گزارشی از کنگره غدیر در نجف اشرف به روایت دکتر هادی انصاری(فرزند شهید بزرگوار آیت‌الله حاج‌ شیخ ‌احمد انصاری ‌قمی)

به گزارش خبرآنلاین دکتر هادی انصاری که مسئولیت دعوت از شخصیت‌های علمی ایران برای شرکت در کنگره بزرگداشت غدیر در نجف اشرف را عهده‌دار بود، گزارش مبسوطی از سفر معنوی خود به عراق و دیدار با شخصیت‌های برجسته دینی و نحوه برگزاری کنگره غدیر ارائه داده است که در زیر می‌خوانید:

می‌بوسم آستانه قصر جلال تو / دو دیده اشک عذر ز تقصیر ما سَلَف
با تماسی که از سوی مدیریت آستانه مبارکه حضرت مولی‌الموالی امیر‌المؤمنین(ع) در نجف اشرف با اینجانب گرفته شد، آگاه گردیدم که پس از نیم قرن دوباره برای نخستین بار، کنگره‌ای به نام بزرگداشت روز غدیر یا «مهرجان الغدیر» در نجف اشرف و در صحن مطهر برگزار می‌گردد. دکتر سید‌محمد‌علی حکیم و دکتر علی‌الحاج که خود از هیأت‌مدیره آستانه مبارکه حضرت به شمار آمده و دبیر اجرایی و علمی کنگره به شمار می‌آمدند، از سوی حضرت حجت‌الاسلام‌والمسلمین جناب آقای شیخ ضیاء‌ زین‌الدین که اخیراً از سوی حضرت آیت‌الله‌العظمی سیستانی همچون دیگر مراقد مطهره عراق، شرف عهده‌داری خدمت به آستانه را در اختیار گرفته‌اند، اینجانب را عهده‌دار دعوت از شخصیت‌های علمی ایران برای شرکت در این کنگره ساختند.

از سویی اشک شوق و شعف در چشمانم حلقه زده بود که این ذره ناچیز و حقیر، توفیق چنین بار گرانی را یافته‌ام و از سوی دیگر نگران مدت کوتاه باقی‌مانده به برگزاری کنگره که در حدود دو هفته بود، سرتاپای وجودم را فرا گرفت. از صاحب و آن شخصیت بلندای تاریخ اسلام بلکه تاریخ بشریت استمداد نمودم که در صورتی که توفیق آن را نصیبم کرده است، خود راه را نشان داده و دشواری‌های این مهم را راهوار سازد. به سرعت دست به کار شده و شخصیت‌هایی که به گونه‌ای با تحقیقات و مؤسسات خود به مذهب و اهل بیت و به‌ویژه امیر‌المؤمنین(ع) و روز غدیر خدماتی را ارائه داده‌اند، دعوت به عمل آوردم.

برخی را با ناز و کرشمه و برخی را با عنوان اینکه میزبان شما امیر‌المؤمنین(ع) است و جز اینها دعوت نمودم و سرانجام اعتقاد دارم آنانی که اشاره از سوی حضرتش را داشته و به ذهن و قلب من الهام می‌گردید در این راه توفیق تشرف و حضور را یافتند. جالب آنکه پس از پایان کار و چند روز مانده به حرکت شخصیت‌‌های علمی دعوت شده و گاه از قلم افتاده با من تماس گرفتند، لیک ظرفیت تکمیل گردیده بود و راه به جایی نبردم که آنان را همراه سازم. به هر تقدیر در این سفر، آیت‌الله حاج ‌آقا کمال فقیه ایمانی از اصفهان که خود مؤسسه امیرا‌لمومنین را داشته و کتاب‌ها و تحقیقات فراوانی را به جامعه تقدیم نموده که برخی از آنها به زبان‌های گوناگون ترجمه شده است، آیت‌الله حاج‌سید ‌جمال‌الدین دین‌پرور، رئیس بنیاد نهج‌البلاغه، بنیادی که بیش از سی سال در این سر‌زمین، کوشش‌های فراوانی کرده و سخنان گهر‌بار حضرت امیر (ع) را به ایران و جهانیان عرضه داشته است. چهره نورانی این شخصیت، با نهج‌البلاغه عجین گردیده و هر کجا نامی از نهج‌البلاغه باشد، نام وی نیز در کنار آن قرار دارد. حجت‌الاسلام حاج‌شیخ‌ محمد‌رضا انصاری از فضلای پرتوان و سختکوش حوزه علمیه نجف اشرف و قم مقدس، فرزند مرحوم شهید مفقود آیت‌الله حاج‌ میرزا احمد انصاری‌قمی که علاوه بر تدریس، کتاب‌ها و تحقیقات ارزشمندی را به حوزه تقدیم داشته است. حجت‌الاسلام حاج شیخ‌ علی‌اکبر الهی‌خراسانی، رئیس پژوهش‌های آستان قدس رضوی که این مؤسسه علاوه بر تحقیقات و پژوهش‌های فراوانی که از خود به جامعه عرضه داشته است، اخیراً با تصویب بودجه‌ای از سوی آستان قدس رضوی به خریداری کتاب‌های دست‌نویس و احیای این آثار گرانقدر همت گمارده است. حجت‌الاسلام حاج شیخ‌علی اسلامی، رئیس بنیاد بعثت که در طول سالیان دراز پس از انقلاب به ترجمه و تدوین و احیای آثار گرانقدر شیعه و دفاع از این مذهب پرداخته و شخصیتی مشهور در این زمینه به شمار می‌آیند. حجت‌الاسلام حاج‌ سید‌محمد‌علی ابهری، یکی از فضلای پرتوان حوزه و رئیس پیشین کتابخانه و موزه مجلس شورای اسلامی و مشاور کنونی رئیس کتابخانه ملی ایران که به گفته صاحبنظران در دوران ریاست او در کتابخانه مجلس، معادل نیم قرن گذشته این بخش فعالیت داشته و میراث اسلامی و شیعه احیا گردیده و کنگره‌ها و بزرگداشت‌هایی از شخصیت‌های علمی و حوزوی برگزار گردید.

