اظهارت ناظران حاضر در محل مذاکرات مهم اعضای پیمان شانگهای در پکن حاکی از آن است که در این اجلاس پایه ها و قرارهای همکاریهای تازه میان قدرت های میهمان و میزبان نهاده شده است.
اجلاس بهاره شانگهای به چند ملاقات و امضای توافقنامه محدود نماند میزبان این اجلاس که نام قدرت اول آسیا و دارنده مقام «سریعترین رشد اقتصادی» است تدارک فراتری برای اجلاس اندیشیده بود چینی ها زمانی زنگ اجلاس شانگهای را به صدا در آوردند که چند روز قبل از آن لئون پانه تا وزیر دفاع امریکا با اعلام دکترین «حرکت به سوی پاسیفیک» عملاً عمق امنیت ملی آنها را به خطر انداخت .
اظهارت ناظران حاضر در محل مذاکرات مهم اعضای پیمان شانگهای در پکن حاکی از آن است که در این اجلاس پایه ها و قرارهای همکاریهای تازه میان قدرت های میهمان و میزبان نهاده شده است. اغلب این ناظران بعد از پایان مذاکرات هو جین تائو و ولادیمیر پوتین اعلام کردند که رهبران دو قدرت اسیایی و اروپایی گامهای بلند رو به جلو برداشته اند
ز مواضع مقام های روسی چنین بر می آید که پوتین با پوشه ای از مسائل مهم به مذاکره همتای چینی خود و نیز دیگر رهبران حاضر در اجلاس شانگهای رفته بود. رهبری روسیه که دومین دور از زمامداری خویش را با رویکرد انتقادی نسبت به سیاستهای امریکا آغاز کرده است ضیافت شانگهایی را همچون فرصتی طلایی دید که در آن نگاه طرف های چینی را مناقشات مهمی مثل سوریه ، جنگ افغانستان و مسئله هسته ای ایران به کرملین نزدیکتر سازد.
به باور ناظران گرچه در همه موضوعات مورد بحث اجلاس نظیر جنگ افغانستان یا بحران های خاورمیانه روسها و چینی ها موضع مشابه دارند اما رهبری روسیه در طول اجلاس شانگهای تلاش کرد تا در قالب یک سازوکار حقوقی و دیپلماتیک این «تفاهم » را به یک توافق بلند مدت تبدیل سازد.
بی سبب نیست که بسیاری از ناظران از پوتین به عنوان برنده اصلی اجلاس شانگهای بعد از چینی ها یاد کرده اند زیرا به هر چه تحت عنوان «تثبیت جبهه رقابت با غرب»در ذهن داشت دست پیدا کرد.
رهبران و سیاستمداران چینی که به داشتن حزم و احتیاط در سیاست بین الملل شهرت دارند برای اولین بار حاضر شدند پای تفاهماتی با میهمانان روسی و ایرانی امضا کنند که نوعی تکلیف برای آنها ایجاد می کند.به طور مثال آنها متعهد شدند شراکت راهبردی خود را تقویت و به طور هماهنگ با روسها در مسئله سوریه عمل کنند.یا آنکه به همراه پوتین بر مخالفت خود با هرگونه اقدام نظامی خارجی در سوریه و ایران تاکید و اعلام کردند همزمان با خروج نیروهای ناتو از افغانستان نفوذ خود را در این کشور گسترش می دهند.
البته پیشگامی چین در پذیرش این گونه تعهدات به آن معنی نبود که آنها به خواسته های میهمان بلندپایه روس خویش تمکین کرده اند بلکه واقعیت های تازه صحنه خاورمیانه بویژه «گرایش تهاجمی » سیاست خارجی امریکا به سمت پاسیفیک ، رهبران محافظه کار چین را برآن داشت تا پاسخ دکترین نگران کننده ای که لئون پانه تا در اجلاس بین المللی سنگاپور ارائه کرده بود را در نشست شانگهای بدهد.
