خبرگازاری خبرآنلاین- زینب شریفی- یکم شهریور امسال سومین سال درگذشت ثامر صالح الزرگانی هنرمند موسیقی عربی خوزستان است. ثامر زرگانی در سال ۱۳۱۸ شمسی در روستای زرگان، شاخه‌ی بیت امحارب از توابع شهرستان باوی اهواز به دنیا آمد. از پانزده سالگی به وادی موسیقی پای گذاشت بدین‌سبب از نسل اوّلی‌های هنر علوانیه‌خوانی در عرب‌نشین خوزستان به‌شمار می‌رود. نام او در کتاب "علوانیه، نگاهی به موسیقی عربی محلی در خوزستان" به‌عنوان هنرمند سبک‌ساز در خوانش علوانیه ذکر شده است.
دایی ثامر زرگانی جبّار مگطاع، در زندگی هنری او بسیار نقش داشته است. او یکی از کسانی بود که در ادای آواز "إبنیّه" متبحّر بود. این استعداد هم‌زمان به ثامر زرگانی منتقل و بعد از او در فرزندش، موسی زرگانی بروز و ظهور یافت.
ثامر زرگانی با هنرمندان بنامی چون: علی رشداوی، حبیب بندقیلی، عاصی زنبوری و بسیاری دیگر هم‌قران بود و تعاملات تجربی بسیار با آن‌ها برقرار کرد. فعالیت هنری او در پیش از ظهور اسباب ضبط موسیقی به اجرای علوانیه در مجامع عمومی و مجالس بزرگان اختصاص داشت تا بدین‌ترتیب روح بی‌قرار خویش که به واسطه‌ی اشعار فاخر عربی و نوای ربابه، آرامش می‌یافت را تسکین بدهد.
این هنرمند علاوه بر آن که خود، صاحب کار و پیشه‌ی مجزّا جهت تأمین درآمد بود اما هیچ‌گاه هنر و کشاورزی را رها نکرد زیرا به واسطه‌ی این دو بود که به هویت اصلی خویش چنگ زده، حافظ مجموعه ارزش‌های اصیل عربی و منتقل کننده‌ی آن به جامعه جلوه می‌کرد. حافظه‌ی بسیار قوی در حفظ و نقل اشعار، از دیگر دلایلی بود که ثامر زرگانی را در بین مردم از جایگاه هنری بسیار بالایی برخوردار ساخته بود.
ثامر زرگانی علاوه‌بر آن‌که خود، شاعر بود، در آوازخوانی از اشعار کسانی چون: عبّود حاج سلطان، سید سلمان آلبوشوکه، سید محسن موسوی، اوداعه بریهی، ملامحمد مایود، عاید بدوی، تریاگ رویضی، طهران چوّاک، مزبان امیری، طاهر قیّم، سید ابراهیم دنیناوی و سایرین بهره می‌برد. ابوذیه‌هایی که او برای موسیقی علوانیه برمی‌گزید بر ارزش‌های مذهبی - انسانی – اجتماعی تأکید داشت و سرشار از روح حماسه بود؛ به همین خاطر، شیوه‌ی او که به‌واسطه‌ی اندک سرعت در اختلاف با خوانش علوان شویّع قرار داشت، حماسی‌تر تلقی می‌شد. گفتنی است علوان شویّع اهوازی ابداع کننده‌ی موسیقی عربی محلی علوانیه حد فاصل دو قرن اخیر در خوزستان است. با این‌حال ثامر زرگانی در حماسه‌خوانی علوانیه، از اقطاب به شمار می‌رود.
ثامر زرگانی در سبک‌های دیگر نظیر نوحه‌خوانی برای حضرت سیدالشهداء نیز استاد بود و این هنر خویش را عمدتاً در ایام محرم و روزهای تاسوعا و عاشورا به‌منصه‌ی ظهور می‌گذاشت. از ابوذیه‌های فاخر اوست که در تکریم مواسات دوستان و نکوداشت بزرگ‌مردان حماسه‌خوانی شده است:
أجنی الفضل لاصحابی ولامن
و عگبهم ماردت صحّه ولامن
ولانی الوکت ما گالو ولامن
حملهم طیّحو وفزعوا لیّه
(بزرگی را برای همه خواستم و گرد آوردم؛ بدون یارانم هیچ‌گاه دنبال راحتی و آسایش نیستم (زیرا) هنگامی که روزگار با من بد کرد، بدون آن‌که نام و نشانم را بپرسند، غم‌ها و گرفتاریشان را رها کردند و به‌سویم شتافتند.)
های اسنین بینه اطحنت راحات
المنیّه و دونهم مابگت راحات
اشکثر حیود تحت الترب راحات
اُهم راحاو وهی بانت الفیّه
(سال‌های متمادی‌ست که آسیاب مرگ، ما را می‌درد. بدون دوستان و یاران، راحتی و آسایشی متصور نیست. چه اشخاص بزرگ و شریف که به زیر خاک رفتند؛ فقدان هر کدامشان، خللی بزرگ بر ما وارد آورد.)
عاقبت این قطب موسیقی محلی در عرب‌نشین خوزستان، به‌دلیل کهولت سن در سال ۱۴۰۱ شمسی به‌دیدار حق شتافت.
اما علیرغم گذشت سه سال از فقدان هنرمند بزرگی چون ثامر زرگانی و با وجود اهمیت بسیار زیادی که این چهره در شعر و موسیقی عربی محلی خوزستان داشته تا کنون مجلس یادبودی برای او برگزار نشده است. این مهم جز مراسم باشکوهی است که مردم هنردوست خوزستان برای تشییع پیکر او برگزار کرده، جایگاه هنری – اجتماعی‌اش را پاس داشتند؛ بر این مبنا گرامیداشت هنرمندان سبک‌ساز در اقصی نقاط جغرافیای بومی ایران علاوه‌بر ادای دِین به آنان سبب افزایش روحیه‌ی خودباوری و افتخار به هویت قومی – ملی آحاد جامعه می‌گردد. امری که در استان خوزستان نیازمند هم‌افزایی نهادها و ارگان‌های فرهنگی بوده، پاسخی به نیاز هنردوستان تلقی می‌گردد.
۴۸
نظر شما