مواضع روسیه در مذاکرات هسته‌ای ایران و تأثیر آن بر مناسبات این کشور با آمریکا شاید مسئله‌ای است که در روند گفت‌وگوها از اهمیتی هم‌وزن فعالیت‌های هسته‌ای ایران برخوردار است. تا پیش از آغاز مذاکرات، بسیاری از کارشناسان عقب‌نشینی آمریکا از اروپا را سیاست اوباما برای جلب حمایت روس‌ها در پرونده هسته‌ای ایران عنوان کردند، اینکه این تعبیر تا چه میزان سندیت داشته باشد، موضوعی است که دور بعدی گفت‌وگوها می‌تواند تا حدی از ابهامات موجود در این خصوص بکاهد.
ست رابینسون، یکی از اعضای سابق کمیته روابط خارجی کاخ سفید و از اساتید روابط بین‌الملل در دانشگاه جرج تاون آمریکا در یادداشتی تحت عنوان «بازی پوتین» به بررسی نقش روس‌ها در پرونده هسته‌ای ایران و تأثیر آن بر تعاملات آینده واشنگتن پرداخته است.
در این نوشتار آمده است: «سرانجام پس از ماهها بن‌بست در مذاکرات هسته‌ای، هفته پیش ایران پذیرفت تا بخشی از غنی‌سازی اورانیوم در خارج از مرزهای این کشور صورت گیرد. هرچند نشانه‌هایی از عدم موافقت ایران با شرایط غرب دیده می‌شود، اما این مسئله چندان نیز دور از انتظار نیست.
در این میان ایالات متحده آمریکا طی ماه گذشته لایحه‌ای را در دست بررسی داشت که در صورت شکست مذاکرات می‌توانست، تحریماتی به مراتب سخت‌تر، در انتظار ایران باشد. در این مدت آمریکا تلاش زیادی را برای همراه کردن سایر کشورها صورت داد، اما بدون شک هیچ کشوری به اندازه روس‌ها نمی‌تواند نقشی کلیدی در پرونده هسته‌ای ایران ایفا کند.
اظهار امیدواری مدودف پس از دیدار با اوباما در ماه سپتامبر به خوبی بیانگر این واقعیت بود. بسیاری از کارشناسان آمریکایی بر این اعتقادند که همکاری‌های روسیه در روند گفت‌وگوها می‌تواند فعالیت‌های هسته‌ای ایران را در مسیر بین‌المللی قرار دهد.»
این کارشناس آمریکایی بر این اعتقاد است که سیاست هویج و چماق در برخورد با ایران نمی‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد. او می‌گوید: لاوروف وزیر امور خارجه آمریکا در ملاقات خود با هیلاری کلینتون نیز بر این نکته تأکید کرد، مقامات روسیه بر این اعتقادند که فشار و تهدید در موقعیت کنونی نمی‌تواند نتیجه مناسبی در برخورد با ایران به همراه داشته باشد، حتی پوتین نیز فشار و تحریم را در موقعیت کنونی اقدامی «خام و نابهنگام» خواند.
این تحلیلگر آمریکایی در بخش دیگری از یادداشت خود به افزایش تعاملات هسته‌ای ایران و روسیه در دوران ریاست‌جمهوی پوتین اشاره کرده و می‌نویسد: هر چقدر که بیل کلینتون در متقاعد کردن بوریس یلتسین در تعلیق فعالیت‌های هسته‌ای میان ایران و روسیه موفق بود، دولت پوتین در مقابل خواسته‌های آمریکا مقاومت کرده و آمریکا قادر به گرفتن امتیازی از او نیست.
این سیاستمدار آمریکایی در ادامه به اهداف روسیه از تعاملات هسته‌ای با ایران اشاره کرده و می‌نویسد: اقتصاد روسیه از سرمایه‌گذاری در نیروگاه بوشهر چندان منتفع نمی‌گردد، اما می‌تواند به لحاظ فروش سوخت و رآکتورهای تکمیلی تقویت شود. تعاملات هسته‌ای بخشی از مناسبات گسترده میان دو کشور است، سطح تعاملات طرفین به 2 میلیارد دلار می‌رسد و ایران یکی از مصرف‌کنندگان محصولات و تولیدات روسی است.
نقش ایران نیز برای روس‌ها از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. ایران یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر طبیعی در دریای خزر است که کارشناسان میزان آن را 10 میلیارد تن نفت برآورد کرده‌اند که همین امتیاز از این کشور وزنه‌ای تأثیرگذار در مقابل روس‌ها ساخته است.
ایران مناسبات گسترده‌ای با کشورهای منطقه برقرار کرده است و منفعت ایجاب می‌کند که روس‌ها در مقابل درخواست‌های آمریکایی‌ها، از مناسبات گسترده خود با ایران به نحو مطلوبی بهره‌برداری کنند.
رابینسون می‌افزاید: از سویی ایران یکی از شرکای منطقه‌ای روس‌ها نیز بوده و تاکنون رایزنی‌هایی میان دو طرف برای تأمین امنیت منطقه صورت گرفته است. و در نهایت این کارشناس آمریکایی می‌افزاید: اگر آمریکا قصد دارد حمایت روس‌ها را به‌دست آورد، باید به دنبال اعطای امتیازی بزرگ به روس‌ها باشد، تا کرملین چشمان خود را روی این‌همه منفعت ببندد.
THE NEW REPUBLIC / ترجمه : زهرا خدایی
نظر شما