به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، چندی پیش، محمد صادقی، روزنامه‌نگار در مقاله‌ای با عنوان «پشت پرده ترور رزم‌آرا؛ از قصه‌پردای تا واقعیت» چرایی و چگونگیِ ابهام در ترور سپهبد حاجعلی رزم‌آرا در ۱۶ اسفند ۱۳۲۹ از سوی برخی سیاست‌مداران، تاریخ‌نگاران و تحلیل‌گران سیاسی را مورد بررسی قرار داد. او در بخشی از مقاله خود از محمدعلی همایون کاتوزیان نیز به عنوان یکی از تاریخ‌نگارانی یاد کرد که در قتل رزم‌آرا توسط خلیل طهماسبی تردید وارد کرده‌اند و کشتن وی را اقدامی از جانب ماموران شاه می‌دانند.
صادقی از کاتوزیان نقل کرد: «به احتمال قوی شاه هم در این توطئه دست داشته است، همان‌طور که عموما اعتقاد داشتند رزم‌آرا در جریان سوء‌قصد نافرجام به جان شاه در دو سال پیش قرار گرفته بوده است.» او درنهایت همه تردیدها در قتل رزم‌آرا را که به نوعی به تبرئه خلیل طهماسبی می‌انجامد، به خاطر نداشتن اسناد محکم و دلایل قوی و فقط اکتفا به نقل‌قول و خاطره، قصه‌پردازی خواند.
آن‌چه در پی می‌خوانید واکنش همایون کاتوزیان به مقاله صادقی است:
برداشت بنده این است که ناقد آگاهی چندانی از رموز و مسائل و منابع تاریخ‌نگاری ندارد. مورخ نمی‌تواند برای هر نکته‌ای سند کتبی بیاورد. مثل این‌که یکی بگوید علم برای شرح مبسوطش از عشق‌بازی‌های شاه از زنان کذا هیچ رسیدی منتشر نکرده است! تاریخ هم منابع کتبی دارد هم شفاهی و در هر دو مورد باید اعتبار نسبی‌شان مشخص باشد. حتی در مواردی منبع شفاهی از منبع کتبی معتبرتر است.
باری تا آن‌جا که به نقد ایشان از بنده ناشی می‌شود باید بگویم که احتمال زیادی دارد که طهماسبی با یک سلاح نسبتا ضعیف به رزم‌آرا تیر زده باشد. از سوی دیگر شهادت مصور رحمانی، سید ضیاءالدین و غیره و غیره این احتمال را مطرح می‌کند که دیگران نیز در ترور رزم‌آرا دست داشته‌اند.
مصدق به مناسبت دیگری تو روی جمال امامی در مجلس شهادت داد که در زمان رزم‌آرا، شاه سه بار امامی را پیش او فرستاده بوده و به او پیشنهاد نخست وزیری کرده بوده که نشان می‌دهد شاه می‌خواسته خودش را از شر رزم‌آرا خلاص کند.
چند روز پس از قتل رزم‌آرا سفیر انگلیس در سندی که من به آن ارجاع داده‌ام نوشته که احمد هومن معاون وزارت دربار به او صریحا گفته که ما از نقشه‌های رزم‌آرا برای کودتا خبر داشتیم. دیگر چه عرض کنم؟
۲۵۹
نظر شما