به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، جمشید کیانفر، قاجارپژوه و مصحح نسخ خطی، در نشستی که به بهانه صدوبیست‌ونهمین سالگرد ترور ناصرالدین‌شاه قاجار در کافه خبر خبرآنلاین برگزار شد در پاسخ به انتقاداتی که درباره انعقاد قرارداد رژی (تالبوت) به ناصرالدین‌شاه وارد می‌شود گفت:
از انعقاد رژی چه کسانی ضرر می‌کردند و چه کسانی سود می‌بردند؟ تجار داخلی و کشاورزها بیش از همه سود می‌بردند، به این صورت که آن شرکت متعهد می‌شد از کشاورزِ توتون و تنباکو حمایت کند؛ وسایل سمپاشی در اختیارش قرار دهد، و موقع برداشت محصول نیز به نرخ روز محصول را از او بخرد. در مقابل سلف‌خرها مخالفت کردند چون به ضررشان بود. سلف‌خرها الان هم در میادین میوه و تره‌بار هستند، در بهار می‌روند زمین کشاورزی یا باغ را ورانداز و به مبلغ معینی به اندازه یک‌سوم یا یک‌چهارم بهای محصول آن، اجاره می‌کنند. همین کار را سلف‌خرهای شیراز در مورد محصولات توتون و تنباکو کشاورزان انجام می‌دادند یعنی آن را مثلا به یک‌سوم پیش‌خرید می‌کردند، و هنگام برداشت محصول پولش را می‌پرداختند و بقیه سود خودشان بود.
با انعقاد قرارداد رژی منافع این صنف به خطر افتاد و به منظور چاره‌جویی به سراغ سید علی‌اکبر فال‌اسیری از علمای تراز اول شیراز رفتند که در حد خودش تا اجتهاد هم پیش رفته بود. او از جانب میرزای شیرازی (پدر همسرش) فتوای تحریم توتون و تنباکو را صادر کرد و درواقع میرزا در عمل انجام‌شده قرار گرفت. آن‌چه ما امروز می‌گوییم مبنی بر این‌که میرزای شیرازی تلگراف زد... این‌طور نبوده، میرزا اهل سیاست نبود منتها در عمل انجام‌شده قرار گرفت و در مقابل این اقدم دامادش سکوت کرد. فال‌اسیری می‌دانست که اگر این فتوا را از جانب خودش صادر کند، جز شیراز در جای دیگری خریدار ندارد، پس فتوای فردی را لازم داشت که در کل ایران موثر باشد، این است که از جانب میرزای شیرازی فتوا داد.
درنتیجه برهم خوردن قرارداد رژی چه کسی ضرر کرد؟ کشاورز؛ یعنی جلوی سرمایه‌ای که قرار بود از خارج بیاید و از او حمایت کند، گرفته شد.
۲۵۹
نظر شما