بیداری اسلامی و تحول اقتصادی

 با اين که دستگاه‌هاي تبليغاتي غرب، با بهره‏گیری از قدرت رسانه‏ای خود و با اتکا به فناوري ارتباطات و عمليات رواني اعتقادات مسلمانان، وحدت جهان اسلام و بيداري اسلامي را نشانه گرفته‌اند، بي‌ترديد، خيزشي که جهان عرب را در بر گرفته است، به نظر می‏رسد تحولي بنيادين در منطقه خاورميانه را رقم می‏زند که می‏تواند این منطقه را متفاوت از دوره‏های پیش خود نماید؛ دوره‏ای که اسلام حرف اول را در آن خواهد زد. در اين روند، بي‏گمان بازگشت کشورهاي مسلمان به خويشتن خويش يا همان اسلام ناب محمدي (ص)، مي‌تواند مهم ترين دستاورد خيزش اسلامي در جهان تلقي شود.
بدیهی است عامل پایداری نظام‏های سیاسی جدید برآمده از این جنبش عظیم، توجه به خواست مردم است اما در عین حال توجه به اوضاع معیشتی، رشد اقتصادی و توسعه پایدار نقش مهمی در این روند داشته و در این راه، اصلاحات ساختاری در اقتصاد و نظام اجتماعی امری ضروری است.
در گزارشي که سازمان همکاري اقتصادي و توسعه (OECD) با همکاري مجمع جهاني اقتصاد (WEF) تحت عنوان "گزارش رقابت پذيري کشورهاي عربي در سال 2011 تا 2012" تهيه کرده است، رقابت پذيري بازارهاي منطقه مورد ارزيابي قرار گرفته و به چالش‏ها و فرصت‏هاي پيش‏روي کشورهاي منطقه پرداخته شده است. در اين گزارش، کاهش نرخ بالاي بيکاري، تقويت و توسعه بخش خصوصي، کاهش سنگيني فزاينده بخش دولتي برچرخه اقتصادي و مقابله با فساد گسترده، از اولويت‏هاي اصلاح ساختار اقتصاد و سياسي کشورهاي منطقه ذکر شده است.
بر همين اساس، در حالي که کشورهاي عربي منطقه از سال 2000 تا 2008 ميلادي رشد اقتصادي قابل توجهي را به ثبت رسانده بودند (حدود 5.2 درصد در سال)، بحران اقتصاد جهاني توأم با ناآرامي‏هاي اجتماعي و حوادث اخير منطقه موجب تاثيرات منفي بر اقتصاد اغلب اين کشورها شده است و در اين ميان فقط تعداد اندکي از کشورهاي نفت خيز در اثر افزايش بهاي نفت سود کرده‏اند.
لذا بهبود و پيشرفت اقتصادي کشورهايي مانند تونس، مصر، ليبي و يمن که درگير انتقال قدرت به حکومت‏هاي مردمي هستند به سرعت، طراحي و اجراي انتقال قدرت سياسي و اصلاحات اقتصادي اساسي در اين کشورها بستگي خواهد داشت. طبعا در این مسیر، استفاده از احیای اقتصاد جهانی و بهبود فضای کسب وکار می‏تواند نقش خوبی را در این فرایند ایفا کند.
بر اساس واقعیات موجود در منطقه، بيداري اسلامي پنجره جديدي از فرصت‏ها را براي گسترش شکوفايي اقتصادي به گونه‏اي که مردم خاورميانه و شمال آفريقا انتظار دارند، در اختيار آنان قرار مي‏دهد، اما دولت‏هاي منطقه بايد ابتدا تمرکز خود را بيش از هر چيز ديگر به ايجاد فرصت‏هاي شغلي در بخش خصوصي و مبارزه با فساد معطوف کنند. در نتيجه، کمک به توسعه بخش‏خصوصي، به ويژه از طريق ايجاد بستر مناسب تجاري براي گسترش شرکت‏‏هاي بازرگاني، رقابت سالم، کارآفريني، افزايش پوشش‏هاي فراگير اجتماعي و اقتصادي از طريق فرصت‏سازي و همچنين ايجاد فرصت‏هاي شغلي بيشتر و مناسب‏تر بخصوص براي زنان، جوانان و اقشار تحصيل‏کرده، توأم با بهبود مديريت، شفافيت و پاسخگويي و در عين حال، هماهنگي و همکاري جامعه مدني با بخش خصوصي جهت ريشه‏کني فساد مي‏تواند علاوه بر ايجاد فرهنگ اتحاد و همبستگي بيشتر در ميان کشورهاي انقلابي، به بازيابي فوري و کارآمد توان اقتصادي منطقه نيز کمک کند.