اگر طالب صدای خوب و گوینده شدن هستید، بخوانید

به گزارش خبرآنلاین، کتاب «تربیت صدا، گویندگی» نوشته علی رضا معینی، توسط اداره کل پژوهش های رادیو منتشر شد. علیرضا معینی که یکی از گویندگان صاحب سبک و متبحر رادیو و تلویزیون است، کتاب «تربیت صدا، گویندگی» را در 28 فصل تنظیم کرده که در هر فصل به تشریح و آموزش بخشی از هنر گویندگی و صداپیشه گی، از قبیل: «گویندگی زبان فارسی – گویندگی ایرانی، شگفتی های بیان، تسلط بر بیان و کلام، نرمش ها و تمرین های تربیت صدا، صداها – نوفه، سنجش صدا – اخلاق و فن بیان و ...» پرداخته است.

مرتضی امیری اسفندقه در مقدمه ای که بر این کتاب نوشته، آورده است:
علی رضا معینی، هنرمند توانمند عرصه هنر و ادبیات امروز، با ارث پاکی که حنجره شعورمند او از اصفهان هنر خیز و هنرمند خواه دارد، یکی از راویان هنرمند شهر دیروز و امروز پارسی، به ویژه شعر عرصه انقلاب است.حنجره دردمند او تا هم اکنون بسیاری از شعرهای فاخر و فرازمند ادب انقلاب را به به صحت و اولویت معرفی کرده است و این معرفی درست، مرتبه و مقام «راوی» را برای او ثبت می کند. بگذریم و «البته نگذریم» که هنوز درست و راست، مرتبه و مقام راویان شعر معاصر، ارزیابی نشده است...
علی رضا معینی، همه تجربه چندین و چند ساله خویش را از آغاز دهه 60 و از رادیو جبهه تا به امروز که دهه 90 است، در این رساله پیاده کرده است... موضوع مطرح شده در این کتاب، ارائه روشی مطلوب برای گویندگی و اجرا در مقابل میکروفن رادیو، دوربین و صحنه های زنده همایش ها و کنگره هاست؛ چون رادیو و تلویزیون علاوه بر ابعاد دیگر، مثل معلمانی تلاشگر، سهمی عمده و نقشی مهم و تعیین کننده بوسیله گویندگان در امر آموزش لغات و اصطلاحات، به شنوندگان و بینندگان خود بر عهده دارند. به همین سبب شاید کمترین لغزش و خطا در بیان و یا تلفظ غلط واژه هااز سوی گویندگان، در سطحی وسیع انتشار یافته، غلط مصطلح شده و فراوانی آن، باعث نابودی زبان و فرهنگ جامعه شود.

علیرضا معینی خود در توضیح کتاب گفته است: «موضوع کتاب تربیت و کار روی صدا، گویندگی در رادیو، تلویزیون و صحنه است. به علاوه برخی از اصول گزارشگری و مصاحبه هم، با اصول و چارچوب‌های ایرانی که شبیه به الگوها و قواعد خارجی نیست و کاملا دستورالعمل‌های امروزی ایرانی است، در این کتاب آمده است. کتاب شامل تمرین‌ها و نرمش‌های صدا برای گویندگی، اصول تخصصی گویندگی مانند بهداشت و چگونگی رشد گوینده، گویندگی در فضای دیجیتال که موضوعی جدید و تازه است و دیگر مسائل این حوزه است. این کتاب از نظر مباحثی که در آن مطرح شده، در نوع خود تازگی دارد و تا به حال کتابی با این دایره موضوعی در کشور منتشر نشده است.»

در پشت جلد این کتاب می خوانیم:
«تربیت صدا، برای گویندگی با همه فسون کاری و دارایی که در ادبیات فارسی موج می زند، همیشه در کنار مانده است – فارسی، زبانی است که پرورده شده و سرشت زیبایی شناختی یافته است. و گویندگی، از زبان آغاز می شود اما در آن نمی ماند و فراتر از آن می رود – زبان برای گوینده، مایه و زمینه آفرینندگی است، زبانی که جادوی هنر آن را شگفت و شور انگیز و شیرین کرده است و گوینده، هنرمند آفریننده ای است که اندبشه ای را از ذهنی به ذهن دیگر، اما از راه دل، می برد.
گوینده با واژگان، زیبایی می آفریند و پدیده ای هنری خلق می شود – و این گونه است که، زبان و کلام به قلمروی جادویی هنر راه پیدا می کند و از فن، فاصله می گیرد و ...»

