بارندگی لزوما منابع آبی را افزایش نمی‌دهد

همه می‌دانند نزولات آسمانی تنها منبع تامین آب هر منطقه‌ای است، اما تحلیل چگونگی ارتباط ذخایر آب با تغییرات بارندگی که ناشی از تغییرات آب‌وهوایی است، چندان راحت نیست.

پیش از این تصور می‌شد که حجم نزولات جوی با تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی نسبت مسقیمی دارد؛ یعنی با دو برابر شدن بارندگی‌ها، حجم ذخایر آب زیر‌زمینی هم دو چندان می‌شود. اما بررسی جدیدی که بدست محققان موسسه فناوری ماساچوست، ام.آی.تی صورت گرفته، حاکی از آن است که تغییرات سطح آب‌های زیرزمینی می‌تواند گسترده‌تر از تغییرات خود بارندگی باشد.

به‌عنوان مثال، در جایی‌که نزولات جوی در اثر تغییرات آب‌وهوایی 20 درصد افزایش یافته، ذخایر آب‌های زیرزمینی می‌تواند تا 40 درصد نیز افزایش یابد. شواهد بدست‌آمده همچنین نشان می‌دهد که در برخی موارد تنها 20 درصد کاهش نزولات جوی می‌تواند به کاهش 70 درصدی تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی بیانجامد. چنین رویدادی، فاجعه‌ای بالقوه در مناطق خشک یا نیمه‌خشک به‌دنبال خواهد داشت.

اما تاثیر دقیق این پدیده به ترکیبی از عوامل بستگی دارد، که شامل نوع خاک، پوشش گیاهی، مقطع زمانی و طول دوره بارندگی است. بنابراین پیش‌بینی دامنه این پیشامد نیازمند تحقیقات وتحلیل‌های دقیق محلی است.

در تحلیل مزبور، ترکیب مدل‌سازی‌های رایانه‌ای و داده‌های مربوط به ردیاب کلرید برای تعیین چگونگی تاثیر میزان بارندگی، ویژگی‌های خاک، و پوشش گیاهی بر حرکت آب از سطح به سفره آب زیرزمینی به کار رفته است. گروه تحقیقاتی دانشگاه ام.آی.تی تا حد ممکن سعی کرده است که نتایج را شامل "آن‌چه می‌دانند و نمی‌دانند"، بر حسب طیفی از احتمالات و کمیت‌ها درباره شرایط آب وهوایی و سطحی آینده عرضه کند.

در میان عواملی که تیم تحقیقاتی بدست آورده، زمان و طول دوره بارندگی از همه مهم‌تر می‌نماید. برای مثال، تفاوت بسیاری بین این دو حالت وجود دارد که بارندگی به شکل چند طوفان بزرگ یا تعداد زیادی بارش کوچک‌تر روی دهد؛ یا این‌که بیشتر بارش‌ها در تابستان یا زمستان رخ دهد. کارشناسان هواشناسی معمولا آمار بارش هر منطقه را سالیانه گزارش و بررسی می‌کنند؛ این درحالی است که آن‌چه بر حجم ذخایر سفره‌های زیرزمینی تاثیرگزار است، زمان وقوع بارش و مقایسه آن با فصل رویش گیاهان است.

اگر بخش عمده بارش‌ها در زمان رویش گیاهان رخ دهد، بیشتر آب توسط گیاهان جذب می‌شود و به واسطه تعرق به جو باز می‌گردد. بدین‌ترتیب؛ درصد بسیار کمی از آن به سفره‌های زیرزمینی وارد می‌شود. همچنین اگر بارش‌ها در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت و با فراوانی زیاد اتفاق بیفتد، احتمال جذب آب بارش‌یافته بیشتر می‌شود. در عین حال بارش‌های شدید، توانایی بیشتری برای اشباع خاک و در نتیجه افزایش تغذیه سفره‌های زیرزمینی دارند.

ساینس‌دیلی، 29 دسامبر / ترجمه: علیرضا نورایی