متوآ داس
به نظر می رسد که دولت ایالات متحده پس از چند دهه شکست در اتخاذ استراتژی منطقی در قبال پدیده اسلام سیاسی در خاورمیانه سرانجام به زیرکی و پختگی در این مسیر رسیده است. وزیر امور خارجه امریکا هیلاری کلینتون در لهستان بود که عنان سخن را به موضع کشورش در خصوص تحولات منطقه سپرد و ادعا کرد که امریکا تماس های جزئی با اخوان المسلمین مصر و اسلام گراها در تونس داشته است. وی در این خصص به خبرنگاران گفت: ما اعتقاد داریم که با توجه به تغییرات سیاسی در مصر، ارتباط گیری باتمامی گروه های سیاسی که به خشونت متوسل نشده اند و می خواهند در انتخابات ریاست جمهوری یا پارلمانی شرکت کنند، امری در چهارچوب منافع امریکا است.
البته این سخنان همانگونه که انتظار می رفت با عکس العمل تند و انتقادی محافظه کاران روبه رو شد. روبرت استالوف از موسسه خاور نزدیک مستقر در واشنگتن که طرفدار ماجرای دموکراسی برای همه غیر از اسلام گراها است ، حزب اخوان المسلمین را نیروی سیاسی خواند که موفقیتش به معنای خطری برای منافع ایالات متحده است.
این حقیقت است که مبناهای فکری جریان های اسلام گرا با منافع ایالات متحده در تضاد کامل است اما باید توجه داشت که چند دهه مقابله با وسوسه به رسمیت شناختن آنها نه تنها این جریان ها را در کشورهایی مانند مصر و تونس ضعیف نکرده است بلکه انها را تبدیل به متمرکز ترین نهادهای سیاسی در وطن کرده است. ممانعت از به رسمیت شناختن این احزاب در حقیقت می تواند نقش سرمایه ای برای اسلام گراها را بازی کند. افزایش رابطه با گروه های اسلام گرا در حقیقت بهترین حرکت دولت است. این حرکت به معنای شناختن یک حقیقت ساده در عرصه سیاسی خاورمیانه است و تحقق به وعده ای است که باراک اوباما در سخنرانی سال 2009 خود در قاهره داد: آمریکا به حقوق و تمامی صداهای صلح طلب و قانون مدار در سرتاسر جهان احترام می گذارد حتی اگر با این صداها مخالف باشد. ما به تمام دولت های منتخب و صلح طلب که با احترام با مردمان خود برخورد می کنند ارتباط خواهیم داشت.
با این همه باراک اوباما برای اینچنین دولت هایی پیش شرط هایی هم گذاشت: دولت با مردم و برآمده از مردم برای تمام کسانی که قدرت را در اختیار دارند یک استاندارد قائل است: شما باید قدرت خود را از طریق رضایت و موافقت مردمی و نه زور و جبر به دست آورده باشید. باید به حقوق اقلیت احترام بگذارید. باید با روحیه تعامل و مصالحه پیش بروید و منفعت های مردم و پروسه سیاسی را بر منفعت های خود ارجح بدانید.
هیلاری کلینتون نیز در سخنان خود این پیش شرط ها را تکرار کرده و تاکید کرد که واشنگتن در هر تعاملی با احزاب اسلامی بر اهمیت حمایت از اصول دموکراتیک ، توسل به راهکارهای عاری از خشونت ، احترام به حقوق اقلیت و حقوق مساوی زنان و مردان تاکید خواهد کرد.
این سخنان هیلاری کلینتون به این معنا بود که بسیاری از عقاید گروه های اسلام گرا در خصوص زنان، اقلیت های مذهبی و مقوله اسرائیل و فلسطین مخالف نظر ایالات متحده و غرب است. با این همه نمونه عراق نشان داد که این باور که اسلام گراها به محض رسیدن به قدرت به سمت افراط پیش خواهند رفت اشتباه محض است. عراق نخستین کشوری بود که احزاب اسلامی در آن در چهارچوب قانون انتخاب شدند و قدرت را در حد وسیعی در دست گرفتند و البته این از نیت های دولت جورج بوش هم نبود. اسلام گراها در روزهای حضور در قدرت به جای آنکه قواعد سفت و سخت اسلامی مورد انتظار غربی ها را تدوین کنند مانند یک سیاستمدار برخورد کردند.
عراق هنوز هم با مشکلات جدی بسیاری دست و پنجه نرم می کند. موج جدید خشونت ها در این کشور نشان داد که این وضعیت تا چندی بعد نیز ادامه خواهد داشت . با این همه به نظر نمی رسد که این اسلام گراها بخواهند کشور را تبدیل به کشوری اسلامی کنند که با غرب وارد جنگ شود. درست است که ایالات متحده باید از اصول حقوق بشر و شان انسانی مد نظر خود حمایت کند اما نباید در خاورمیانه به دنبال چیدن برنده و بازنده باشد. احمقانه است اگر فکر کنیم که می توانیم چنین کاری کنیم. محور فعالیت واشنگتن در منطقه باید اصلاحات اقتصادی و سیاسی باشد. هرگونه تلاش برای روی کار آمدن دولت های قانونی و مردمی در خاورمیانه به رسمیت شناخته شدن سیاستمدارانی را شامل می شود که بعضا منتقد واشنگتن هستند.اما اگر دموکراسی دغدغه اصلی ماست هیچ گزینه دیگری پیش روی ما قرار ندارد. سخنان هیلاری کلینتون را شاید بتوان گام برداشتن نسبی در این مسیر خواند.
ریل کلیر دوم جولای / ترجمه: سارا معصومی
5151
نظر شما