادان برتری دارد. « و لا بعث الله نبیاً و لا رسولاً حتی یستکمل العقل». و خداوند رسولان و پیامبران را نفرستاد تا اینکه عقل را کامل کنند..
وی پس از آن به بحث فهرست نویسی اسناد پرداخت و با تشکر از فهرست نویسان محترم گفت: امیدوارم بتوانیم محتوای کاربرگه های تعریف شده برای هر سند را به‌زودی در گوگل بازیابی کنیم. مؤسسات دیگر نیز می‌باید چنین کار‌هایی بکنند؛ برخی فعال هستند. ولی کافی نیست. در فهرست‌نویسی از دانشجویان و دانش‌آموختگانی که شمّ تاریخی و سندی دارند باید استفاده نمود و یک کتابدار صرف نمی‌تواند از عهده‌ی چنین کار‌هایی به خوبی بر‌آید.
از این دانشجویان و دانش‌آموختگان می‌خواهم که با کتابخانه‌ی مجلس همکاری علمی خود و ارتباط و پیوند میان خودشان را حفظ کنند. مشاهدات و تجربیات خود را به صورت علمی و روشمند ارائه دهند. این اسناد برای پژوهشگران و سند‌پژوهان است و اگر کسی 100 سند بخواهد ما 200 سند می‌دهیم.
سخنران آخر، حبیب بابایی بود که در سخنان بسیار کوتاه و گاهی طنز‌آلود به نمایندگی از تیم فهرست‌نویس کتابخانه‌ی مجلس به مشکلات فهرست‌نویسی و انتظارات فهرست‌نویسان اشاره نمود. وی بیان نمود که در آغاز تصور ما این بود که از عهده‌ی این کار بزرگ بر نیاییم. بعداً مشخص گردید که استعداد‌های نهفته‌ای در انسان است حین کار و در برخورد با مشکلات آشکار می‌گردد.
/6262
نظر شما