نگاهی به مسائل منطقه از جمله بحران‌های اخیر در عراق و مذاکرات فلسطینیان و اسرائیل دلیل سفر وزیر خارجه ترکیه به ایران را نشان می‌دهد؛ ترکیه‌ای که مدت‌هاست به افزایش وزنه و قدرت خود در منطقه با تکیه بر میانجیگری‌های منطقه‌ای تأکید دارد.
وزیر خارجه ترکیه پیش از این به مصر، عراق و سوریه سفرهایی داشته است و سعی کرده در حل بحران پیش آمده میان سوریه و عراق تاثیرگذار باشد، این در حالی است که پیش از ترکیه، ایران سعی در میانجیگری میان عراق و سوریه را داشت. گفت‌وگوی خبر با «اسدالله اطهری» کارشناس ترکیه و خاورمیانه درخصوص ارتباط ایران و ترکیه با وجود رقابت میان این دو کشور در منطقه را می‌خوانید:
به نظر شما وزیر خارجه ترکیه با مقامات ایران بر سر چه مسائلی گفت‌وگو خواهند کرد؟
مشترکات زیادی برای گفت‌وگوی ترکیه با ایران وجود دارد، ترکیه از گسترش ارتباطات خود با ایران در زمینه‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی استقبال می‌کند ضمن این که به مسائل منطقه هم توجه دارد و برای حل اختلافات منطقه‌ای از جمله مسئله پیش آمده میان عراق و سوریه هم تلاش می‌کند.
به نظر می‌رسد مهم‌ترین دلیل سفر وزیر خارجه ترکیه به ایران حل اختلافات و مسائل پیش آمده در عراق است، تلاش ترک‌ها برای معرفی خود به عنوان کشوری که نقش تاثیرگذار بالایی دارد را چطور ارزیابی می‌کنید؟
ترکیه مدتی است که سعی دارد با میانجیگری قدرت منطقه‌ای خود را افزایش دهد و البته از زمانی که اسلامگراها حکومت را در دست گرفتند یک استراتژی جدیدی مبنی بر منطقه‌گرایی در ترکیه به وجود آمد و به واسطه این استراتژی که اصطلاحاً عثمانی‌گری نامیده می‌شود این کشور در سال‌های اخیر سعی داشته است رابطه خود را با کشورهای اسلامی منطقه بیشتر کند و حتی در جهت تقویت ارتباطات خود در منطقه با ارمنستان رابطه خود را گسترش داده است. این در حالی است که پیش از این دولت‌های سکولار سعی می‌کردند ارتباط خود را با غرب حفظ کنند و با این تئوری که ترکیه کشوری اروپایی است به ارتباط با کشورهای منطقه بی‌توجه بودند و البته تبلیغ و دنباله‌رویی از غرب سود چندانی هم برایشان نداشت اما اکنون دولت ترکیه سعی دارد در شوراهای منطقه‌ای از جمله شورای همکاری خلیج‌فارس در ارتباط باشد و از سویی دیگر با میانجیگری، وزنه و قدرت خود را بالا ببرد.
در این شرایط و فضا ارتباط ایران و ترکیه را چطور ارزیابی می‌کنید؟
علی‌رغم اینکه ترکیه سعی دارد در منطقه و به‌خصوص با ایران ارتباط خود راگسترش دهد اما برخی اقدامات و تصمیمات این کشور خوشایند همسایه شرقی خود نیست به طور مثال ترکیه با حضور کشورهای منطقه و اروپا همایشی برای خط لوله ناباکو برگزار می‌کند اما ایران را که قدرت اقتصادی مهم منطقه و دارنده عظیم‌ترین ذخایر گاز است دعوت نمی‌کند.
هنوز برخی سیاست‌های ترکیه در قابل ایران قابل درک نیست اما به طور کل باید فشار آمریکا و غرب در برخی موضع‌گیری‌های این کشور را در نظر گرفت که در این صورت نتیجه اولویت دادن به غرب و آمریکا در مقابل ایران به دست می‌آید. در این شرایط به نظر می‌رسد ایران باید تلاش کند به تأثیرگذاری و قدرت خود در منطقه تأکید کند.
دیپلماسی ایران مقابل ترکیه را در سال‌های اخیر چطور ارزیابی می‌کنید؟
ببینید! آنچه که اکنون به ما کمک می‌کند این است که به رقبای خود در منطقه هشدار دهیم نباید ایران را نادیده بگیرند و از سویی دیگر به قدرت و وزنه خود برای ثبات منطقه‌ای و مبارزه با تروریسم و... تأکید کنیم.
ضمن اینکه از یاد نبریم در دوره‌ای به‌سر می‌بریم که هر غفلت و ناکامی به سختی جبران می‌شود، بنابراین دیپلماسی متمرکزی در منطقه داشته باشیم تا نقش میانجیگری و تأثیر در کشورهای منطقه‌ای را به رقبای خود تحویل ندهیم.
در واقع باید گفت امروز ایران هر برگی را که از دست می‌دهد، ترکیه آن را برمی‌دارد. البته ترکیه به ارتباط با ایران احتیاج دارد و اکنون در بخش‌های گوناگونی از جمله سیاسی، اقتصادی، انرژی و فرهنگی در حال گسترش ارتباطات است اما در عین حال رقیب سرسخت ایران هم به‌شمار می‌رود.
اغلب کشورهای عربی از ارتباط ایران و آمریکا استقبال نمی‌کنند و ناراضی هستند. موضع ترکیه که متحد آمریکا درمنطقه محسوب می‌شود، در این خصوص چیست؟
به نظر می‌رسد ترکیه به از سرگیری ارتباط آمریکا و ایران تمایل دارد و حتی در راستای افزایش وزنه و قدرت خود پیش از این حرکات سیاسی در پیش گرفته بود که به تعبیری میانجیگری میان ایران و آمریکا می‌توانست باشد اما هرچند این کشور تمایل دارد نقش میانجیگری در این خصوص ایفا کند اما وزنه مهمی برای این مسئله نیست و نمی‌تواند میان ایران که خود قدرت مهمی در منطقه است و آمریکا واسطه ارتباط باشد.
ضمن اینکه اصولا در خصوص ارتباط ایران وآمریکا باید گفت این دو کشور مستقیماً و بدون واسطه با هم مذاکره کنند و کشورهایی مانند قطر یا ترکیه نمی‌توانند واسطه ارتباط آنها باشند.
نگاهی به مسائل منطقه از جمله بحران‌های اخیر در عراق و مذاکرات فلسطینیان و اسرائیل دلیل سفر وزیر خارجه ترکیه به ایران را نشان می‌دهد.
کد خبر 17025
نظر شما