نظامی‌گری بهتر است یا دیپلماسی

درست در روزهایی که باراک اوباما رئیس‌جمهوری ایالات متحده عزم خود را برای پایان دادن به مناقشه میان فلسطین و اسرائیل به کار گرفته‌است، حقیقتی تلخ بیش از پیش بر سکوی خاورمیانه رقاصی می‌کند: در این منطقه نه تعامل که تقابل است که جواب می‌دهد. نه مصالحه که مناقشه است که تیر خلاص را می‌زند.
شاید اعمال خشونت در این منطقه تاثیر دراز‌مدتی نداشته باشد. درست مانند حملات اسرائیل به غزه که بعد از تصویب گزارش کمیته حقیقت یاب شورای حقوق بشر سازمان ملل اعتراض‌های جدی بین‌المللی را به دنبال داشت . اما این حقیقت که جنگ و خشونت در منطقه نقشی کلیدی بازی می‌کند، غیرقابل انکار است . در فلسطین کم نیستند کسانی که باز از مبارزه مسلحانه سخن می‌گویند . در اسرائیل هم مقام‌های رده‌بالایی هستند که منتظر فرصتی هستند تا مناقشه نظامی دیگری را به راه بیندازند .
نتیجه توسل به خشونت در مناقشه اسرائیل و فلسطین بر همگان هویداست. پس از خیزش نخست فلسطینی‌ها در دهه هشتاد بود که اسرائیل تشکیلات خودگردان فلسطین منسوب به فتح را به رسمیت شناخت . از همان تاریخ هم بحث تشکیل دو کشور مستقل در کنار هم بر زبان‌ها افتاد . پس از خیزش دوم که بسیار خونین بود اسرائیل به عقب نشینی از غزه در 2005 تن داد . برای بسیاری از اسرائیلی ها دهه گذشته نشان‌دهنده پیروزی نظامی‌گری بر دیپلماسی بود . ارتش اسرائیل به کمک عملیاتهای کماندویی و احداث ایست‌های بازرسی موفق به پایان دادن به عملیاتهای انتحاری در کرانه باختری شد. از 2006 تا کنون و آن جنگ جنجالی با حزب‌الله لبنان بود که از جانب لبنان دیگر موشکی به سمت اسرائیل شلیک نشد . پس از نبرد ژانویه حماس با اسرائیل هم موشک پراکنی‌ها به جنوب اسرائیل کاهش چشمگیری یافت .
دو سال پیش هم بود که جنگنده‌های اسرائیلی نیروگاه هسته‌ای در حال تاسیس سوریه را هدف قرار دادند. سال گذشته هم عماد مغنیه یکی از فرماندهان حزب الله لبنان، توسط جاسوس‌های اسرائیلی در سوریه ترور شد. این در حالیست که معاهده‌های صلحی مانند اسلو در دهه نود و میانجی‌گری ترک‌ها میان اسرائیل و سوریه دستاورد ناچیزی به دنبال داشت .در طول چند سال گذشته اسرائیل هر حمله‌ای را به هر منطقه‌ای هدایت کرده‌است در نهایت با انتقادهای بین‌المللی روبه‌رو شده‌است . تمامی این حمله‌ها ناعادلانه است اما در حقیقت امنیت اسرائیل را تامین کرده‌است . حقیقت این است که نظامی‌گری ارزش‌های محدودی دارد . فلسطینی‌ها شاید اسرائیل را از غزه بیرون انداختند اما همچنان در حصاری از ایست‌های بازرسی زندگی می‌کنند. برای اسرائیل هم شاید نظامی‌گری موفقیت‌هایی به دنبال داشته است اما در عرصه دیپلماتیک این کشور متحمل خسارت‌های بسیاری شده‌است . جنجال‌های بین‌المللی بر سر گزارش گلدستون نشان داد که نه تنها تکنیک‌های نظامی مورد استفاده اسرائیل مورد نقد شدید قرار گرفته‌است بلکه مشروعیت قانونی آن هم از تیررس انتقادها مصون نمانده است . در این میانه رابطه خوب و ارزشمند تل‌آویو با واشنگتن هم تخریب شد .
پس از غزه، کرانه باختری و سوریه حالا نوبت به ایران رسیده‌است . دولت تندروی اسرائیل از مدت‌ها پیش در شیپور حمله به ایران می‌دمد . البته اسرائیلی‌ها خود نیز می‌دانند که این حمله بی‌ثمر است چرا که در نهایت تخریب تاسیاست هسته‌ای ایران روند پیشرفت این کشور در عرصه هسته‌ای را تنها چند سالی به تاخیر خواهد انداخت . در شرایط فعلی ایالات متحده مخالف حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران است و همین امر کار را برای رهبران تل‌آویو مشکل خواهد کرد .
ستون‌نویس روزنامه هاآرتص اخیرا در این روزنامه نوشت: بریتانیا در سال 1917 و ایالات متحده در 1947 حق یهودی‌ها برای داشتن یک کشور را به رسمیت شناختند . اما هر چه اسرائیل در گذر زمان قوی‌تر شد ، مشروعیت قانونی آن هم زیر سوال رفت . حرکتی که با مشروعیت و بدون موجودیت جغرافیایی آغاز شده بود حالا موجودیت جغرافیایی‌ست بدون مشروعیت .
بسیاری از اسرائیلی‌ها اعتقاد دارند که دفاع از خود از ارجحیت بیشتری نسبت به اعتبار در سطح بین‌المللی برخوردار است . بسیاری حتی ادعا می‌کنند که گاه نرم‌گویی‌ها و گاه درشت‌گویی‌های جامعه بین‌المللی نشان می‌دهد که جهانیان با دو استاندارد متفاوت اسرائیل را در مقام قضاوت قرار می‌دهند . کم نیستند کسانی هم که ادعا می‌کنند انزوای اسرائیل در سطح بین‌المللی شاید دورنمایی داشته باشد اما در داخل جنجال چندانی به راه نینداخته است.
رهبران اسرائیل ادعا می‌کنند که تجربه نشان داده‌است که تنها حضور نظامی اسرائیل در مرزهایش می‌تواند امنیت این رژیم را تامین کند . اسرائیلی‌ها حتی اعتقاد دارند که کشور فلسطین باید برای جلب موافقت اسرائیل از تجهیزات نظامی در اختیار خود بکاهد و البته همواره محدودیت نظامی را تحمل کند . فلسطینی‌ها این پیش‌شرط را رد می‌کنند اما آنها نیز زور را ابزاری کارآمد‌تر از دیپلماسی در برابر اسرائیل می‌دانند.
نیویورک تایمز 20 اکتبر / ترجمه : سارا معصومی