رژیم عربستان با بزرگترین بحرانی که در تاریخ معاصر با آن روبرو گشته ، مواجه است که بسیار گسترده تر از شورش اخوان المسلمین بر قدرت پوچ آن در سال 1927 و سپس کودتاهای نظامی در دو دهه 1950 و 1960 و دوران جمال عبد الناصر وسپس صدام حسین و حمله وی به کویت و همچنین اشغال حرم مکه در سال 1979 می باشد.
بحرانی امروزین عربستان با بحرانهای پیشین تفاوت دارد چون صد در صد داخلی است و عوامل تغییر و تحول که پیش از بهار عربی وطی آن بر منطقه عربی وزیدن گرفت و پس از آن شدت یافت ، این وضعیت را بر عربستان تحمیل نمود که همانا بحران رژیم استبدادی و خودکامگی در برابر بیداری جامعه و جنبش مسالت آمیز آن می باشد.
این بیداری همچنان شدت یافت و بر اثر نبرد مسلحانه میان رژیم وگروههای جهادی طی بیش از یک دهه اخیر، بر حقوق بشر و حقوق مدنی و سیاسی تأکید داشت. این بیداری نوین ، گروههای گوناگونی را بسیج نمود ، از جمله آن گروهی که خشونت فکری را در نظر داشتند بدون آنکه در عمل بدان روی آورند .
همچنین گروه سومی به بیداری پیوست که فراخوان سومی میان انقلاب مسلحانه و سرکوب رژیم و کنار گذاردن جامعه و جلوگیری از مشارکت سیاسی و گوشه گیری امنیتی و فکری و اقتصادی و فرهنگی جامعه را در نظر داشت. بیداری درباره حقوق و درخواست مسالمت آمیز آن ، مهمترین خطری است که موجودیت رژیم عربستان با آن روبروست . این رژیم عادت کرده است قدرت خود را از طریق چهار أصل برای حفظ قدرت سیاسی هموار سازد ،
یکم : قدرت مستقیم همانند کشتار در عملیات رویاروئی میان دستگاههای امنیتی و مردم ( همچنانکه در منطقه شرقی بوقوع پیوست) و یا بازداشتهای خشونت آمیز ( همچنانکه در مناطق مختلف صورت میگیرد) .
دوم : نیروی نرم رسانه ای و یا اقتصادی که نیروی نرم برای فریب فکر واندیشه و تحمیل رویکردهای رژیم و اقتصادی برای خرید وفاداری بعضی از فریب خوردگان که سکوت را در برابر اقدامات آن برمی گزینند .
البته هرگاه که رژیم ضرورت به بیند ، این رویکرد قطع می گردد و در نتیجه بعضی از افرادی که در عملکردهایشان ، ضعف نشان می دهند یا از کارهایشان برکنار می شوند و بعضی دیگر ترفیع اداری آنان به تعویق می افتد و این در حالیست که چنین برخوردهایی ممکن است یک گروه را شامل گردد که در نتیجه از اعزام به خارج برای تحصیل و یا معالجات پزشکی و یا کارآنها در داخل جلوگیری شود.
سوم : این رژیم خودکامه بر اساس وعده های پوچ و توخالی وبنام بودجه های ترلیونی گام بر می دارد و در نتیجه بسیاری سعی دارند مقدار بسیار کمی از آن ترلیونها را بدست آورند.
رژیم عربستان هواداری مردم را با عملکردهای خشونت آمیز و بدور از شفافیت خود بدست می آورد از جمله اینکه همواره مردم را در انتظار این عملکرد شاهانه قرار می دهد در حالیکه یکی از گونه های حقوق بشر و آزادیهایی است که برای وی چنین تعریف شده است ، ازادی از فقر و گرسنگی و نیازمندی و ترس و بیماری است و نه اینکه همچنانکه عده ای آنرا آزادی از قید وبند اخلاقی است ، می شناسند ومعرفی می نمایند. این اندیشه کوته فکران است تا مردم را از آن ازادی که تمام بشریت بدان روی آورده است ، متنفر سازند .