حجت‌الاسلام‌المسلمین جناب آقای عبد‌المجید معادی‌خواه، نخستین وزیر ارشاد اسلامی پس از انقلاب که سپس با برپا ساختن بنیادی به بررسی تاریخ اسلام پرداخته و در این راستا، دوره گسترده‌ای از تاریخ اسلام را عرضه داشته‌اند که علاوه بر آن موسوعه آفتاب را نیز تدوین کرده و از شخصیت‌های علمی کنونی به شمار می‌آید که نقّادانه به تاریخ، نظر افکنده و نظریاتی را عرضه داشته‌اند، گو اینکه برخی از آنها قابل‌بررسی و رایزنی می‌باشد. دکتر مهدی محقق استاد دانشگاه و حوزه، شخصیتی ماندگار و چهره آشنای مجامع علمی ایران و جهان که پس از تحصیلات حوزوی رو به سوی دانشگاه گذارده و در این راستا با تأسیس بنیادی تحقیقاتی و پژوهشی، بیش از یکصد و هشتاد جلد کتاب عرضه داشته است که تقریباً هر کدام از این تألیفات در نوع خود کم‌نظیر یا به بیانی بی‌نظیر است.

وی برای نخستین بار کتاب‌هایی در علم پزشکی را احیا کرده است و به غربیان نشان داد که علم پزشکی و نیز ابزار‌های استفاده از جراحی چشم و جز اینها همه از مسلمانان بوده است. وی در دیگر زمینه‌های اصولی و کلامی نیز کتاب‌هایی عرضه داشته و چهره اصلی ابن‌سینا و دیگران را به جهانیان عرضه داشته است که آنان شخصیت‌های مسلمان و معتقدی بوده‌اند. او برای نخستین بار کتاب «معالم الاصول» را به انگلیسی ترجمه کرده و در دانشگاه مگ‌گیل کانادا تدریس نمودند.
این چهره ماندگار عضو فرهنگستان علمی ایران، تنها عضو ایرانی مجمع علمی اللغه‌العربیه فی‌القاهره و عضو علمی دانشگاه مگ‌گیل کانادا می‌باشند. دکتر احمد مسجدجامعی که دو دوره وزیر ارشاد اسلامی جمهوری اسلامی بوده و شخصیتی آشنا در حوزه‌های علمی و فرهنگی و یکی از احیا‌گران میراث شیعه چه شخصیتی و چه نوشتاری در این کشور به شمار آمده و در دوران وزارت او کنگره‌های بزرگداشت فراوانی همچون کنگره شیخ مفید و میرزای نائینی و جز اینها تشکیل گردید و هم‌اکنون نیز در این زمینه همچون پیش و یا فزون‌تر گام برمی‌دارد و عضویت شورای شهر تهران را نیز عهده‌دار می‌باشند. حجت‌الاسلام آقای محسن دین‌پرور، رئیس دانشکده نهج‌البلاغه، آقای دکتر حسن بنیانیان، رئیس بنیاد الغدیر و نیز ریاست تدوین کتاب‌های درسی در بخش مذهبی وزارت آموزش و پرورش و مهندس ابوالقاسم حبیبی، رئیس بنیاد خلاقیت‌های الغدیر که در این چند ساله به این بهانه خدمات ارزشمندی را به نسل جوان عرضه داشته‌اند، ما را همراهی کردند.

