تردید در ادامه مذاکرات با ایران

در شرایطی که بر اساس برنامه اعلام شده کشورهای 5+1 و ایران در 18 اکتبر در وین درمورد روند ارسال اورانیوم کم غنی‌شده ایران به کشورهای روسیه و فرانسه دست به گفت‌وگو می‌زنند اکثر تحلیلگران سیاسی مسیر فعلی سازش با ایران و شفاف‌شدن برنامه اتمی این کشور را روندی طولانی توصیف می‌کنند. به نوشته رویترز، پس از سال‌ها بازی موش و گربه ایران در نهایت توافق کرد تا در اول اکتبر با کشورهای عضو شورای امنیت و آلمان نشستی مشترک در ژنو داشته باشد و حالا چشم‌اندازی مبهم برای ادامه مذاکرات وجود دارد. یکی از دیپلماتهای ارشد غربی در این زمینه می‌گوید: ما امیدوار هستیم که ایران سیاستی تازه را در دستور کار قرار داده باشد ولی در عین حال خودمان را آماده شرایطی به جز این هم کرده‌ایم و با توجه به سابقه ایران در پنهان‌کاری و همچنین وعده‌های عملی نشده شاید خوش‌بینی به ادامه مذاکرات چندان منطقی به نظر نرسد.

اولین آزمون مهم ایران در کنار مذاکرات روز 18 اکتبر می‌تواند در روز 25 اکتبر باشد. این تاریخ پس از دیدار محمد البرادعی دبیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران برای بازرسی از سایت افشا شده جدید ایران در نزدیکی قم تعیین شد. یکی از مقامات آژانس اتمی در این زمینه می‌گوید: این تأسیسات از این پس در دستورکار بازرسی‌های مداوم آژانس قرار می‌گیرند و ایران قرار است تمامی مدارک طراحی این مرکز را به آژانس تحویل دهد و پس از آن می‌توان درمورد نظامی بودن این مرکز تصمیم‌گیری کرد.

ایران اعلام کرده تاکنون مواد اتمی را دراین مرکز استفاده نکرده است و قصد راه‌اندازی آن را تا سال 2011 نداشته است ولی به گفته دیپلمات‌ها ساخت این مرکز از سال 2006 آغاز شده و وجود آن در ماه گذشته طی نامه‌ای به آژانس اتمی اطلاع داده شد. اما به گزارش رویترز برخی از تحلیلگران و دیپلمات‌های غربی هراس دارند که مهلت یک ماهه به ایران اجازه دهد تا بتواند تمامی شواهد مشکوک را از این سایت پاک کند و حتی برخی از آنها خاطر نشان می‌کنند دلیل فنی برای این زمان‌بندی وجود ندارد.

در تحولی دیگر ایران موافقت کرده تا بیش از 80 درصد اورانیوم کم غنی‌شده خود را برای فرآوری بیشتر به روسیه و فرانسه منتقل کند و سپس این اورانیوم به شکلی به ایران بازپس فرستاده خواهد شد که قابلیت فرآوری بیشتر را نداشته باشد. برای قدرت‌های بزرگ جهان این نوع کاربری اورانیوم کم غنی‌شده ایران می‌تواند منطقی باشد چرا که این کشور هنوز هیچ رآکتور اتمی فعالی ندارد ولی می‌تواند از این مواد برای تولید بمب اتمی استفاده کند.

اما دورنمای این مسئله هنوز قطعی نشده و ایران در همان روزهای نخست پس از نشست ژنو وجود هر گونه برنامه برای ارسال اورانیوم کم غنی‌شده به روسیه و فرانسه را تکذیب کرد؛ اقدامی که با واکنش برخی از دیپلمات‌های غربی مواجه شد و آن را بخشی از تاکتیک‌های ایران در مذاکرات اتمی دانستند. یکی از آنها در این زمینه می‌گوید: انتظار داشته باشید که ایران برای کسب زمان دست به هر کاری بزند و قصد دارد تا این موضوع را در عوض درخواست شورای امنیت برای متوقف کردن غنی‌سازی در کانون توجه قرار دهد.

سومین گام شورای امنیت و آژانس بین‌المللی انرژِی اتمی می‌تواند پذیرش پروتکل الحاقی از سوی ایرنا باشد تا از این پس امکان بازرسی تمامی مراکز مشکوک ایران به فعالیت‌های اتمی برای بازرسان آژانس امکان‌پذیر باشد اما ایران تاکنون از پذیرش این موضوع خودداری کرده است و آن را درخواستی غیرقانونی دانسته است. با این همه محمد البرادعی از دیدار اخیرش از تهران راضی به نظر می‌رسید و اظهار داشت که شرایط از رویارویی به همکاری و شفافیت تغییر کرده است.