به گزارش خبرآنلاین، چندی پیش کتاب «ترکیب بند محتشم کاشانی» به قلم استاد مجتبی ملک زاده رونمایی شد؛ کتابی که با استقبال اساتید و پژوهشگران و علاقمندان حوزه نشر نیز مواجه شد. کتابی که کار تولید آن، یک دهه قبل آغاز شد و سرانجام تابستان امسال در قالب کتابی فاخر و در خور شان محتوایی ماندگار و جهانی، روانه بازار نشر شد آن هم همراه با تصاویر و ظرایف هنر ایرانی.
«ترکیب‌بند محتشم کاشانی» خوشنویسی‌شده به قلم استاد مجتبی ملک‌زاده، تشعیر مجید مهرگان و تذهیب محمد نباتی در کنار ترجمه عربی محمدعلی آذرشب و ترجمه انگلیسی مرحوم مجید نکودست، به همت انتشارات ایران در قفسه کتاب‌فروشی‌ها قرار گرفته است. کتابی نفیس و سه زبانه که حالا می‌تواند به عنوان شناسنامه حماسی یک ملت انقلابی ضمن نمایش ظرافت شعر آیینی در کنار تابلوهای درخشان نقاشی قهوه‌خانه‌ای، عمق هویت دینی ایرانی را به مخاطبان داخلی و خارجی ارائه کند. اما داستان کوتاه اما تامل برانگیز چگونگی خلق مرثیعه ماندگار محتشم در ابتدای این کتاب نفیس درج شده است.
تصویری از یک صفحه کتاب
بنابراین گزارش، در ادامه بخشی از مقدمه طولانی مهدی فیروزان، مدیر عامل موسسه شهر کتاب برای این کتاب را می‌خوانید که در آن، داستان خلق ترکیب بند محتشم نیز عنوان شده است:
«قصاید محتشم، به سبب صنایع و بدایع شعری گاه او را برتر از معاصرانش می‌نشاند و گاه نشان‌گر تأثیر از استادان پیشین به ویژه انوری است. اما در غزل‌سرایی، به پایه و مایه هم‌عصرانش، خصوصاً وحشی بافقی و عرفی شیرازی و نظیری نیشابوری نمی‌رسد. هرچند که نمونه‌هایی بدیع و زیبا و ستودنی در غزلیات او جلب نظر می‌کند.
اما آن‌چه محتشم را محتشم می‌کند و نامش را در ادب فارسی ماندگار، و در ذهن و قلب ایرانیان پیر و جوان، عام و خاص، و زن و مرد، محبوب و بلندآوازه می‌سازد، قصاید و غزلیات و رباعی‌های وی نیست، بلکه ترکیب‌بند بی‌همتا و بدیعی است که در پیوند با فاجعه جانکاه و طاقت‌سوز کربلا و حماسه بی‌نظیر عدالت‌خواهی و جانبازی امام حسین و یارانش سروده است. مرثیه‌ای که پس از چهارصد سال گرد کهنگی و فراموشی نگرفته و هم‌چنان تازه و تأثیرگذار می‌درخشد. همان‌گونه که مرور روزه و ماه و سال و قرن هرگز از عظمت شدت غم و مصیبت شهادت سیدالشهداء و یاران و اسارت خاندانش نکاسته است.
ماندگاری و تازگی و شکوه و اثرگذاری دوازده بند محتشم نه‌تنها حسن قریحه و لطف بیان و عشق و حزن و خلوص شاعر را نشان می‌دهد و عظمت اصل واقعه را آشکار می‌سازد، بلکه خبر از نوعی مدد غیبی و حمایت آسمانی و تأیید باطنی می‌دهد.
در میان معمرین و معتمدین کاشان معروف است که محتشم، ترکیب‌بندی در یازده بند در رثا و مرگ برادر جوان خود می‌سراید که به زودی زبانزد خاص و عام می‌شود و زمزمه دردمندان و مصیبت‌زدگان.
روزی محتشم اظهار می‌دارد که دوشینه حضرت زهرا(ع) را در خواب دیدم که مرا فرمود: تو که بدین نیکویی مرثیه می‌سرایی، چرا در ماتم فرزند من خاموش مانده‌ای؟ از این‌روی این مرثیه را ساختم.
آری مرثیه محتشم این‌گونه الهام و تولد یافته است و این است راز برتری و تفوق این ترکیب‌بند بر دیگر مراثی مذهبی و رمز شهرت آن‌که بنا به قول آذر بیگدلی: «دوازده بند او در اکثر بلاد اسلام بین‌الخاص والعام مشهور است».
از نظر ساختاری، محتشم کاشانی این مرثیه را در افتقای قصیده هفت بند حسین کاشانی (شاعر معروف قرن هشتم) در منقبت حضرت علی(ع) سروده است. وزنی که برای مرثیه خود انتخاب کرده، از اوزان دلنشین و مطبوع حافظه مردم ایران است. در این وزن -مفعول فاعلات مفاعیل فاعلات- هم قصاید و مراثی معروف و هم غزلیاتی زیبا و گیرا سروده شده است.
از دیگر خصلت‌های کم‌نظیر دوازده بند محتشم آمیختگی مرثیه و حماسه است. این آمیختگی در شعر فارسی کمیاب است. آثار منظوم اگر مرثیه‌اند به بیان مظلومیت و محرومیت، متوفی و درد و اندوه حاصل از سوگ یا شهادت او می‌پردازد و همدردی و احساس ترحم را برمی‌انگیزانند و اگر حماسه‌اند قدرت و شهامت قهرمان را می‌ستایند و اجازه نمی‌دهند حس دلسوزی و غمگساری در خواننده ایجاد شود.
اما شنونده دوازده بند محتشم در حالی که از شدت مصیبت و اندوه بی‌تاب و پریشان می‌شود، هرگز احساس ذلت و حقارت نمی‌کند و اگر بر مظلومیت حسین یا اسارت زینب می‌گرید، از پایداری و قدرت شخصیت و شجاعت ایشان احساس افتخار می‌کند.»
این کتاب نفیس با قیمت 30 هزار تومان منتشر شده و علاقمندان برای تهیه آن می‌توانند با شماره 88948093 تماس بگیرند.
6060
نظر شما