هیأت در روز جمعه هفدهم ذی‌الحجه برابر با دوازدهم آبان ماه از فرودگاه امام خمینی به فرودگاه نجف‌اشرف پرواز کرده و پس از استقبال از سوی نمایندگان برگزار‌کننده کنگره و نیز جناب آقای نجفی، سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در نجف‌اشرف که یکی از افراد پرتوان به ویژه در زمینه‌های فرهنگی بوده و اخیراً مدرسه علوی نجف‌اشرف را که بیش از هشتاد سال سابقه فعالیت داشته و چهره‌های فراوانی را به عراق و ایران تقدیم داشته است، پس از رکود حدود سی سال، دوباره با همت ایشان و سفیر جمهوری اسلامی ایران، جناب آقای دانایی‌فر، بازگشایی گردید، به سوی هتل محل اسکان خود عزیمت نمودیم. همه از حضور در نجف‌اشرف شاد بودند زیرا که از سویی روز غدیر، روز ولایت و روز آغاز ندای الهی از زبان پیامبر به ولایت و وصایت امیر‌المؤمنین علی(ع) را در کنار مرقدش درک کرده و از سوی دیگر در کنگره‌ای به همین منظور شرف حضور می‌یافتیم. سال‌ها بود که این روز را در کنار مرقدش درک نکرده بودم. هزاران نفر از مردم شوق‌زده و شیعیان فدوی آن حضرت با بیرق‌های کوچکی به درون حرم روی آورده و با ندای زیبای بایعناک یا امیر بایعناک، اشک شوق و شادی و نیز حسرت را در چشمان نظاره‌کنندگان و زیارت‌کنندگان سرازیر می‌ساخت. با دشواری سخت، همچون فشاری که در هنگام رمی حجرات هر حاجی احساس می‌نماید در حالی که پیرامون ما را گروهی حلقه زده بود، با سختی توانستیم تنها چند لحظه را در بالای سر و در کنار ضریح مبارک حضرت، سپری نماییم و سپس همچون پر کبوتری به این سوی و آن سوی برده می‌شدیم تا سرانجام توانستیم از آن فضای روحانی و پرشور و شعف به بیرون از حرم قدم گذاریم. در آغازین صبح روز شنبه، روز عید غدیر، هیأت به دیدار تولیت آستان مقدسه رفته و مورد استقبال حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ ضیاء زین‌الدین که خود علاوه بر فضل و علم حوزوی، یکی از خاندان‌های مشهور و کهن نجف‌‌اشرف به شمار می‌آید، قرار گرفتیم. پس از معرفی کردن چهره‌های حاضر در هیأت و تشکر از حضور آنان به درون صحن مطهر شرفیاب گردیدیم. دوشنبه شب پس از نماز مغرب و عشا این کنگره برای نخستین بار در تاریخ در صحن مطهر و در بخش شمالی آن یعنی در افزوده مسجد عمران به صحن در فضایی که دو طرفش را مسجد عمران و مقبره مرحوم آیت‌الله العظمی سید‌کاظم یزدی و ایوان علما و مسجد بالای سر در بر گرفته بود، در کنار مرقد مطهر حضرت مولی‌الموالی امیر‌المؤمنین علی بن‌ابی‌طالب علیه‌السلام آغاز به کار کرد. فضایی روحانی و زیبا پیرامون کنگره را در بر گرفته بود که خود ناشی از انوار و تجلیات صاحب این مرقد به شمار می‌آمد. در این مجلس، متجاوز از پانصد تن از بخش‌های گوناگون عراق و نزدیک به بیش از یک‌صد تن از دیگر کشور‌های اسلامی و غیراسلامی حضور داشتند. نماینده پاپ از واتیکان و کشیشان و بزرگانی از مسیحیان لبنان و عراق همچون کشیش پدر سهیل قاشا و کشیش پدر سمیر خلیل که در جلسه در کنار من نشسته بود و در ضمن سخنانی با یکدیگر اظهار داشت که بیش از 30 کتاب و جزوه درباره اسلام به نگارش درآورده و هم‌اکنون در دانشگاه لبنان، کرسی درس تاریخ اسلام را برعهده دارد. وی یکی از چهره‌های برجسته و مشهور مسیحیِ اسلام‌‌شناس است که گفته می‌شود به حق در کتاب‌های خود درباره اسلام، قلم‌فرسایی کرده است. از دیگر چهره‌ها، نماینده جرق جرداق مسیحی لبنانی بود که پیامی را برای این کنگره ارسال داشته بود. وی نویسنده کتاب علی «صوت‌العداله الاسلامیه» است که هم‌اکنون دهه نود خویش را پشت‌سر می‌گذارد.

