به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از ایبنا، نشست نقد و بررسی کتاب «بریتانیا و کشور حائل: فروپاشی امپراتوری ایران، ۱۸۹۰–۱۹۱۴» نوشته دیوید مک‌لین با ترجمه مهرداد رضائیان روز شنبه، ۲۱ تیر از ساعت ۱۰ تا ۱۲ در سالن اندیشگاه فرهنگی ساختمان کتابخانه ملی برگزار خواهد شد.
سیدمحمدکاظم سجادپور، عضو هیأت علمی دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه، رضا مختاری اصفهانی، نویسنده و پژوهشگر و مهرداد رضائیان، مترجم سخنرانان این نشست هستند. همچنین علی‌محمد طرفداری، عضو هیأت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی دبیری علمی این نشست را بر عهده دارد.
در معرفی کتاب «بریتانیا و کشور حائل: فروپاشی امپراتوری ایران، ۱۸۹۰–۱۹۱۴» آمده است: این کتاب، پژوهشی مستند درباره جایگاه ایران در راهبردهای امپریالیستی قدرت‌های بزرگ، به‌ویژه بریتانیا و روسیه، در فاصله سال‌های پیش از مشروطه و آستانه جنگ جهانی اول است. نویسنده ایران را در بستر مفهوم «مرد بیمار» (sick men: اصطلاحی برای دولت‌های ضعیف، فاسد یا در حال فروپاشی در قرن نوزدهم) مورد بررسی قرار می‌دهد؛ کشوری ناتوان از اصلاح درونی، گرفتار فساد ساختاری و وابستگی مالی، که در میانه رقابت دو امپراتوری گرفتار شده و عملاً بدل به عرصه دیپلماسی، تهدید و نفوذ شده است.
مک‌لین نشان می‌دهد چگونه بریتانیا، با وجود پایبندی ظاهری به اصولی چون عدم مداخله و خودداری از حمایت مستقیم اقتصادی از اتباع خود، در برابر فشارهای راهبردی و رقابت با روسیه، ناگزیر به بازنگری در رفتار دیپلماتیک و اقتصادی خود در ایران شد. عنوان کتاب به نقش ایران به عنوان یک «کشور حائل» (buffer state: سرزمینی که میان دو قدرت رقیب قرار دارد تا از برخورد مستقیم میان آن‌ها جلوگیری کند) اشاره دارد؛ موقعیتی که به ایران فرصت بقا داد، اما استقلال واقعی‌اش را به‌شدت محدود کرد.
مک‌لین بر پایه حجم قابل‌توجهی از اسناد و مکاتبات وزارت خارجه بریتانیا (Foreign Office)، روایت خود را مستند کرده و پشت‌صحنه سیاست‌گذاری‌های بریتانیا در قبال ایران در خلال سال‌های پیش از مشروطه تا آغاز جنگ جهانی اول را، روشن‌تر می‌سازد.
کتاب با دقت به نقش خلیج فارس، بنادر، امتیازات اقتصادی، شبکه جاده‌ای و وام‌های خارجی در شکل‌دهی به نفوذ سیاسی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه اقتصاد، حیثیت ملی، و موازنه قدرت به‌طور جدایی‌ناپذیر با هم گره خورده‌اند.
نسخه اصلی کتاب در سال ۱۹۷۸ توسط انجمن سلطنتی تاریخ (Royal Historical Society) در لندن به‌عنوان چهاردهمین عنوان از مجموعه Studies in History منتشر شد. ترجمه فارسی این اثر برای نخستین‌بار توسط مهرداد رضائیان انجام گرفت و به‌عنوان پنجمین کتاب مجموعه «تاریخ روابط خارجی ایران» به دبیری محمد جمالی توسط انتشارات آبی پارسی در آخرین روزهای ۱۴۰۱ در تهران به چاپ رسید.
۲۵۹
نظر شما