چهارم : رژیم خودکامه عربستان سعی دارد جامعه این کشور را آرام آرام به لبه پرتگاه بکشاند . از جمله زندانی کردن مخالفان و یا کشتن یک فعالان سیاسی و یا آزادی یکی دیگر ضمن اینکه زندانیان از گروههای فکری عقیدتی و مذهبی و منطقه ای گوناگونی هستند که در نتیجه همه با بطور یکسان با تهاجم رژیم روبرو میشوند و کسی از این اقدامات سرکوبگرانه در أمان نمی باشد ، مگر ناخودآگاه در برابر خواسته های رژیم تسلیم گردد که در نتیجه چنان مورد بهره برداری قرار میگیرد و داستان او برای مردم عرضه می گردد که گوئی گوسفندی است در حال سلاخی. پایه های خودکامگی رژیم با این عوامل چهارگانه تقویت می گردد و به زندگی ادامه می دهد. اما بهر حال علت اصلی موفقیت این روشها ، نبود بیداری است که عربستان و بعلل اجتماعی و تاریخی و متمدن ، از سالیان سال با آن روبروست بویژه که با توجه به بودن پاک ترین و مقدسترین اماکن در این کشور، عملکرد رژیم به گونه ای رنگ و روی دینی مذهبی بخود گرفته است واحساسات مردمی مورد بهره برداری قرار میگیرد. در اینجا می بینیم که سیاست و دین وجغرافی یکجا جمع شده اند تا خواب آلودگی جامعه نسبت به مسائل خود ادامه یابد و در نتیجه گروههایی وارد صحنه می شوند که کوشش می کنند با خشونت به هدفهای خود دست یابند. با وجود آنکه طی چند دهه اخیر کشور شاهد جنبش سیاسی مسالمت آمیزی شده که بعضی نخبگان در آن عضویت داشتند ، اما اینان نتوانستند با گروههای از جامعه رابطه برقرار نمایند و در عین حال از آن بیم داشتند که مورد بازخواست و بازداشت قرار گیرند وهمان شد و در دو دهه1960 و 1970 گروهی از این نخبگان بازداشت شدند وبعضی تبعید گردیدند وگروهی نیز از کشور مهاجرت نمودند و گروه کوچکی که باقی ماند، اندیشه هایش همواره در یک چهارچوب تنگ ومحدود قرار گرفت که نتوانست با مردم ارتباط برقرار نماید.
تغییر وتحولی که طی سالهای گذشته بوقوع پیوست به تجزیه تمامی گروههای سیاسی وفکری اسلامی و دیگران انجامید چون ضربات دردناکی بر آنها وارد گردید ودر نتیجه اینان مهار شدند و رژیم توانست رهبریهای این گروهها را از صحنه مردمی دور سازد بخصوص که پیام رژیم ، اسلام واسلامگرایی از یکسو و تروریسم را از سوی دیگر با هم درآمیخت . دهه 1990 شاهد حملات بازداشت گسترده ای بود که تمامی شخصیتهای برجسته این گروههای دستگیر و بازداشت شدند و اینان پس از آزادی از زندان به سازش و یا تسلیم با رژیم ویا دور ماندن از صحنه روی آوردند. این وضعیت همچنان ادامه یافت تا آنکه گونه جدیدی از بیداری نمایان شد که همانا بیداری حقوقی غیر پایبند به هیچ ایدئولوژی جز حقوق و اقدامات قانونی و با وجود آنکه این گروه در فعالیت خود فرهنگ کهن اسلامی را در پیش گرفت ، اما توانست طی مدت کوتاهی که بیش از چهار سال نبود ، دستاوردهای حقوقی بسیاری را ببار آورد. یکی از مهمترین دستاوردهای این گروه تحکیم مفهوم راه سوم میان خودکامگی رژیم از یکسو وخودکامگی خشونت است بویژه آن دسته که در ارتباط با واژه های کهنه وقدیمی می باشد مانند نافرمانی در برابر ولی امر و این واژه ای است که مقامات عربستان همواره درباره مخالفان خود بیان می دارند.
