وفور اطلاعات ؛ مشکل عصر ارتباطات

وفور اطلاعات ؛ مشکل عصر ارتباطات
اکنون "کیفیت اطلاعات" در عصر سلطه رسانه ها و ارائه مستمر اطلاعات بسیار مهم است. شاید برخی تصور کنند در عصر ارتباطات با توجه به انبوه داده های مختلف در عرصه های علمی متفاوت علمی - فرهنگی و هنری تحقیق و پژوهش ساده تر از گذشته است. درحالی که در عمل چنین نیست. اکنون اخذ اطلاعات لازم و مهم، بسیار مشکل تر از قبل شده است. به چند دلیل عمده؛ اول اینکه سازمانها و نهادهایی که اطلاعات کیفی و اساسی تولید می‌کنند حاضر نیستد به راحتی آن اطلاعات را در اختیار دیگران قرار دهند. همچنین برخی نهاد ها، سایت ها، وبلاگها و شخصیت ها تمام تلاششان تولید اطلاعات زیاد و اغلب ناکارآمد است. این اطلاعات آنقدر پرحجم است که عملا انتخاب مطالب مهم، مشکل و حتی غیر ممکن می شود " اطلاعات آشغال" اصطلاحی است که می‌توان برای اینگونه مطالب بکار برد.
اگر در سابق انتخاب میان صد کتاب مطرح در زمینه تحقیق میسر بود حالا با وجود هزاران کتاب و مطلب و مقاله این انتخاب به غایت مشکل تر شده است. بنابر این اینگونه نیست که همواره وفور اطلاعات سبب تسهیل تحقیق و پژوهش شود و گاه کاملا نتیجه عکس آن است.
بی گمان تئوری و نظرات تازه در موقعیت مناسب مجال طرح می یابد. از جانبی دیگر وضعیت تحقیق و پژوهشهای بنیادی در ایران به دلایل مختلف چندان جدی مورد نظر قرار نگرفته است. بخصوص در حوزه فرهنگی ریشه های اصلی کالبد شکافی نشده است. در اغلب موارد مسئله نبود بودجه و عدم تأمین هزینه ها بعنوان مشکل اصلی قلمداد می شود. در حالیکه این مسأله فقط بخش کوچکی از دلایل ناکامی این حوزه است و شاید مسأله اساسی در عدم توجه مسئوولین به پژوهش و نبود اعتقاد لازم به امور کارشناسی در تصمیم سازی و تصمیم گیری هاست، از جانبی برخی موضوع ترجمه و مترجمان را مشکل اصلی می دانند. چرا که باعث انتشار مطالب متنوع و گوناگون در یک موضوع می شوند و امکان انتخاب برای مخاطب سخت می شود.
باید دانست "ترجمه" و تألیف تابع شرایط و مقتضیات خاصی است و فی نفسه نمی تواند منشأ نگرانی باشد. البته فزونی آثار ترجمه شده نشان از ورود تولیدات فرهنگی، علمی و هنری دیگر کشورها به جامعه ماست و غلبه آن از نظر حجم و کیفیت مطالب بر مقولات تألیفی قابل ارزیابی است. اینکه انتخاب موضوع ها بر چه اساسی است بسیار مهم است. آیا ضرورت آن قبلا احساس شده است و یا ذوقی و سلیقه ای اثری ترجمه می شود؟
آیا اولویت کتابها در ترجمه توسط مراجع ذیصلاح تأیید شده است؟ در صورتی که چنین باشد ترجمه نه فقط لازم بلکه ضروری و حیاتی است. مثلا انتشار "فرهنگ آثار" که حاصل کار گروهی از بهترین مترجمان معاصر کشور از جمله استاد بزرگوار مرحوم رضا سید حسینی است کمکی به تعالی فرهنگ ایران است. از طرفی خلاقیت و نظریه پردازی در خلأ نمی شکفد بلکه بایستی شرایط آن فراهم شود، تا هنگامی که ارزش " تحقیق" در نظر و عمل قدر و اجر نبیند زمینه پخته خواری هر روز گسترده تر خواهد شد چرا که کار تألیف بغایت مشکل و زمان بر است. از طرفی اکنون تألیفات بصورت گروهی انجام می شوند. بخصوص در حوزه علوم انسانی نوشتن حتی یک مقاله محتاج زمان و دانش و بررسی فراوان است. در حالی که ملاک ارزیابی اغلب سازمانهای علمی کمیت آثار و تعداد و حجم مطالب است.
با این وصف ملاحظه می شود که نوشتن مقاله و کتاب در این عرصه چقدر سخت و طاقت فرساست. حال اگر انتظار نظریه یا سخن جدیدی داشته باشیم کار بسیار پیچیده می شود. روشن است که در این موقعیت، ترجمه آثار خارجی که بدون هیچگونه حقی برای صاحب اثر انجام می شود کار سهل الوصولی است. بخصوص که ناشر یا مترجم به دلیل عدم رعایت قانون کپی رایت در ایران معمولا بی اجازه مؤلف به انتشار مبادرت می کند.
نکته نهایی ابنکه در عصر ارتباطات و اطلاعات مشکل اصلی غلبه ترجمه بر تألیف نیست؛ مساله اساسی "وفور اطلاعات" سخیف و نبود سخنان پخته و قابل تأمل است.