محمود حاج‌زمان: در سال 2008 / 1387، عکسی که توسط تلسکوپ فضایی هابل گرفته شده بود، منجر به شناسایی یکی از نخستین سیارات فراخورشیدی به روش مشاهده مستقیم شد: سیاره‌ای در فاصله 25 سال نوری از زمین و در منظومه‌ای که از همه جهات یادآور چشم سارون ارباب حلقه‌هاست؛ و در صفحه عظیمی از صخره و یخ و خاکروبه‌های کیهانی به دور ستاره جوان فم‌الحوت (آلفا-حوت جنوبی) در حال گردش است. اما ابزاری که برای مشاهده این سیاره، فم‌الحوت b، استفاده شده بود، در سال 2007 / 1386 از کار افتاده بود و گروه کاشف نتوانست نتایج خود را تکرار کند.
به گزارش پاپ‌ساینس، دفعه بعدی که این گروه موفق شد تا با استفاده از ابزار دیگری فم‌الحوت b را مشاهده کند، به نظر نمی‌رسید که این جرم کیهانی در مداری به دور ستاره قرار داشته باشد. در نتیجه گروهی از دانشمندان موضوع کشف سیاره فراخورشیدی را باطل و مختومه اعلام کردند. اما چند ماه قبل، تلسکوپ‌های دیگری نیز موفق شدند تا فم‌الحوت b را مکان‌یابی کنند.
به کمک تصاویر جدید، دانشمندان دریافته‌اند که کمربند خرده سنگ‌های اطراف ستاره فم‌الحوت از آنچه پیش از این تصور می‌شد پهناورتر است، و در فاصله 22 تا 32 میلیارد کیلومتری (146.5 تا 213 واحد نجومی) ستاره گسترده شده است. در نتیجه، گروه اصلی کاشف سیاره توانستند تا چند مدار بالقوه احتمالی را برای سیاره بدنام شده فم‌الحوت b محاسبه کنند. ظاهرا فم‌الحوت b سیاره‌ای آواره است که در یک مدار غیرمعمول بیضوی شبیه به مدار یک دنباله‌دار، که البته تنها می‌تواند به بزرگی مدار مشتری باشد، در حال گردش است. این سیاره در نزدیک‌ترین حالت به 7.4 میلیارد کیلومتری (49 واحد نجومی) ستاره‌اش می‌رسد، و پس از آن و طی گردش 2000 ساله خود به دور ستاره، تا فاصله 43.4 میلیارد کیلومتری (289.3 واحد نجومی) از آن فاصله می‌گیرد.
گروه کاشف فم‌الحوت b گمان می‌کنند که مدار عجیب این سیاره، مدرکی دال بر وجود سایر اجرام سیاره‌مانند در این منظومه است که شاید باعث گردش فم‌الحوت b در چنین مدار عجیبی شده‌اند. این احتمال وجود دارد که سیاره‌ای دیگر با هل دادن فم‌الحوت b از موقعیتی نزدیک‌تر به ستاره به بیرون، مدار آن را به خارج از کمربند غبار تغییر داده باشد.
کمربند غبار و یخ اطراف ستاره فم‌الحوت همچنین دارای شکافی در میان خود است، که احتمالا مسیری است که توسط سایر سیارات کشف نشده این منظومه جارو شده است. مشخص نیست که آیا فم‌الحوت b در همان صفحه غبار قرار دارد و از درون آن عبور می‌کند یا خیر. اگر مدار این سیاره با کمربند غبار تقاطع داشته باشد، در سال 2032 / 1411 و حین برخورد خرده‌های سنگ و یخ با جو این سیاره، آتش‌بازی کیهانی عظیمی در آن به راه خواهد افتاد.
علی‌رغم شهرت شیطانی و بدنامش، ناسا می‌گوید که فم‌الحوت پنجره‌ای برای ما باز می‌کند تا بتوانیم سیمای احتمالی منظومه شمسی خود را در 4 میلیارد سال پیش ببینیم؛ زمانی‌که ساختار سیاره‌ای منظومه ما هنوز در حال شکل‌گیری و تکامل بود.
53275
نظر شما