نسرین وزیری: اعتراضاتی که متوجه ارجاع لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها به کمیسیون ویژه بررسی طرح تحول اقتصادی بود و آنقدر مصرانه ادامه یافت که رئیس مجلس ناگزیر از بازگرداندن این لایحه به صحن علنی مجلس شد.
احمد توکلی، الیاس نادران، محمدرضا خباز و جمشید انصاری سرکردگان این اعتراضات بودند که در سکوت غلامرضا مصباحی‌مقدم، به پیشنهاد وی انتقاد کرده و حتی ریاستش بر کمیسیون ویژه را زیر سؤال بردند. ماجرا از آنجا شروع شد که در جلسه روز یک‌شنبه اعتراضات این نمایندگان به تناقض ماده 13 و 16 لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها به جایی نرسیدو ابوترابی‌فرد که ریاست جلسه را بر عهده داشت، این اعتراضات را وارد ندانست. او سپس در واکنش به اعتراض دیگر این نمایندگان که پیشنهاد الحاقی مصباحی‌مقدم را مصوب کمیسیون نمی‌دانستند، لایحه مذکور را به کمیسیون ویژه بازگرداند. اقدامی که چون در آخر جلسه یک‌شنبه رخ داد تنها مجال اعتراض را به نادران داد. اما با شروع جلسه دیروز دیگر نمایندگان معترض یکی پس از دیگری در مقابل این اقدام هیأت‌رئیسه صف‌کشی کرده و آن را غیرقانونی خواندند.
اشتباه حمیدرضا حاجی‌بابایی در قرائت موارد در دستور کار جلسه دیروز هم صدای معترضان را بلندتر کرد. او ابتدا ادامه بررسی لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها را به عنوان سومین دستور خواند اما بعد سخنانش را اصلاح کرد و با بیان اینکه این لایحه هنوز از کمیسیون به صحن بازنگشته، طرح دیگری را جایگزین آن کرد.
توکلی آغازگر این اعتراضات بود. وی با اعتقاد بر اینکه تنها ماده الحاقی مورد نظر مصباحی‌مقدم باید به کمیسیون ویژه بازگردانده می‌شده و نه کل لایحه، خطاب به رئیس مجلس گفت: پیشنهاد ایشان مصوبه کمیسیون نبوده و امکان ارائه در صحن علنی را به این عنوان نداشته است. وی با تأکید بر اینکه نباید بررسی لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها در مجلس متوقف می‌شد، یادآوری کرد که روند امور در مجلس به گونه‌ای بوده که رسانه‌ها آن را به منزله عقب‌نشینی مجلس ارزیابی کرده‌اند.
لاریجانی با بیان اینکه رسانه‌ها در این زمینه تصور غلطی داشته‌اند و برداشت رسانه‌ای نباید به تصمیم مجلس سایه بیفکند، اعلام کرد آنچه که در ماده 16 تصویب شده است، نافی بقیه مواد لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها نیست. وی با تأکید بر اینکه ماده 16 تابع ماده 13 لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها خواهد بود، یادآورشد که برداشت از حساب ذخیره باید همچنان در قالب لایحه بودجه باشد. البته او از تذکر توکلی با این توضیح که برای رفع اختلاف نظر درباره اینکه پیشنهاد مصباحی‌مقدم مصوبه کمیسیون بوده یا نه به کمیسیون بازگردانده‌اند، عبور کرد.
اصرار نمایندگان، اقناع رئیس
اگرچه هیأت‌رئیسه مجلس تصور می‌کرد که با این توضیح رئیس مجلس، دیگر نمایندگان از خیر تذکراتشان می‌گذرند اما این تذکرات همچنان ادامه یافت. ادامه اعتراضات بر دو محور تصور افکار عمومی و رسانه‌ها از عقب‌نشینی مجلس و غیرقانونی بودن عملکرد کمیسیون ویژه استوار بود. چه آنکه الیاس نادران با اعتقاد بر اینکه خارج کردن این لایحه از دستور کار مجلس درست نیست، گفت: حقوق نمایندگان در حال ضایع شدن است و مشخص نیست کمیسیون باید به چه حقی تشکیل جلسه بدهد و حق پیشنهاد دادن از 290 نماینده سلب شود. به گفته وی بهتر بود، بررسی مصوبه در مجلس به پایان می‌رسیدو بعد از رفتن به شورای نگهبان آن را اصلاح می‌کردند. او که معتقد بود دوره عملکرد یکساله کمیسیون ویژه به پایان رسیده، ادامه جلسات آن را غیرقانونی خواند.
مصطفی کواکبیان هم با اشاره به تعجیل در بررسی این لایحه در مجلس گفت: نمایندگان حتی از سرکشی به حوزه‌های انتخابیه خود خودداری کردند تا به بررسی این لایحه بپردازند اما به یکباره این لایحه از دستورکار خارج شد. به گفته وی این مسئله سبب شده تا در افکار عمومی این مسئله پیش بیاید که نمایندگان به غیر از مجلس در جاهای دیگری گفت‌وگو و رایزنی می‌کنند و مجلس از موضع خود عقب‌نشینی کرده است. او از تشویش در اذهان عمومی سخن گفت که به نفع مجلس نیست و اعتماد آنها را از خانه ملت کم می‌کند. جمشید انصاری هم به جمع معترضین پیوست و با تأکید بر مواضع توکلی و نادران، گفت: نباید به خاطر یک پیشنهاد بررسی لایحه متوقف شود و نمایندگان از طرح دیگر پیشنهاداتشان بازبمانند.
