مینا علی اسلام : تهران پیش از ارائه بسته پیشنهادی جدید مهر مختومه را بر مذاکرات هسته‌ای زد و در محتوای بسته نیز اشاره‌ای به برنامه هسته‌ای، ادامه مذاکرات پیرامون این برنامه و نقاط ابهام غرب در این ارتباط نکرد، اما در مقابل بسته سرشار بود از آمادگی ایران برای مذاکره.
این اعلام آمادگی با توجه به اظهارات مقامات ایرانی مبنی بر اینکه دیگر پیرامون حقوق مسلم جمهوری اسلامی به مذاکره و گفت و گو نمی‌نشینیم، از مذاکره دیگری خبر می‌دهد که می‌تواند به ترتیبی دیگر به بحث فعالیت‌های هسته‌ای ایران مرتبط شود.
تا پیش از روی کار آمدن باراک اوباما، مذاکره برای تهران از نوع مذاکره با 1 + 5 در مورد سرنوشت فرایند هسته‌ای کشور بود اما از زمان آغاز به کار رئیس‌جمهور جدید ایالات متحده نوع دومی نیز برای مذاکره مطرح شد؛ مذاکره میان تهران و واشنگتن بر سر مسائل منطقه و جهان و در صورت امکان مسائل دوجانبه مسکوت مانده طی سه دهه. حال که تهران مسئله موضوع مذاکره با 1+5 را مختومه می‌داند تنها می‌توان آمادگی تهران برای مذاکره را آمادگی در باز کردن باب مذاکره با آمریکا تلقی کرد البته هنوز این فرض در ابهام قرار دارد.
محور مذاکرات ایران و غرب
ضمن اینکه باید توجه داشت که طرف یا طرف‌های مذاکراتی مورد نظر ایران کیست، محور مذاکرات خود یکی از مسائل اختلاف‌برانگیز است. به گفته محمود احمدی‌نژاد، ایران حاضر است با قدرت‌های جهانی در باره مسائل بین‌المللی گفت‌وگو کند ولی حاضر به مذاکره در باره برنامه هسته‌ای نخواهد بود.
این سخن به صراحت دو نکته را مشخص می‌کند؛ اول اینکه طرف مورد نظر ایران قدرت‌های جهانی هستند، یعنی آمریکا و برخی کشورهای اروپایی و آسیایی که مجموعه 1 + 5 کامل‌ترین مجموعه در این ارتباط است. نکته دوم دستور کار مذاکرات است که بر اساس این اظهارنظر هر موضوعی می‌تواند در زمره محورهای مذاکره باشد جز برنامه هسته‌ای ایران. اما طرف مقابل هم باید با این دستور کار موافق باشد.
گروه 1 + 5 به‌طور کلی خواهان حل و فصل موضوع هسته‌ای ایران در قالب استمرار مذاکرات با این کشور است. مذاکره ایران و آمریکا هم می‌تواند تمثیل کاملی از مذاکره ایران و قدرت‌های بزرگ جهان پیرامون مسائل بین‌المللی باشد، نگاه واشنگتن در ارتباط با دستور کار این مذاکره اما متفاوت است؛ این کشور با صراحتی به مراتب بیشتر از دیگر متحدان اروپایی خود بر لزوم حل نگرانی بین‌المللی در مورد برنامه هسته‌ای ایران تأکید داشته و دارد، واشنگتن اکنون که بسته پیشنهادی ایران را دریافت کرده ضمن لاینحل باقی ماندن نگرانی اصلی خود، بلافاصله پیشنهاد اجرایی شدن گفت و گو با تهران را داد تا از این فرصت استفاده کرده و هدف اصلی را به بحث بگذارد.
کاخ سفید اعلام کرد که محور اصلی گفت وگوها با ایران برنامه هسته‌ای این کشور خواهد بود. رابرت گیبس، سخنگوی کاخ سفید، در این زمینه گفت که «ممکن است این موضوع مورد علاقه ایران نباشد، ولی من به شما اطمینان می‌دهم این موضوع مطرح خواهد شد.»
درست در برابر این تأکید، محمود احمدی‌نژاد مجدداً گفت که ایران حاضر به گفت‌وگو درباره حق استفاده از فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای نخواهد بود.
در سوی دیگر ماجرا زمان برگزاری نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد نزدیک می‌شود، جایی که به گفته بسیاری از تحلیلگران در صورت احتمال انجام مذاکراتی میان تهران با غرب یا تهران و آمریکا می‌تواند مکانی برای این گفت‌وگوها باشد. گرچه برخی افراد نزدیک به رئیس‌جمهور تأکید دارند که در برنامه‌های وی هیچ‌گونه مذاکره‌ای با مقامات آمریکایی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل پیش‌بینی نشده است.
اکنون که ایران آماده مذاکره است، باید در انتظار قدمی از سوی آمریکا یا غرب برای گفت‌وگو باشیم. در این گفت‌وگو تهران می‌تواند با راهکارهایش برای حل چالش‌های جهانی وارد میدان شود اما به نظر می‌رسد که برای طرف مقابل، حل و فصل نگرانی‌ها پیرامون ایران قدمی در مسیر حل چالش‌های جهانی ارزیابی می‌شود، این یعنی اینکه دو طرف می‌توانند در هر شرایطی برای مذاکره نقاط اشتراک پیدا کرده و فرصت تبادل نظر مستقیم را از خود دریغ نکنند، جای تردید نیست که انتقال سوءتعبیرها و تناقض‌ها و تیرگی‌ها با واسطه و با پرهیز از رو دررویی دیپلماتیک تنها مسیر حل چالش‌های جهانی را طولانی می‌کند.
نظر شما