آمریکا با کدام سلاح به جنگ بحران اقتصادی رفت؟

طی ماههای اخیر به کرات از طریق مقالات و نوشته‌های متعدد پیرامون استقلال انرژی آمریکا و چشم انداز بازگشت این کشور به جایگاه اولین تولیدکنندۀ نفت جهان شنیده‌ایم. این مسئله بدون شک امتیاز بزرگی برای اقتصاد و تراز تجاری این کشور است، با این حال این امتیازات چند عامل اساسی را از قلم انداخته است.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از پایگاه اینترنتی روزنامۀ اقتصادی روزنامۀ لزاکو، تولید ایالات متحده آمریکا، طی سالهای اخیر به میزان 2.5 میلیون بشکه در روز افزایش یافته است که البته بخش قابل توجهی از آن به دلیل افزایش تولید نفت شیست یا همان شیل است. با توجه به کاهش تولید ایالات متحده آمریکا طی 2 دهۀ اخیر این تغییر برای این کشور امتیاز بزرگی است.
افزایش تولید منابع ساحلی در ایالات متحده آمریکا ناشی از چند دلیل است: افزایش تقاضا متعاقب کاهش تولید جهانی به دلیل مشکلات ژئوپولیتیک ناشی از تحولات سیاسی جهان عرب، چالش‌های زمین‌شناسی در آذربایجان، دریای شمال، برزیل و آنگولا. بدون نفت شیست آمریکا قیمت نفت قطعاً بسیار بالاتر از زمان حال خواهد بود؛ به خصوص اینکه اقتصاد جهانی پیشتر نیز متأثر از بحران، آسیب‌های قابل توجهی را متحمل شده بود.
هرچند افزایش تولید از منابع سنگ شیست در ایالات متحده آمریکا هنوز برای جبران وضعیت موجود و پائین آوردن قیمت نفت کافی نیست، با این حال تأثیر قابل توجهی بر پیش بینی‌های بلندمدت مواد اولیه (از افزایش به کاهش) داشته است. قیمت نفت در 5 سال لغزنده و بی ثبات نسبتاً در حدود 90 دلار طی سالهای اخیر ثابت مانده است؛ مسئله‌ای که متقابلاً بر هزینه‌های جانبی تولید شیست افزوده است. شرکت‌های استخراج‌کننده و تولیدکنندۀ شیست منابع مالی کمتری در مقایسه با شرکت‌های بین المللی و ملی در اختیار دارند و فی الواقع هزینه‌های خود را به سرعت در صورت کاهش قیمت‌ها تغییر می‌دهند؛ مسئله‌ای که می‌تواند در قیمت نهایی نفت نیز تأثیر داشته باشد. در واقع با این وضعیت، هر بشکه نفت 90 دلار امروز معادل 20 دلار در اوایل قرن جاری است.
این در حالیست که اقتصاد جهانی باید از افزایش تولید نفت شیست تا حد زیادی منتفع شود. پس از یک دهه افزایش ناگهانی قیمت‌ها که تا حد زیادی همانند ترمزی برای رشد اقتصاد جهانی بود، در دسترس بودن بیش از اندازۀ منابع انرژی برای رشد اقتصاد بین المللی چندان مفید نخواهد بود. تاریخ نشان داده است زمانی که هزینه‌های انرژی بیش از 6.5 تا 7% تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهند، رشد اقتصادی تا حد قابل توجهی کاهش یافته و در بسیاری از مواقع به بحران اقتصادی منجر شده است.
طی دو دهۀ اخیر، در ایالات متحده آمریکا، هزینه‌های انرژی خانوارها با تجاوز از 4% به 4.5% غالباً با دوران بحران اقتصادی تلاقی پیدا کرده است. در حال حاضر به نظر میرسد که قیمت نفت از از مرز 145 دلار برای هر بشکه عبور کند؛ مسئله‌ای که می‌تواند سبب کاهش قابل توجه رشد اقتصاد جهانی شود، به اعتقاد ما فقط افزایش تولید شیست است که می‌تواند مانع تحقق چنین سناریویی شود.
اقتصادی که وابستگی کمتری به منابع انرژی دارد، با افزایش تقاضا برای سایر مواد اولیه، زمینه‌های بیشتری برای رشد فعالیت‌های اقتصادی دارد. تاریخ ثابت کرده است که برای هر افزایش 1 درصدی تولید ناخالص داخلی جهانی، قیمت مواد اولیه خام از افزایش 4% تا 5% برخوردار بوده است؛ انرژی و سایر فلزات پایه نیز حساسیت بسیار بالاتری در راستای مقابله با افزایش قیمت مواد اولیه زراعی از خود نشان داده اند. می‌توان به این نتیجه رسید که مقاومت در برابر نرخ بهره منفی با هدف حمایت از دارایی‌های واقعی همچنان ادامه خواهد داشت.
تغییر و تحولات در حوزۀ نفت شیست ایالات متحده آمریکا نمونۀ کلاسیک مهمی است که در آن افزایش قیمت و پیشرفت تکنولوژیک می‌تواند به ابداع متدهای تولید مواد اولیه منجر می‌شود. گسترش چنین تحولی در مقیاس جهانی بدون شک می‌تواند تأثیرات مهمی بر اقتصاد جهان داشته باشد.

3152