دوم : پخش این بیداری از طریق جزوه ها و سخنرانی ها و اینترنت تا اینکه بدست گروه بسیاری برسد و خود را بر صحنه عربستان تحمیل نماید.
سوم: ادامه طرح فعالیت در صحنه از طریق تنظیم اعتصابهای مسالمت آمیز و طرفداری از آن بخصوص درباره زندانیان سیاسی که متهم به تروریسم هستند . و بالاخره دستگاههای رژیم زنانی را بازداشت کردند و برای مدت پنج روز آنانرا در زندان نگهداری نمودند چون دست به تظاهرات زده بودند وخواستار محاکمه نزدیکان و وابستگان زندانی خود شده بودند.
این گروه حقوقدان توانست طیف گسترده و مختلفی از هواداران و وابستگان و پیروان را پیرامون خود گرد آورد که ضرورت ندارد همگی آنها پیرو یک ایدئولوژی باشند تنها این اهمیت دارد که آنها بتوانند رکود سیاسی در عربستان را فعال سازند. رکودی که از سال 2003با تقدیم پیامها ونامه هایی به مسئولان دولتی آغاز گردید و در 2011 با نامه هایی که در آغاز " بهار عربی " تقدیم شد ، به پایان رسید و طی آن گروههای بیشماری خواسته های سیاسی و اقتصادی خود را عنوان نمودند که هیچیک از آنها تابحال به اجرا درنیامده است. پیش بینی ما اینست که این گروه در آینده رشد نماید و گسترده تر شود بخصوص که توانسته است تاکنون در برابر قدرت نمائی مقامات ، مقاومت کند درحالیکه مسئولان از امکانات گوناگون و بسیاری برای رویاروئی با آنان برخوردار هستند . خطرناکترین روش سرکوب مستقیم ویا نرم درباره این گروه همانا اینکه در دام جناحهای درگیر و رقیب داخل خانواده حاکم بیفتند و آنها را علیه رقبای خود که از نیروی نظامی برخوردار هستند ، بکارگیرند . خطر واقعی درباره هرگونه مخالف نوین در عربستان ، همانا فعالیت سیاسی نمایان است ونه سرکوب و بازداشت بوسیله مقامات. و این در حالی است که جناح بندیهای قوی رژیم که از توانمندیهای امنیتی و اقتصادی برخوردار هستند ، امکانات خود را در کنار خودکامگی و ناتوانی مخالفان در اقدام سیاسی ، بکار گیرند تا امتیاز بیشتری در برابر رقبای خود در داخل نظام بدست آورند. این وضعیت حالتی از شک و تردید را بوجود می آورد که بر اثر آن ناظران اظهار عقیده کرده اند که دستگاه سرکوب تبلیغاتی سعی دارد فرش را از زیر پای نسل قدیم و یا نسل جوان و جدید افراطی بیرون بکشند بخصوص که نسل جدید سعی دارد با پوشش تمدن نوین اقدام به فعالیت سیاسی نماید .
اگر فرض بر این باشد که رژیم عربستان از بحرانهای دشواری که جامعه این کشور با آن روبروست ، اطلاعی ندارد ، وحشتناک است ، واگر بداند و تحولات سیاسی و اجتماعی آنرا در صحنه نادیده می گیرد ، بسیار وحشتناکتر خواهد بود. خطرهایی که رژیم عربستان در وسایل ارتباط جمعی عنوان می نماید و ادعا می کند که امنیت وی و جامعه را بخطر می اندازد ، از سوی ایران و یا اخوان المسلمین مصر و یا دیگران از جمله " القاعده " نمی آید بلکه از داخل است ولی ولی با تن پوش جدید که رژیم نخواهد توانست با قدرت مسلح و یا نرم ، کسانیکه بدان دست می زنند ، سرکوب کند بویژه که روشهایی که رژیم برای سرکوب بکار میگیرد ، کهنه است . جامعه عربستان بسوی جلو و پیشرفت گام بر می دارد اما رژیم همچنان بسوی عقب گام می نهد وتاکنون نتوانسته است بیداری نوین را مهار ویا سرکوب نماید.
ترجمه محمد ماجد نجار
49261
نظر شما