درحالی که طی سالهای 49 تا 89 متولیان میراث فرهنگی توانسته اند برای نزدیک به دو هزار اثر تاریخی، حریم مصوب تعیین کنند، مدیرکل اداره ثبت آثار تاریخی می گوید تا پایان سال 91 هزار اثر تاریخی ثبت شده، دارای حریم خواهند شد.
ایران از تمام داشته های خود در حوزه میراث فرهنگی در کل کشور حدود 33 هزار و 780 آثار تاریخی و فرهنگی ثبت شده دارد. ثبت آثار تاریخی بدان جهت از اهمیت بالایی برخوردار بوده وهست که نوعی حفاظت از آن به شمار می آید و با ثبت یک اثر در فهرست میراث ملی، از خطر تخریب تا حدودی جلوگیری می شود اما ثبت آثار تاریخی تنها قرار گیری نام آن در یک فهرست و بررسی زوایای تاریخی آن نیست بلکه بخش مهمی از آن تعیین حریمی برای حفاظت محیطی آن نیز هست مانند اینکه در مجاورت یک اثر تاریخی ثبت شده و دارای حریم مصوب نمی توان برج یا هتل ساخت.
یکی از مثالهای ملموس آن، ایجاد برجی به نام جهان نما بود که در حریم میدان نقش جهان ساخته شد و به قول معروف حریم این اثر ثبت شده در فهرست میراث جهانی را خدشه دار کرد به همین دلیل تمام ارگانهای دولتی درصدد تعدیل آن برآمدند چرا که این اثر دارای حریم ثبت شده بود.
با این حساب تمامی آثار تاریخی کشور ضمن به ثبت رسیدن باید دارای حریم نیز باشند اما متاسفانه تعداد محدودی از آثار پس از قرارگیری در فهرست میراث ملی، دارای حریم مصوب نیز می شوند این مشکل از سالهای گذشته بوده و همچنان نیز نیز وجود دارد.
نخستین اثری که در کل کشور دارای حریم شد
نخستین اثری که در کل کشور دارای حریم شد مربوط به یکی از بناهای تاریخی ایران در سال 49 بود در مقابل بیشترین آمار تعیین حریم آثار تاریخی در سال 1382 انجام شد.
طی سالهای 49 تا 89 یعنی قریب به 40 سال در مجموع در کل کشور یک هزار و 860 اثر تاریخی تعیین حریم شده اند که از این تعداد حریم حدود 220 اثر تاریخی بازنگری شده است. این بازنگری ها بنا به دلایل مختلف مانند کوچک شدن حرائم و یا بزرگ تر شدن آنها انجام گرفته است. در برخی از مواقع نیز ممکن است حریم یک اثر دو بار مورد بازنگری قرار گرفته باشد چرا که ساخت و سازها در حریم آن افزایش پیدا کرده و به ناچار باید این حریم کوچک می شد. بنابراین می توان گفت که تا سال 89 از حدود 30 هزار اثر تاریخی تنها حدود 58/5 درصد از کل آثار تاریخی ثبت شده در فهرست میراث ملی کشور تعیین حریم شده اند.
خراسان جنوبی دارای بیشترین حریم مصوب است
از میان تمام استانها نیز استان خراسان جنوبی با 493 اثر ثبت شده توانسته بود تنها برای 133 بنا و اثر تاریخی حریم تعیین کند با این حال از بین استانهای دیگر دارای بیشترین اثر دارای حریی مصوب است اما در مقابل، استان یزد با یک هزار و 454 بنای ثبتی تنها 28 مورد تعیین حریم داشت که با این حساب پایین ترین آمار تعیین حریم بناهای ثبتی را از آن خود کرده بود.
از سوی دیگر همواره ثبت آثار و بناهای تاریخی در معاونت پژوهشی سازمان میراث فرهنگی انجام می شده و حرائم نیز در معاونت احیا تعیین می شد اما با روی کار آمدن اسفندیار رحیم مشایی به عنوان رئیس سازمان میراث فرهنگی، اجازه این کار داده نشد به همین دلیل روند تعیین حرائم نیز به کندی پیش رفت.
برخی از کارشناسان علت را در زمان بر و پرهزینه بودن بررسی حریم آثار تاریخی می دانستند. در این ارتباط مسعود علویان صدر در حاشیه پنجمین شورای عالی ثبت آثار تاریخی با اشاره به این که برای تعیین حریم این آثار ردیف بودجه خاصی نداریم، به خبرنگاران توضیح داد: در یکی از ردیف‌های بودجه سازمان که مبلغ 35 میلیارد تومان در آن مشخص شده است می‌توان رقمی را برای تعیین حریم آثار اختصاص داد.
تا اینکه آتوسا مومنی، مدیرکل ثبت آثار تاریخی کشور در همین شورا در جمع خبرنگاران ادعا کرد که تا پایان سال 91 هزار اثر و بنای تاریخی تعیین حریم می شود.
حال جای این سوال باقی می ماند که چطور این اتفاق در عرض 6 ماه محقق خواهد شد درحالی که در مدت 40 سال یعنی در فاصله سالهای49 تا 89 تنها نزدیک به دو هزار اثر تاریخی، دارای حریم شدند. به نظر می رسد دادن این وعده مثال "سنگ بزرگ نشانه نزدن است" را تبیین می کند.
301301
نظر شما