 

چهره‌های دیگری از سرشناسان و علمای اهل سنت، نماینده دروزی‌های لبنان فرزند سلطان بهره‌ای‌ها که به نمایندگی از پدر خود به نجف آمده بود، همگی در این کنگره بین‌المللی حضور داشتند.
اساتید و چهره‌های علمی و تعدادی از روحانیون تونس، سودان و نیز چهره مشهور تونسی، نویسنده کتاب ثم‌اهتدیت آقای دکتر تیجانی نیز در جمع مهمانان کنگره به چشم می‌خوردند. علاوه بر این تعدادی از اساتید دانشگاه و شخصیت‌های علمی و حوزوی عراق که گاه برخی دارای جایگاه سیاسی نیز در عراق بودند، در این جلسه حضور داشتند. آیت‌الله سید‌محمد بحر‌العلوم از چهره‌های علمی و خاندان مشهور نجف که مدتی نیز به عنوان نخستین رئیس مجلس حکمی عراق پس از سقوط صدا‌م حسین، رئیس‌جمهور مخلوع ‌عراق، عهده‌دار این پست بود نیز در صف حاضرین وجود داشتند. تعدادی از مسئولین استان نجف همچون استاندار و جز اینها و نیز حجت‌الاسلام سید احمد صافی، تولیت آستان مقدس حرم حضرت ابوالفضل‌العباس(ع) و نمایندگانی از سوی تولیت آستان مقدس حسینی، حضرت حجت‌الاسلام شیخ عبد‌المهدی کربلایی و نیز حجت‌الاسلام شیخ حیدر یعقوبی، تولیت آستان مقدسه عسکریین و نیز فاضل ارجمند، حاج فاضل انباری تولیت آستان مقدس حرم کاظمین و جز اینها همگی در این جلسه باشکوه حضور داشتند. نمایندگانی از سوی مراجع عظام نجف و تعدادی از فضلا و حوزویان نیز در جمع حضار به چشم می‌خوردند.

دیگر از شرکت‌کنندگان این کنگره، حجت‌الاسلام والمسلمین جناب آقای سید ‌احمد حسینی اشکوری بود. ایشان که یکی از کتاب‌شناسان، نویسنده، پژوهشگر و فهرست‌نگار و به ویژه میراث‌شناس و نسخه‌شناس ایرانی به شمار می‌آیند نیز شرف حضور داشتند. وی مرکز احیای میراث اسلامی که در سطح و رشته خود یکی از مراکز بی‌نظیر به شمار می‌آید را به‌وجود آورده و مدیریت می‌نمایند. این مرکز که با پشتیبانی‌ها و دورنگری‌های حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین آقای حاج سید‌جواد شهرستانی، نماینده و داماد حضرت آیت‌الله‌العظمی سیستانی به‌وجود آمده است، یکی از محدود مراکزی است که هزاران نسخه خطی و جز اینها به صورت قفسه باز به شکل زیبا و متناسبی در اختیار پژوهشگران و کتاب‌شناسان و دیگر محققان حوزوی و دانشگاهی در قم قرار داده شده است.
حجت‌الاسلام اشکوری، سال‌ها پیش از این کتابخانه حیدر‌یه وابسته به آستانه مقدسه امیرالمومنین را مورد بررسی قرار داده و نسخه‌های خطی آن را فهرست‌نگاری کرده‌اند. آثار فراوانی از این شخصیت تاکنون منتشر گردیده که فهرست هزاران نسخه خطی از سرتاسر جهان را در بر می‌گیرد.


آیت‌الله سید‌محمدعلی شیرازی، فرزند مرحوم آیت‌الله‌العظمی شیرازی نیز یکی دیگر از شرکت‌کنندگان در این کنگره سراسری بودند.
مراسم رسمی با تلاوت آیاتی چند از کلام‌الله مجید به وسیله شخصی روحانی و به صورت بسیار زیبا آغاز گردید. سپس سخنرانان یکی، پس از دیگری هرکدام دقایقی را با سخنان خود درباره شخصیت‌های گوناگون و بی‌نظیر امیر‌المؤمنین(ع) پشت‌سر گذاردند. برنامه به‌گونه‌ای ترتیب داده شده بود که از هر کشور و یا مذهب و یا آیینی، شخصی به نمایندگی، چند دقیقه‌ای را پیرامون شخصیت مولی‌الموالی سخن گوید. در این میان شخصیتی مسیحی از لبنان که نام او را به یاد ندارم به جایگاه آمد و اشعار بسیار زیبا و با نثری جالب را پیرامون شخصیت امیر‌المؤمنین(ع) سرود. در صورتی که نامبرده به عنوان شخصیتی علمی و دانشگاهی از مسیحیان لبنان معرفی نمی‌گردید، هیچ‌کس نمی‌توانست باور کند که این اشعار از دهان و زبان یک مسیحی سروده شده و به زبان می‌آید. شور و وجد و هیجان بر جلسه حکمران گردید. کسالت یک‌نواختی که گاه بر جو این کنگره‌ها حاکم می‌گردد از میان رفت و همه به وجد و سرور آمدند. صدای احسنت احسنت حاضرین از هر گوشه به پا خواسته بود گو اینکه همه آرزو داشتند که این برنامه به وسیله این شخص همچنان ادامه داشته باشد. به ‌هر تقدیر از پایان، اغلب حاضرین در صف نخست کنگره، ایشان را مورد لطف خویش قرار دادند.