رهبران چین در تحلیل سمت و سوی سیاست خارجی غرب اتفاق نظر دارند که «اندیشه چین هراسی یا چین ستیزی» زیر بنای دکترین لئون پانه تا است و این نظریه با تاکید بر استقرار بخش عمده توان نظامی بویژه نیروی دریایی امریکا( به میزان 60 درصد) در پاسیفیک در پی آن است تا سیاست «مهار چین» را عملی سازد.
این نگاه چینی ها را ، روسها به این صورت تکمیل می کنند که می گوینددومین حلقه «تئوری مهار حریف»با عنوان استقرار سپرهای ضد موشکی در امتداد مرزهای جنوبی و شرقی روسیه ( از ترکیه تا رومانی ) از سوی باراک اوباما دنبال می شود. رهبران کرملین نیز دقیقا مانند چینی ها خود با یک جو ضد روسی یا روس ستیزی در ادبیات سیاسی امریکا و غرب مواجه می بینند و معتقدند که امریکایی ها از هر فرصتی برای پیشبرد سیاست این سیاست تضعیف و مهار حریف بهره می جویند.
به گفته پوتین فاز اول این در ایام انتخابات ریاست جمهوری روسیه به اجرا گذاشته شدکه در آن امریکا و اروپا همه ابزارهای رسانه ای و سیاسی خویش را برای به بحرانی ساختن اوضاع روسیه بکار بستند و اکنون فازهای تازه این استراتژی در قالب زمینه چینی مداخله نظامی در سوریه و خاورمیانه و گسیل ناوهای امریکایی به منطقه در حال اجرا است با این تفکر به نظر می آید در اجلاس شانگهای رهبران دو قدرت حریف امریکا شالوده یک استراتژی بازدارنده را ریختند با این امید که این استراتژی به صورت نوعی کمر بند دفاعی راه پیشروی امریکا و ناتو را در حوزه های ژئوپلیتیک منطقه سد کند.
در این نگاه مشترک چینی ها و روسها ، مناقشه هسته ای ایران یا بحران داخلی سوریه را خاکریز اصلی در برابر سیاست تهاجمی امریکا وناتو می بینند . این نکته به روشنی در بیانیه رهبران دو کشور متبلور است آنجا که گفتند : «روسیه و چین قاطعانه با تلاش ها برای حل بحران سوریه از طریق مداخله نظامی خارجی در این کشور و همچنین با تحمیل سیاست تغییر نظام بر این کشور مخالف هستند».
پوتین به اتفاق وزیر خارجه اش برای چندمین بار تاکید کرد که جهان نباید اجازه دهد تجربه عملیات خود سرانه ناتو در لیبی این بار در سوریه تکرار شود آن دو هشدار دادند که قدرتهای مخالف در خارج از سوریه به شکلی فزاینده از جامعه بین المللی می خواهند به نظام بشار اسد حمله و آن را سرنگون کنند و چنین سنت خطرناکی عواقب وخیم به همراه دارد و ممکن است منطقه را به سوی فاجعه پیش ببرد.
بنابراین چندان دور از انتظار نیست که سازمان شانگهای که ابتدا نهادی برای توسعه همکاری میان چند کشور حوزه آسیای مرکزی و چین بود و عمدتاً بر همکاری اقتصادی یا مقابله با جرائم سازمان یافته تکیه می کرد بعد از این با طراحی جدید رهبران دو قدرت روسیه و چین وارد قلمروهای تازه ای از فعالیت امنیتی بویژه در عرصه افغانستان شود عرصه ای که امریکایی ها با امضای توافق استراتژیک بلند مدت عملاً این کشور را با پایگاهی دائمی در مجاورت سه قدرت حریف خویش( روسیه ، چین و ایران) تبدیل کرده اند
هو جینتائو رئیس جمهور چین در مصاحبه با روزنامه خلق ارگان حزب کمونیست چین تاکید کرد سازمان همکاری شانگهای نقش بیشتری در روند بازسازی افغانستان ایفا خواهد کرد. به این دلیل شانگهای فرش قرمز برای حامد کرزای گشود تا در رقابت برای نفوذ در افغانستان که با نزدیک شدن زمان خروج نیروهای ناتو تا پایان سال 2014 شاید امیدهای پوتین و جین تائو برای بی اثر کردن منشور اوباما ببار نشیند
301301
نظر شما