در بخش هایی از این کتاب می خوانیم:

- این دفتر، حکم الفبای هنر گویندگی را دارد و هنرآموز گویندگی باید پس از مطالعه الفبا، در تلاش یافتن کلمات و واژه ها و جملات باشد، تا در مسئولیتی که دارد به موفقیت لازم برسد...اولین و اساسی ترین مجوز ورود به استودیو برای گوینده، صدای مطلوب است که در اصطلاح ، به «صدای فونیک» معروف است. داشتن صدایی که به گوش شنونده دلنشین باشد، از موهبت های ارزشمند الهی است...در کلام و گفتار موثر، رمزی شگفت و آسمانی نهفته است. برخی تصور می کنند که گویندگی، امری تخصصی و خاص افراد معین است، اما حقیقت این است که بیش از 80 درصد مردم می توانند گویندگان بسیار خوبی باشند، اگر با فنون و مهارت های گویندگی آشنا شوند، آن را تجربه و مدام تمرین و نرمش کنند و از اطلاعات بروز و خوبی بهره مند باشند.
- شنیدن از مقدمات گویندگی است؛ یعنی در وهله اول، پیش از آنکه خود پشت میکروفن قرار بگیرید، باید مدتی اجرای دیگران را بشنوید. به عبارت دیگر قبل از آنکه گوینده شوید، باید شنونده خوبی باشید و بتوانید خوب بشنوید. به قول مولانا: مدتی می بایدش لب دوختن، از سخنگویان سخن آموختن.
- برای گوینده بویژه در پخش زنده، همیشه موقعیت های پیش بینی نشده ای ایجاد می شود که او، خود باید در زمان معین، به بداهه گویی بپردازد. معمولا تهیه کننده یا مسئول برنامه به او فقط یک تیتر می دهد و مثلا می گوید: دو دقیقه وقت داریم، اعلام کن سازمان انتقال خون، گروه خونی O+ را لازم دارد، مردم برای همکاری بروند میدان ولیعصر. این گوینده است که باید با جمله بندی مناسب، بدون اینکه فرصت نوشتن پیدا کند، این ماموریت مهم را در دو دقیقه (نه کمتر و نه بیشتر) انجام دهد. در دورن دفاع مقدس که تهران را بمباران می کردند و یا ناگهان وضعیت قرمز اعلام می شد، فقط ما گویندگان پخش بودیم که باید در آن شرایط خاص و دلهره آوری که شاید موشک به خانه ما خورده باشد، با متانت و خونسردی مردم را به آرامش دعوت می کردیم.

- اخلاق و ادب حرفه ای حرف اول کار در رسانه است که اگر گوینده در یادگیری و رعایت آن تلاش نکند، خود را متوقف و نابود خواهد کرد! کسب هر ذره مهارت، علم و معرفت، در قلمروی ارتباط کلامی و فن بیان، امکان تسلط و نظارت بر افکار و رفتار مخاطبان میلیونی را فراهم می کند. پس این وسیله که سلاح است، نباید به دست نااهل بیفتد.
- هنگام گویندگی اگر پشت شما صاف نباشد، دنده ها نمی توانند بطور کامل باز شوند که در نتیجه تنفس دیافراگمی غیر ممکن می شود و اجرای خوبی نخواهید داشت. نشستن یا ایستادن صحیح پشت میکروفن، در اجرای یک برنامه موفق و عالی، بسیار موثر است. ( خاطرات گویندگی در رادیو جبهه و در خطوط مقدم جنگ را که همیشه بصورت نیم خیز یا خوابیده به پهلو بود، فراموش نمی کنم.)
- صدای گوینده به تنفس و چگونگی استفاده از آن وابسته است. تنفس شکمی یا دیافراگمی، نوعی تنفس است که موجب می شود مقدار بیشتری اکسیژن وارد ریه های گوینده شود. در عین حال با استفاده مطلوب و حرفه ای از بازدم، بهترین امکان در ایجاد صدایی عالی، از این حجم اکسیژن و برای زمان طولانی تر در اختیار گوینده قرار می دهد.
- درباره تاثیر فوق العاده ای که لحن مناسب و مکث و تاکیدهای بجا در گویندگی صحیح و حرفه ای دارد، همان «رمز» یا «معجزه بیان»، عبارت خوبی است که اگر گوینده بتواند لحن مناسب هر متن را که حتما هم متغیر خواهد بود را پیدا کند، به رمز اجرای مطلوب پی برده و اگر بتواند با بکار بردن آن لحن مناسب و متغیر ، کلمه های تاکید شونده و محل های مکث یا توقف را تشخیص داده و اجرا کند، معجزه کرده است.

ساکنان تهران برای تهیه این کتاب و سفارش هر محصول فرهنگی دیگر کافی است با شماره 20- 88557016 سامانه اشتراک محصولات فرهنگی؛ سام تماس بگیرند و سفارش خود را (در صورت موجود بودن در بازار) در محل کار یا منزل _ بدون هزینه ارسال _ دریافت کنند. باقی هموطنان نیز می توانند با پرداخت هزینه پستی، تلفنی سفارش خرید بدهند.

6060