لاریجانی در واکنش به تمام این تذکرات اعلام کرد که ارجاع لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها به کمیسیون ویژه به دلیل رفع ابهام از پیشنهاد مصباحی‌مقدم بوده و از نمایندگان خواست تا منتظر اعلام نظر کمیسیون بمانند. وی همچنین سخنانی همچون اینکه پشت مجلس جلسه‌ای است و رایزنی‌ها جای دیگری انجام می‌شود را صحیح ندانست و تأکید کرد که مجلس بر اساس قانون اساسی کار می‌کند. این موضع رئیس مجلس سبب شد تا نادران به حالت قهر به ترک جلسه علنی مجلس بپردازد. اما نمایندگانی مانع از خروج وی شدند و حتی ابوترابی‌فرد بیش از 10 دقیقه با وی گفت‌وگو کرد تا نادران را آرام کند.
کار به اینجا که رسیدبار دیگر توکلی وارد میدان شد و در قالب تذکر دیگری، اصل پیشنهاد مصباحی‌مقدم و جایگاه وی به عنوان رئیس کمیسیون ویژه را زیر سؤال برد. وی با بیان اینکه دوره فعالیت کمیسیون ویژه به پایان رسیده، یادآور شد که در پایان عمر یکساله این کمیسیون اصلاً انتخابات هیأت‌رئیسه آن تجدید نشده که در آن مصباحی‌مقدم بار دیگر رئیس این کمیسیون شود. بنابراین او نمی‌تواند به عنوان رئیس کمیسیون ویژه، پیشنهادی را به مجلس ارائه دهد. وی همچنین با اشاره به متن پیشنهاد مصباحی‌مقدم که این پیشنهاد را مورد توافق اغلب اعضای کمیسیون خوانده بود، تأکید کرد که چنین پیشنهادی چون به تصویب کمیسیون نرسیده وجاهت قانونی ندارد و غیرفنی است.
محمدرضا خباز هم با اشاره به اینکه مجلس در یک هفته دوشیفته کار کرده و برنامه‌های سرکشی به حوزه انتخابیه را عقب انداخته، در تذکری گفت: پس چگونه است که با این همه تعجیل، کمیسیون ویژه هنوز برای رفع ابهام موجود، از روز یک‌شنبه تاکنون جلسه‌ای نگذاشته است؟
این اعتراضات سبب شد که لاریجانی در نهایت در عین حالی که ارجاع این لایحه به کمیسیون را قانونی می‌خواند، اعلام کند: با توجه به سوءتفاهم‌هایی که به وجود آمده و تبعاتی هم که با وجود این تذکرات نمایندگان ممکن است گریبانگیر مجلس شود، ادامه بررسی لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها را در دستور قرار می‌دهیم.
اصرار دولت
درحالی که رئیس مجلس در خلال مذاکرات دیروز مجلس اعلام کرد که مصوبه مجلس در ماده 13 پابرجاست و همچنان برداشت از حساب ذخیره ارزی برای هزینه درآمدهای ناشی از هدفمندکردن یارانه‌ها در قالب لایحه بودجه سنواتی امکان‌پذیر است؛ محمدرضا فرزین سخنگوی کارگروه طرح تحول اقتصادی تأکید کرد که دولت خواستار اصلاح ماده 13 در مجلس است.
این درحالی است که مطابق قانون، مجلس نمی‌تواند مصوبات پیشین خود را اصلاح کند مگر آنکه با ایراد شورای نگهبان مواجه شود. این همان راهکاری است که الیاس نادران با اشاره به تناقض به‌وجود آمده میان ماده 14 و 16 لایحه هدفمندکردن یارانه ها ارائه می دهد. چرا که در ماده 14 به دولت اجازه داده شده بود تا برای حل مشکلات مردم بودجه‌ای رابه شکل تنخواه در اختیار بگیرد و بعد آن را به خزانه برگرداند اما در ماده 16 دولت را مکلف کرده‌ایم که فقط از ردیف‌های درآمدی هزینه‌ای مطرح کند به همین دلیل دیگر دولت نمی تواند از بودجه تنخواه استفاده کند و به این ترتیب دولت محدودتر می‌شود.
اما گویا دولت به این قانع نیست و می‌خواهد تا پیش از ارجاع لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها به شورای نگهبان، این بند از لایحه مذکور در مجلس اصلاح شود. چه آنکه فرزین، تأکید کرد که در غیر این صورت دولت نمی‌تواند این لایحه را اجرایی کند. به گفته وی ماده 13 به دلیل گره‌زدن این منابع با قوانین بودجه سنواتی از تفاوت‌هایی با پیشنهاد اولیه دولت و حتی پیشنهادهای اصلاحی دولت در فرآیند بررسی در صحن علنی مجلس برخوردار است که باعث غیرقابل اجرا شدن لایحه می‌شود. او حتی اصلاحیه صورت گرفته در ماده 16 را نیز کافی ندانست و گفت: به‌دلیل اینکه این ماده نیز ارتباط بین منابع لایحه با بودجه را حفظ کرده است، مشکلات مربوط به ماده 13 برطرف نشده است.
مسعودپور معاون پارلمانی نهاد ریاست‌جمهوری نیز با بیان اینکه «دولت بر اصلاح ماده 13 لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها تأکید دارد»، در تشریح اصرار دولت بر این امر گفت: معمول نبوده قوانین مستقل و خاصی را که تمامیت آن مستقلاً به مجلس آمده و تصویب شده یک بار دیگر در قانون بودجه ذکر کنیم. همچنین باتوجه به نظر مجلس برای اینکه دولت درآمدهایش را به حساب ذخیره بریزد، دولت مجبور خواهد بود برای هر مورد از برداشت و هزینه از مجلس اجازه بگیرد و ناچار است در این ارتباط لایحه‌ای به مجلس بیاورد و مجوز بگیرد که یک سیکل درهم تنیده مفصل به وجود می‌آورد.
نظر شما