شامگاه پنجشنبه در دیداری صمیمی، جمعی از شاعران کشور به منزل دکتر محمدرضا شفیعی‌کدکنی رفتند تا جویای حال او شوند که این روزها به قول خودش کمی «گرفتار دارو و دکتر» است.در این دیدار شفیعی‌کدکنی پیشنهادها و راهکارهای جالبی برای جریان شعر امروز داشت که مهم‌ترین آنها تدوین شناخت‌نامه و هستی‌شناسی شعر انقلاب بود.
شامگاه پنجشنبه در دیداری صمیمی، جمعی از شاعران کشور به منزل دکتر محمدرضا شفیعی‌کدکنی رفتند تا جویای حال او شوند که این روزها به قول خودش کمی «گرفتار دارو و دکتر» است.در این دیدار شفیعی‌کدکنی پیشنهادها و راهکارهای جالبی برای جریان شعر امروز داشت که مهم‌ترین آنها تدوین شناخت‌نامه و هستی‌شناسی شعر انقلاب بود.
معدل شعر انقلاب خواندنی است
به گفته این شاعر و استاد دانشگاه، پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون بیش از هزار شاعر جدی، آثار خود را منتشر کرده‌اند؛ شاعرانی که هیچ سابقه ادبی قبل از سال 57 نداشتند و برخی از آنها مانند قیصر امین‌پور از چهره‌های درخشان شعر معاصر هستند.شفیعی‌کدکنی با بیان این که امروز وقتی درباره شعر و ادبیات دوران مشروطه یا بعد از کودتای 1320 یا دهه 40 صحبت می‌شود، می‌توان با توجه به هستی‌شناسی‌های موجود به قضاوت درباره آن پرداخت، افزود: تدوین چنین اثری در ارتباط با شعر 30 ساله اخیر باعث می‌شود تا معدل شعر انقلاب و شعر در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی مشخص شود که قطعا اثری خواندنی خواهد بود.
البته او ویژگی‌ها و شروطی را هم برای تدوین چنین اثری مورد اشاره قرار داد، از جمله این که برای انتخاب آثار یک مجموعه از استادان، باید شاعران و منتقدان با همدلی و به دور از دشمنی‌ها جمع شوند و فقط شعر را مبنا قرار دهند.
شفیعی‌کدکنی تاکید کرد: «انتشار چنین اثری به همان میزان که خواندنی است، می‌تواند دردسرآفرین هم باشد، اما باید توجه داشت در صورت عبور از مانع‌هاست که یک اثر و یک کار ارزش پیدا می‌کند و اصلا شعر خوب شعری است که شاعرش از موانع عبور کرده باشد.»
وجود نوعی بحران در ادبیات
بخش دیگری از صحبت‌های شفیعی‌کدکنی در این دیدار صمیمی به وضعیت ادبیات در جامعه بازمی‌گشت. به اعتقاد او با وجود این که از نظر جمعیت، سواد و استعداد ادبی نسبت به گذشته رشد داشته‌ایم، اما نوعی کم‌سلیقگی در ادبیات و شعر کشور وجود دارد.البته استاد بلافاصله تاکید کرد که در این نتیجه‌گیری باید استثناها را کنار گذاشت؛ او عوامل متعددی را در این رابطه تاثیرگذار دانست که مهم‌ترین آن نقش رسانه‌های دیداری، شنیداری و مکتوب در ترویج شعر و ادبیات بود.
به گفته شفیعی‌کدکنی، چاپ برخی شعرهای ضعیف در روزنامه‌ها باعث شده است تا جوان‌ها شعر را دست‌کم بگیرند و هرکسی به خودش اجازه می‌دهد کتابی به نام کتاب شعر منتشر کند.او ادامه داد: «متاسفانه من گاهی از زبان گویندگان رادیو شنیده‌ام که یک متن ضعیف را به اسم شعر برای شنوندگان و مردم می‌خوانند و همین باعث می‌شود تا سطح سلیقه و نگاه مردم هم نسبت به شعر تغییر کند و با خود می‌گویند پس این سطرهایی که من هم می‌نویسم لابد شعر است!»
شاعر «کوچه‌باغ‌های نیشابور» توصیه‌ای هم به مدیران فرهنگی داشت و این که بیشتر به کیفیت فکر کنند تا کمیت و گفت: «بزرگ‌ترین جنایت و توهین به زیبایی هنر و ادبیات، داشتن نگاه کمی و تولید انبوه و برگزاری پشت سر هم جشنواره‌های متعددی است که گاهی ممکن است بی‌حاصل باشند.او با ذکر مثالی افزود: وقتی یک کنگره در ژاپن برگزار می‌شود، شرکت‌کنندگان حتی پول چای و بیسکویتشان را هم پرداخت می‌کنند و بعد درباره یک موضوع علمی هم سخنرانی می‌کنند؛ متاسفانه این‌جا قضیه به این شکل نیست.»
انتقاد از بی‌نظمی و شلختگی
اما آخرین بخش از سخنان محمدرضا شفیعی‌کدکنی توصیه‌ای به خود شاعران و اهل قلم و هنر بود؛ او گفت:« من نمی‌دانم این فرهنگ یا تلقی یا برداشت از کجا آمده است که شاعر و هنرمند باید شلخته، بی‌نظم و... باشد.او تاکید کرد: شما نگاه کنید امثال تی اس الیوت، پل والری، ریلکه و... اینها بزرگان شعر جهان هستند و من زندگی و آثار همه اینها را مطالعه کردهام. پل والری یا الیوت مانند یک ساعت منظم بودند و شبیه یک مدیر وزارتخانه برای هر دقیقه‌شان برنامه داشتند.»
5724419
نظر شما