آیا باید زلزله‌شناسانی را که نمی‌توانند زلزله را پیش‌بینی کنند، به زندان انداخت؟

محمود حاج‌زمان: در 31 مارس 2009 / 11 فروردین 1388، هیئتی از دانشمندان و دولتمردان ایتالیایی با یکدیگر ملاقات کردند تا خطر ناشی از مجموعه‌ای از لرزه‌هایی را که چند روز قبل از آن در ناحیه آبروتزو ایتالیا رخ داده بود بررسی کنند. نهایتا آنها به این نتیجه رسیدند که احتمال وقوع یک زلرله شدید بعید است. به گزارش پاپ‌ساینس، بلافاصله پس از این جلسه برناردو دی‌برناردینیس، معاون آژانس دفاع غیرنظامی ایتالیا -سازمانی که این هیئت را دور هم جمع کرده بود- در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که شهروندان نباید نگران باشند و هیچ خطری وجود ندارد.
اما شش روز پس از آن، زلزله شدیدی شهر ال‌آکویلا را در این منطقه لرزاند و باعث مرگ بیش از 300 نفر شد. پس از وقوع این زلزله، شهروندان خواستار انجام تحقیقاتی در خصوص یافته‌های اعضای این هیئت شدند و مدعی‌العموم نیز مجبور شد این کار را انجام دهد. دی‌برناردینیس و اعضای هیئت متهم به قتل غیرعمد شدند و اکنون با خطر 15 سال زندان مواجهند (برای اطلاعات بیشتر در خصوص اتهام وارده می‌توانید اینجا کلیک کنید.) قاضی دادگاه ال‌آکویلا که اجازه طرح این پرونده را در دادگاه صادر کرد، گفته است که متهمان «اطلاعات مبهم، ناقص و ضد و نقیضی» تهیه کرده بودند و باعث شدند فعالیت‌هایی که برای حفاظت از جان مردم در نظر گرفته شده بود، تا حد زیادی بی‌نتیجه شود.
بسیاری از لرزه‌شناسان سراسر دنیا اعلام کرده‌اند که مجرم دانستن ارزیابان این هیئت ایتالیایی اثر ناامید کننده‌ای برای دنیای علم خواهد داشت. شیلا یاسانوف، استاد دانشگاه هاروراد که به مطالعه نقش دانش و تخصص در سیاست و قانون پرداخته، می‌‌گوید اگرچه محاکمه ایتالیا نمونه‌ای افراطی است؛ اما تحقیق عمومی در خصوص نحوه‌ای که دانشمندان باید به بیان موقعیت‌های پرخطر و با احتمال اندک بپردازند، نامعقول و بی‌سابقه نیست. به گفته یاسانوف، محاکمه ال‌آکویلا یادآور صدماتی است که تحقیقات در خصوص جنون گاوی در انگلستان باعث آن شد.
در سال 1989 / 1368، گروهی از مشاوران علمی گزارش داد که احتمال انتقال جنون گاوی به انسان بسیار بعید است. در اوایل دهه 1990 میلادی / 1370 شمسی، دولتمردان انگلیسی به مردم اطمینان دادند که خوردن گوشت گاوهایی که در مزارع خانگی پرورش داده شده‌اند خطری ندارد. اما همان‌طور که این اتفاق رخ داد، جنون گاوی قابل سرایت به انسان است. پس از اینکه چند ده نفر در اثر این بیماری جان دادند، دولت بریتانیا تحقیقی رسمی انجام داد؛ اما بر خلاف نمونه مشابه ایتالیایی که خواستار تعقیب قانونی افراد شدند. گزارش این تحقیق رسمی که در سال 2000 / 1379 منتشر شد، دانشمندان و مسئولان دولتی را از دو جنبه مورد نکوهش قرا داد: یکی به این دلیل که به شیوه موثری این پیام را انتقال ندادند که «چیزی که بعید است غیرممکن نیست»، و دیگر به این خاطر که حاضر نشدند در ملاء عام بپذیرند که نمی‌توانند از خطر انتقال این بیماری به انسان جلوگیری کنند.
همانگونه که دانشمندان در انگلستان نمی‌دانستند که جنون گاوی می‌تواند به انسان منتقل شود، لرزه‌شناسان ایتالیایی نیز نمی‌توانستند وقوع یک زلزله شدید را پیش‌بینی کنند. خوب یا بد، از پرونده جنون گاوی تا زلزله ایتالیا علم مقصر نیست، بلکه مقصر تصمیم‌گیری در خصوص آرام کردن جامعه، از طریق ملایم کردن یافته‌های علمی با چاشنی اطمینان‌آفرینی است. اگر دادگاه دانشمندان ایتالیایی را مقصر بداند، به جرات می‌توان گفت که این تصمیم ناعادلانه خواهد بود و رویه خطرناکی را برای افرادی که در آینده قرار است عضو کمیته‌های مشاوره شوند بنیان می‌نهد. این مساله می‌تواند باعث شود که آنها برای پیشنهاد دادن هر نظری هیچ رغبتی نداشته باشند. محاکمه پیش رو باید توجه محققان را به مزایای سخن گفتن در خصوص عدم اطمینان‌هایی که دارند جلب کند؛ و به مردم نیز مرز بین مدارک علمی و توصیه‌های عملی را یادآوری کند. 
 53275