پیش از این مسئولان کنگره غدیر نجف با من چنین هماهنگ نموده بودند که یک نفر به نمایندگی از سوی هیأت شرکت‌کننده ایرانی سخنرانی کرده و نیز از سی جلد کتاب «موسوعه‌الحادیث» که در شانزده هزار صفحه و 10 هزار حدیث از میان هفتاد هزار حدیث از سوی بنیاد نهج‌البلاغه به مدیریت حضرت‌آیت‌الله دین‌پرور به چاپ رسیده و هنوز منتشر نگردیده بود، پرده‌برداری شود.
متأسفانه برنامه پرده‌برداری از این موسوعه را به علت نا‌آشنا بودن برگزارکنندگان کنگره از چنین مراسمی که همواره در ایران و دیگر کنگره‌ها صورت می‌پذیرد، حذف گردید. لیکن در این هنگام دکتر علی‌ حاجی،‌ دبیر کنگره از من درخواست نمود که یکی از مهمانان به عنوان هیأت شرکت‌کننده ایرانی، سخنان را ایراد نماید که من نیز جناب آقای دکترمهدی محقق را عهده‌دار این مهم نمودم. ایشان سخنرانی کوتاهی را به زبان عربی ارتجالا با عنوان «نبذه من مناقب مولی‌الموالی علی‌بن‌ ابی‌طالب علیه‌السلام» را ایراد نمودند. ایشان به برخی از فضایل آن حضرت از جمله به احادیث رسول اکرم(ص) در مدینه و منزلت و مؤاخاه و موالاه و سفینه اشاره کرده و گواهی‌هایی که دشمنان حضرت پس از شهادت آن امام داده و استقبال از شهادت در راه خدا و جز اینها اشاره نمودند. سخنرانی کوتاه و پرباری بود و حاضرین را از دو جنبه شگفت‌زده ساخته بود. یکی محتوای پر‌بار و دیگری بیان عربی و شیوای سخنران ایرانی!
به‌هر تقدیر، جلسات کنگره در روز‌های بعد، صبح و پس از نماز مغرب و عشا ادامه داشت و شرکت‌کنندگان هرکدام مقالات خود را عرضه داشتند. در صبح روز سه‌شنبه، شانزدهم آبان، یعنی بیست‌ و یکم ذی‌الحجه، نمایشگاهی از قرآن‌‌های خطی و گاه برخی نفایس خزانه حیدری که به قرن‌های گوناگون بازمی‌گردید، در معرض دید شرکت‌کنندگان قرار داده شد.

در این نمایشگاه، چندین کانال عراقی که سعی در مصاحبه با چهره‌های حاضر داشتند با اینجانب به نمایندگی از هیأت ایرانی مصاحبه کرده و من نیز ضمن تشکر از تولیت آستانه و برگزار‌کنندگان این کنگره ارزشمند، اشاره نمودم که برگزاری چنین کنگره‌ای با حضور شخصیت‌های گوناگون از کشور‌های اسلامی و فراگیری و شرکت‌ نمایندگان و شخصیت‌هایی از دیگر مذاهب و ادیان، علاوه بر آن‌که یادآور روز‌های شکوفا و زرین حوزه علمیه نجف‌ اشرف و این بقعه مطهر را که به نیم قرن پیش بازمی‌گردید، بود. از سوی دیگر، خود نشان‌دهنده حرکت پویا و زنده این پهنه می‌باشد که توانسته است در چنین شرایط سختی، که از همه سو مورد هجمه قرار دارد، باز به حرکت‌های علمی و پژوهشی خود ادامه دهد و از پای ننشیند.
در صبح روز دوشنبه، پیش از آغاز کنگره، اینجانب قرار دیدار با حضرت‌آیت‌الله‌العظمی سیستانی را همچون گذشته به صورت خصوصی داشتم. از آنجا که می‌دانستم معظم‌له با آقای دکتر مهدی محقق آشنایی داشته و کتاب‌های نامبرده را مورد مطالعه و دقت قرار داده‌اند، پس به آگاهی دفتر ایشان رساندم که نامبرده نیز شرف حضور در نجف ‌اشرف را دارند و سرانجام هر دو به حضور پذیرفته شدیم. دیدار با حضرت‌آیت‌الله همواره نه تنها با حقیر بلکه با اذعان همه شخصیت‌ها و دیدار‌کنندگان با معظم‌له، به‌گونه‌ای است که ذره‌ای در برابر کوهی از علم و معرفت و آگاهی و تواضع و سادگی، زانو زده و بیانات و فرمایشات و نظرات و راهنمایی‌های حضرتش که نشان از آگاهی گسترده ایشان از جریانات اتفاق افتاده در حوزه‌های گوناگون سیاسی و علمی و حوزوی در عراق و ایران و سایر اقطار جهان دارد، همه را شگفت‌زده می‌نماید.


