چرا عربستان از عضویت در شورای امنیت پا پس کشید؟

اعلام ناخرسندی از آمریکا
از این منظر عربستان که پیشتر نیز سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل را در همین راستا لغو کرده بود برای دومین بار در سطحی گسترده و بین المللی ناخرسندی خود از سیاست های آمریکا در منطقه را که به زعم ریاض منجر به قدرت گرفتن بیشتر ایران و انزوا و شکست بیشتر برای عربستان شده است، مطرح کرد.
ریاض مسبب اصلی شکست های خود در منطقه و عقب ماندن از ایران را شخص باراک اوباما و سیاست های آمریکا می داند. عصبانیت و ناخرسندی ریاض از ایالات متحده آمریکا در چند موضوع مشخص عبارتند از :
- رضایت دادن آمریکا به سقوط حسنی مبارک در مصر و محاکمه او
- حمایت آمریکا از دولت محمد مرسی و اخوان المسلمین در مصر
- همراه نشدن آمریکا با عربستان سعودی در پروژه سرنگونی بشار اسد در سوریه که می توانست با حمله به این کشور به بهانه استفاده از سلاح های شیمیایی محقق شود.
- مشروعیت بخشیدن آمریکا به اسد با توافقی که با روسیه بر سر حل دیپلماتیک مسئله سوریه بمل آورد و تایید ضمنی ادامه حکومت او با توافق بر سر امحاء سلاح های شیمیایی
- توافق بسیار محتمل آمریکا با ایران بر سر برنامه هسته ای این کشور و بدتر از آن احتمال به رسمیت شناختن حق غنی سازی هسته ای در داخل خاک این کشور که ناخرسندی ریاض از این موضوع در بندهایی از بیانیه وزارت خارجه این کشور منعکس شده بود.
با نگاهی به این لیست کوتاه که هریک از آنها در نوع خود نیازمند توضیحات و تفاسیری است باید گفت آنچه عربستان سعودی را اینچنین نابردبار و پرتنش ظاهر کرده است رویارویی با واقعیت ترسناک سربرآوردن ایرانی قوی تر از پیش در منطقه و معادلات جهانی است.
پذیرفتن این واقعیت که ایران از تحریم های کمر شکنی که عربستان سعودی نیز با اعلام آمادگی برای پرکردن خلاء نفتی ناشی از تحریم ایران در بازارهای جهانی، همواره از حامیان پیدا و پنهان آن بود، به سلامت بیرون آمده ، برای ریاض بسیار ناگوار است. مضاف براینکه این بار رقیب دیرینه عربستان نه تنها از پای در نیامده بلکه با توجه به چرخش بازی ها در منطقه و توافق محتمل با آمریکا بر سر مسئله هسته ای خود این بار از دامنه نفوذ گسترده تری برخوردار خواهد شد.
در چنین وضعیتی آرایش پدید آمده در منطقه اینگونه خواهد بود که ایران بدون آنکه عضو شورای امنیت سازمان ملل باشد صاحب نفوذ و دست بالاتری در منطقه شده اما عربستان سعودی ظاهرا عضو شورای امنیت سازمان ملل شده اما در عمل از نفوذ و دست پایین تری در منطقه برخودار می شود. ریاض قطعا نتوانسته با این موضوع کنار بیاید و ترجیح داده با کناره گیری از عضویت در شورای امنیت سازمان ملل ناخرسندی خود از آمریکا را در مقیاسی جهانی جار بزند.
فرار از قرارگرفتن در بوته نقد
نکته حائز اهمیت دیگر این است که قرار گرفتن عربستان سعودی در جمع اعضای شورای امنیت سازمان ملل سبب می شد تا وضعیت داخلی این کشور از جمله مسائل مربوط به حقوق بشر، نبود دموکراسی و نقش این کشور در نا آرامی های خونین منطقه پر رنگ تر از هر زمان دیگری در معرض نقد و ارزیابی و تحلیل قرار گیرد.
حتی اگر فرض براین باشد که گذشته و سوابق کشورها در مسائل مربوط به حقوق بشر، دموکراسی و امنیت منطقه ای و جهانی تا زمان عضویت در شورای امنیت لحاظ نمی شود- که اینگونه نیست- و از آن به بعد توقعاتی از کشور عضو پدید می آید، باید گفت که عربستان نه آمادگی تغییر را دارد و نه خواهان آغاز چنین تغییراتی است. لذا از این منظر نیز ریاض، روغن ریخته را نظر امامزاده کرده و از این طریق هم نقایص و نقاط ضعف خود را که با عضویت در شورای امنیت سازمان ملل آشکارتر از پیش می شد مخفی ساخته و هم ناخرسندی خود از آمریکا، افزایش نفوذ ایران در منطقه و حذف نشدن بشار اسد از معادلات سیاسی منطقه را به صورت بین المللی اعلام کرده است.
زنگ خطر
در عین حال این اقدام عربستان می تواند نوعی زنگ خطر درباره امنیت و ثبات در منطقه تعبیر شود. ریاض هم اکنون خود را بازنده بازی های منطقه ای می داند و این اقدامات که می تواند در نوع خود یک عملیات انتحاری دیپلماتیک برای این کشور به حساب آید، قطعا دارای شعاع  انفجاری گسترده تری خواهد بود. عربستان خود را در کنج گرفتار دیده و ناچار از قبول نوعی انزوای بین المللی است و این می تواند تبعات منفی برای منطقه داشته باشد. از این مظنر اگرچه ریاض قطعا نه اراده و نه توان رویارویی با آمریکا برای برهم زدن امنیت بین المللی را دارد، اما می تواند برای تلافی شکست های خود در برابر ایران به تحرکاتی در به آشوب کشیدن و نا امن کردن بیشتر منطقه از جمله در کشورهای متحد ایران یا متحد هر دو کشور مانند عراق، افغانستان و لبنان مبادرت ورزد.