به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، دکتر سید مرتضی میرسراجی (استادیار دانشگاه): روایتی کمیاب و کم پرداخته شده از سوی متخصصان دانش حدیث از وجود مقدس امام جعفر صادق (ع) - شهید در سال ۱۴۸ قمری مطابق با ۷۶۵ میلادی (سیزده قرن پیش) – در بین منابع حدیثی شیعه غریب و تنها قرار گرفته است که ظاهراً مربوط به پیشگویی آن امام راستین (ع) در مورد «اپلیکیشن ویدیو چت» app) (Video chat یا همان «چَت تصویری با موبایل» است. با این وصف ایشان در این زمینه فرموده اند:
«إِنَّ الْمُؤْمِنَ فِی زَمَانِ الْقَائِمِ وَ هُوَ بِالْمَشْرِقِ لَیَرَی أَخَاهُ الَّذِی فِی الْمَغْرِبِ وَ کَذَا الَّذِی فِی الْمَغْرِبِ یَرَی أَخَاهُ الَّذِی فِی الْمَشْرِقِ.»[ ۱]
(در زمان حضرت قائم(عج) اگر مؤمنی در مشرق [عالَم] باشد، برادر خود را در مغرب مشاهده خواهد نمود و همچنین اگر [مؤمنی] در مغرب [عالَم] باشد، برادر خود را در مشرق مشاهده خواهد کرد!)
بحث
۱- مقصود از «زمان قائم(عج)» در حدیث مذکور، همان زمان وعده داده شدۀ حکومت و فرمانروایی عدالت گستر حضرت مهدی (عج) بر سر تاسر دنیا از ناحیۀ رسول اکرم (ص) است؛ نه صِرفاً بخشی از دوران امامت آن حضرت (عج) به اذن خداوند بنا بر مصالح مختلف که موسوم به عصر «غَیبت» و «پنهان زیستی» است.
۲-از ظاهر حدیثْ دیدنِ معنوی یا مادی شخص مؤمن به طور مجزا و مستقل از متن خبر استفاده نمی شود ولی در صدد آنیم که در این فرصت با نگاه مادی-نه معنوی- و با عنایت به همین ایام غَیبت و پنهان زیستی حضرت مهدی(عج) که در آن قرار داریم به فهم این حدیث نائل شویم. پس با این حساب تصور کنید چند سال پیش به این حدیث از امام صادق (ع) در خلال برخی روایات شیعه برخورد کرده اید؛ آن وقت با خود چه می گفتید؟! به احتمال زیاد مقصود از این کلام امام صادق(ع) را «وِب کَم» (Webcam) در ذهن خود تصور می کردید که با مدد از شبکۀ جهانیِ «اینترنت» و از طریق دوربین هایی نصب شده بر روی کامپیوترهای شخصی یا لپ تاپ ها این قابلیت وجود دارد که با دوستان و اقوام خود، در هر جای جهان چه شرق و چه غرب ارتباط تصویری و چشمی برقرار کنید. اما سرعت تکنولوژی چنان سرسام آور است که الان با پیشرفت قابل ملاحظۀ دانش و فناوری، امروزه می توان از وب کم نیز عبور کرد و این حدیث از امام صادق (ع) را با گوشی های هوشمند موبایل و امکانات ارتباطی نوینِ آن تطبیق داد که با بهره گیری از آن ها می شود در هر مکانی که اینترنت وجود داشته باشد با شرق و غرب عالم به راحتی و به وسیلۀ «اپلیکیشن چَت تصویری» app) (Video chat، ارتباط دیداری و تصویری برقرار نمود. قابل تصور و منطقی است که در صورت تداوم دوران غَیبت امام زمان(عج) و از طرفی پیشرفت فناوری در این حوزه ها، اختراعات و ابزارهای کامل تری در همین راستا در اختیار بشر قرار گیرد که الان برای ما قابل تصور و درک نباشد و برادر مؤمنی که در شرق کرۀ زمین است بتواند برادر مؤمن خود را در غرب عالم ببیند و بالعکس!
۳- اصراری نداریم که در این مقال تأکید کنیم الزاماً امام صادق(ع) در این حدیث از «چت تصویری اهل ایمان از طریق موبایل» پیشگویی کرده اند اما حداقل این نتیجۀ عقلانی را می توان در نظر گرفت که اختراعاتی مثل موبایل های هوشمند و قابلیت ارتباط تصویری آن ها، ما را به کلام مُعجز آسای امام صادق(ع) در سیزده قرن پیش، نزدیک تر ساخته و آن کلام عجیب را برای ما باور پذیرتر و قابل فهم تر نموده است. با فرض صحت تطبیق و تلقی مطلقِِ چت تصویری یا فناوری پیشرفته تر از آن با همان هدف برگرفته از حدیث مزبور، احتمال نزدیک بودن زمان ما به زمان ظهور امام عصر(عج) نیز از خبر یاد شده استفاده و برداشت می شود.
۴-نکتۀ مهم دیگر در رابطه با این حدیثِ شگفت انگیز، تلاش و اعتقاد راسخ و ستودنی راویان اخبار و ناقلان احادیث اهل بیت پیامبر(علیهم السلام) در ثبت و ضبط اخبار و روایات اسلامی به طور تمام و کمال بوده است حتی اگر برای آن ها روایتی همانند این حدیث با عقل ظاهری موافق نبوده است و به حسب آن، این دسته از اخبار را از منابع و آثار حدیثی خویش حذف نمی کردند به جهت اعتمادی که به اساتید و مشایخ خود در نقل حدیث داشته اند و امثال ما را که آیندگان آن ها هستیم از بیانات گهربار و دُرربار سرچشمه های علم محروم نمی ساختند. شاید اگر برخی از ما در قرن های پیش و عصر راویان اخبار مثلاً هزار سال پیش زندگی می کردیم و به جای آن ها، روایتگر اخبار و روایات معصومان(ع) بودیم و این حدیث را حتی شیخ و استادی مورد وثوق و بسیار مورد اعتماد برای ما روایت و نقل می کرد، به هر نحو ممکن آن را در کتاب حدیثی خویش ثبت و ضبط نمی کردیم و ملاحظات را در نظر می گرفتیم و با خود می اندیشیدیم که چه طور از نظر عقلی چنین سخنی امکان پذیر است که شخصی برادر ایمانی خود را در شرق و غرب عالم به چشم ببیند زیرا چشم ما چنین قابلیتی را ندارد و ما از احوال ساکنان یک کوچه آن طرف تر و حتی فاصلۀ نزدیک تر مانند افراد اتاق مجاور در خانه خویش نیز بی خبریم چه برسد به این که شخصی در شرق عالم بخواهد با چشم، شخص دیگری را در غرب عالَم ببیند یا به طور برعکس شخصی دیگر در غرب عالم بخواهد برادر ایمانی خود را در شرق عالم ببیند! این ها جز معجزۀ دانش امام صادق (ع) نیست که به حق به سرچشمۀ دانش یعنی رسول اکرم (ص) متصل بوده است.
پی نوشت
[۱] سرور اهل الایمان، ص ۱۱۵ و بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۹۱ و اثبات الهداة،ج ۵ ص ۲۱۴و مکیال المکارم، ج۱، ص ۲۰۳ و منتخب الاثر، ج ۱، ص ۱۷۲.
نظر شما