ایشان در آغاز با اشاره به برخی از رخداد‌های جهان اسلام و اظهار نگرانی و دعا برای پیروزی مسلمانان و نیز اشاره به حساسیت‌های شرایط کنونی در منطقه فرمودند که همواره برای پیروزی و قدرتمندی اسلام حقیقی که همانا سر در چشمه اسلام راستین اهل‌بیت علیه‌السلام را دارد، دعا می‌نمایم. در پایان، معظم‌‌له روبه‌ سوی آقای دکتر مهدی محقق کرده و بر پایه کتاب‌هایی که از ایشان دیده بودند، نامبرده را مورد تشویق قرار دادند و از اینکه اصالت علمی خانوادگی خود را حفظ کرده و در نشر معارف و علوم اسلامی در مراکز علمی این کشور و کشور‌های خارجی کوشیده‌اند، ستودند.
در پایان دیدار که حدود 35 دقیقه به ‌طول انجامید، از ایشان تقاضا نمودم که مورد دعای خیر ایشان قرار داشته باشیم و ایشان نیز با اظهار محبت و بزرگواری تا نیمه اتاق ساده خویش ما را بدرقه کردند.
در همان شب پس از پایان کنگره به دیدار آیت‌الله سید‌محمد بحر‌العلوم به منزلشان شتافتیم و مورد لطف و محبت این شخصیت پر مهر و محبت قرار گرفتیم. فرزندان و نوادگان او که هرکدام ستاره‌ای از ستارگان حوزه علمیه نجف‌اشرف به شمار می‌آیند، یعنی حجت‌الاسلام سید‌محمدعلی بحر‌العلوم و حجت‌الاسلام سیدجعفر حکیم، فرزند شهید بزرگوار آیت‌الله سید‌عبد‌الصاحب حکیم و نواده مرحوم آیت‌الله‌العظمی‌سید‌محسن حکیم نیز در این جلسه حضور داشتند. در فرصتی هم بر سر مزار شهید محراب، حضرت آیت‌الله سیدمحمدباقر حکیم رفتیم. این مزار که در میانه فضای گسترده‌ای به عنوان مؤسسه شهید محراب قرار گرفته است، سالن‌ها، کتابخانه، مسجد، مدرسه، دانشکده و جز اینها در حال احداث است و فرزند برومندش حجت‌الاسلام و المسلمین جناب آقای سید حیدر حکیم که در این هنگام از ما استقبال نمود، به شرح بخش‌های گوناگون این مجموعه گسترده و بی‌نظیر در نجف ‌اشراف پرداخت. پس از خواندن سوره فاتحه بر سر مزار شهید محراب و برادر مجاهدش، حجت‌‌الاسلام والمسلمین حاج‌سیدعبدالعزیز حکیم که در بیماری پایانی او افتخار دو سال همراهی با وی و تیم پزشکی او را داشتم و خاطرات فراوانی را از این بزرگ‌مرد در هنگام تحمل رنج و مشقت بیماری به‌یاد دارم، این فضا را ترک نمودیم.
در شب چهارشنبه با هماهنگی‌های لازم و عنایت مراجع تقلید نجف ‌اشرف به اینجانب که غالباً شب را به ملاقات با افراد نمی‌پردازند، توانستیم به حضور این بلندپایگان علمی و فروتنان ادبی شرفیاب گردیم. در آغاز به حضور آیت‌الله‌العظمی‌سیدمحمد سعید حکیم رسیدیم و ایشان با بیاناتی زیبا تأکید نمودند که در این شرایط حساس، ‌باید به گسترش فرهنگ اهل‌بیت ‌علیهم‌السلام پرداخت، زیرا که اسلام اصیل از این فرهنگ و خاندان سرچشمه می‌گیرد.
سپس به دیدار آیت‌الله‌العظمی حاج‌شیخ اسحاق فیاض شتافتیم. مهر، عطوفت، فروتنی و سادگی که یکی از ویژگی‌های این بزرگان است و همواره حوزه علمیه نجف ‌اشرف بدان مشهور بوده و افتخار می‌ورزد، این دیدارهای را روحانی‌تر و زیباتر می‌نمود. یک یک چهره‌ها را معرفی کرده و ایشان نیز به‌گونه‌ای هریک را مورد تفقد و ستایش قرار دادند. از این پس به دیدار با آیت‌الله‌العظمی حاج ‌شیخ بشیر نجفی رفتیم. سادگی خانه و برخورد و تواضع و سخن و اظهار علاقه شدید و فراوان معظم‌له به سادات، همه را شگفت‌زده کرد. ایشان به مناسبتی به جمله‌ای از زیارت جامعه‌ اشاره کرده و به سخن درباره خاندان اهل‌بیت ‌علیهم‌السلام و زیارت آنان پرداختند. سپس با دست مبارک خویش به هرکدام از حاضرین، انگشتر دری را که هدیه و تبرک نجف‌اشرف است اهدا نمودند. در این چهار روز اقامت، از تمامی لحظات میان برنامه بهره‌برداری کرده و به دیدار برخی از شخصیت‌ها حوزوی نجف‌اشرف، همچون آیت‌الله سید مهدی خرسان و آیت‌الله سید محمدرضا خرسان که هر دو فرزندان مرحوم آیت‌الله سیدصادق خرسان، یکی از خاندان‌های مشهور نجف‌اشرف شتافتیم. این خاندان بیش از دو قرن، چهره‌های تابناک و ستارگانی را به حوزه تقدیم داشته‌اند. محضر این بزرگان علاوه بر ادب و علم از تواضع و فروتنی برخوردار بوده و همه را تحت‌تأثیر قرار داد.
لحظاتی نیز در میانه راه به دیدار از حضرت‌آیت‌الله سیدعلی سبزواری فرزند مرحوم آیت‌الله العظمی سیدعبدالاعلی سبزواری که حوزه یکی از چهره‌های علمی و تابناک کنونی حوزه علمیه نجف‌اشرف بشمار می‌آیند، شرفیاب گردیدیم. طبق معمول، اینجانب هیأت را معرفی کرده و میزبان با هر یک به‌گونه‌ای به اظهار محبت و لطف برخورد می‌نمود.
ساعتی را نیز به فاتحه خواندن بر مزار بزرگان مدفون در پیرامون حرم‌مطهر و در صحن مولی‌الموالی سپری ‌کردیم. از آن جمله بر سر مزار میرزای نایینی و حاج‌ آقا حسین قمی، حاج‌شیخ عباس قمی، سیدابوالحسن اصفهانی، آیت‌الله خویی و سیدکاظم یزدی رفتیم که در کنار هر یک از این بزرگان، چهره‌ها و ستاره‌های دیگر درخشان حوزه نجف‌اشرف آرمیده بودند که با قرائت سوره فاتحه و یاد از آن بزرگان، از روح بزرگ هریک از آنان استمداد طلبیدیم.


پس از فاتحه بر مزار آیت‌الله خویی از مسئولان حرم درخواست نمودم که درب مسجد خضرا را که در کنار این مزار قرار دارد را باز کرده و به درون این مسجد پرروح قدم گذاریم. این مسجد که در سال 1385 هجری از سوی مرحوم پدرم، حضرت‌آیت‌الله شهیدحاج شیخ‌احمد انصاری به طرز زیبایی تجدید بنا گردید، همچنان استوار و زیبا باقی مانده و سال‌ها این مسجد پربرکت جایگاه درس مرحوم آیت‌الله العظمی خویی بود و ستارگان فراوانی را به جامعه شیعه عرضه داشت که هرکدام برای دورانی، مرجعیت و پایه‌های قدرت علمی حوزه‌های علمیه شیعه را بر عهده گرفتند و هم‌اکنون نیز حاضرین از این شخصیت‌ها در نجف‌اشرف و قم که پرتوافشانی می‌نمایند، همه از این مکتب و مسجد فارغ‌التحصیل گردیده‌اند. صدای منظم و شیوای درس آیت‌الله العظمی خویی فضای مسجد را در برگرفته بود و من که از کودکی به همراه مرحوم پدرم به این جایگاه رفت و آمد داشتم، این احساس را داشته و صدای آن بزرگان را در گوشم احساس می‌نمودم.
همچنین ساعتی را به دیدار از بافت سنتی نجف‌اشرف یعنی بازار حویش و کوچه‌های باریک و حلزونی آن سپری کرده به دیدار از مسجد هندی و جایگاه درس مرحوم آیت‌الله‌العظمی سیدمحمود شاهرودی رفته و بر مزار مرحوم آیت‌الله‌العظمی سیدمحسن حکیم فاتحه خواندیم. سپس از مسجد شیخ ‌انصاری یا مشهور به مسجد ترک‌ها دیدن کرده و خاطراتی را که در ذهن داشتم برای هیأت در این میان بازگو ‌نمودم. محل درس مرحوم آیت‌الله‌العظمی خمینی(ره) و منبری که ایشان بر آن می‌نشستند، همه و همه یادآور آن روزهای پرشکوه و پرخاطره بود. شبی را نیز به زیارت مسجد کوفه و سهله و آرامگاه حضرت مسلم بن‌عقیل(ع) نایل گردیدیم. سپس هیأت را برای چند ساعتی به کنار رود فرات یا معروف به شط کوفه بردم.
روزگاری در جای جای این کناره، در پایان هفته، علما و مراجع و بزرگان نجف برای فرار از گرمای طاقت‌فرسای آن و نیز تنزه و تفرج و شنا به این نقطه آمده و هنوز صدای شنای آنان و گاه پرش برخی از این طلبه‌های جوان که از هنر شنا بهره داشته و از روی پل خود را به درون رودخانه فرو می‌انداختند، در گوشم طین‌انداز بود. لیکن در این لحظات، سکوت همه‌جا را فرا گرفته بود، آب بسیار کم و در برخی مناطق از میانه رودخانه خشکی سربرآورده بود! در برابر خانه‌ای که مرحوم آیت‌الله‌العظمی حکیم در تابستان‌ها در آن سکونت داشتند، لحظاتی را سپری کرده و با تجدید آن خاطرات تلخ و شیرین به نجف ‌اشرف بازگشتیم.


در این سفر، شبی را نیز در کربلا معلا سپری کرده و چندین‌بار توفیق زیارت مرقدمطهرحضرت‌امام‌حسین (ع) و حضرت‌ابوالفضل‌العباس(ع) نصیب‌مان گردید. در این میان، دیداری با حجت‌الاسلام و المسلمین آقای حاج‌شیخ مهدی کربلایی امام جمعه و نماینده سخنگوی رسمی حضرت آیت‌الله‌العظمی سیستانی داشتیم و ایشان نیز همچون دیگر نمایندگان حضرت‌آیت‌الله‌العظمی سیستانی، با فروتنی و ادب و تواضع در خانه ساده خویش از ما پذیرایی کرده و همه را مورد لطف خویش قرار دادند. از آنجا که معاون شهردار کربلا برای لحظاتی به دیدار من آمدند، با پیشنهاد آنان ساعتی را به منطقه‌ای در 30 کیلومتری کربلا معروف به قطاره رفتیم. چنین مشهور است که امیرالمومنین(ع) در جنگ صفین در این نقطه اردو زده و به جمع‌آوری سپاه پرداختند. از آنجا که در این پهنه، آبی وجود نداشته است، یاران تقاضای آب کرده و حضرت با کوبیدن شمشیر خود بر زمین آب را به فوران درآورده‌اند که پس از قرن‌ها هنوز از نقطه یاد شده آب قطره قطره از پهنه کوه در دورن نقطه‌ای شبیه به غار، آب تراوش کرده و برای تبرک مقداری از آب آن را نوشیده و با خود نیز به ارمغان آوردیم.
سپس با هماهنگی جناب آقای سید فائز شهرستانی که مدیریت اوقاف کربلا را برعهده داشته و در معیت ما قرار داشتند و نیز خود یکی از اعضای هیأت امنای تولیت حرم حضرت‌عباس (ع) به شمار می‌آیند، به دیدار از بام حرم مطهر حضرت‌ابوالفضل (ع) شتافته و از پله‌های سخت و پرپیچ و بلند آن به عشق تبرک همه به‌ویژه بزرگان و کهنسالانی که همراه بودند به بالا گام برداشتیم تا اینکه خود را در کنار مناره‌های زیبا و به طلا ‌آذین شده که به طرز زیبایی نیز در قسمت‌هایی از آن با آیات قرآنی میناکاری شده بود، یافتیم سپس به کنار گنبد مطهر رفته و عکس‌هایی را به یادگار به ارمغان آوردیم.
سرانجام این سفر روحانی و پربار که با تشرف به عتبات عالیات و شرکت در کنگره غدیر و دیدارهای پر بار از محضر علما و مراجع آن دیار مقدس بود، در روز چهارشنبه هفدهم آبان پایان پذیرفت و هواپیما آن هنگام که از باند فرودگاه نجف‌اشرف به‌ پاخاست، با دیدن گنبد زیبا که با پرتوافشانی خود، خورشید را بسیار خرد و کوچک به نظر می‌آورد با چشمانی اشک‌آلود، خاطرات این سفر پنج روزه و به بیانی یک‌صد و بیست ساعته یعنی هفت‌هزار و دویست دقیقه‌ای را با خود به ارمغان آوردیم.
////////////////////////////////////
بیوگرافی دکتر هادی انصاری
دکتر هادی انصاری فرزند شهید بزرگوار حضرت آیت‌الله حاج‌ شیخ ‌احمد انصاری ‌قمی که یکی از محور‌ها و بازو‌های توانمند حوزه گرانسنگ نجف ‌اشرف بود و خدمات اجتماعی و انسان‌دوستانه او زبانزد خاص و عام بوده و یکی از پشتوانه‌های حوزه علمیه و مراجع عالیقدر آن هنگام نجف‌ اشرف بود، به شمار می‌آید. شهید بزرگوار آیت‌الله انصاری به همراه شهید آیت‌الله سید‌محمدباقر صدر و دیگر ستارگان شهید حوزه علمیه نجف اشرف، جان بر کف نهاده و به استقبال شهادت رفت و به دست مزدوران صدام ‌حسین به شهادت رسید. دکتر هادی انصاری پزشک، محقق، پژوهشگر و یکی از خدمتگزاران مردمی به شمار آمده و علاوه بر چهره درخشان پزشکی، کتاب‌های متعددی در زمینه تاریخ مکه مکرمه و مدینه منوره و دولت رسول خدا و جز این‌ها و اخیراً تاریخ سه جلدی عراق نوین را ترجمه و تحقیق کرده و به جامعه ایرانی تقدیم داشته است.

 /30462

کد خبر 264701

برچسب‌ها

خدمات گردشگری

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
2 + 1 =