براساس تحلیل هایی که در رسانه های عربی حوزه خلیج فارس و خصوصا پس از برگزاری سی و چهارمین نشست شورای همکاری خلیج فارس در کویت به دست می آید، شیخ نشین ها تحت تاثیر جو ایران هراسی ایجاد شده از سوی سعودی و اسرائیل قرار گرفته اند و این سرگردانی ممکن است موجب نزدیکی آنان به اسرائیل شود.
روزنامه الجریده چاپ کویت روز یکشنبه در مقاله ای تقریبا به صراحت از گرایش شیخ نشین های عربی به سمت اسرائیل خبر داد و نوشت ممکن است اعراب مجبور شوند خلاء حمایتی آمریکا در منطقه را با رویکرد مثبت به تل آویو جبران کنند.
این تحلیل ها در حالی ارائه می شود که ایران همواره اعلام کرده است با کشورهای همسایه خصوصا شیخ نشینان عرب مشکلی ندارد و آنها را کشورهای دوست، مسلمان و برادر خود می داند. این مواضع در سفر اخیر وزیر امورخارجه کشورمان به شیخ نشین های عرب و دیدار وزیرامور خارجه امارات با رئیس جمهور در سعدآباد تکرار و برآنها تایید شد، با این همه رونامه الشرق الاوسط نیز در گزارشی مشابه آنچه در الجریده منشتر شد ادعا کرد ایران برای کشورهای عربی از اسرائیل هم خطرناک تر است و این موضوع باعث می شود اگر شیخ نشین های عرب نتوانند روی کمک آمریکا حساب کنند به اسرائیل نزدیک شوند.
سعودی معتقد است خلاء آمریکا در منطقه به سروری و قدرت ایران شیعی و ترکیه اخوانی منتج خواهد شد و اعراب زیر سیطره این دو جریان قوی سیاسی-مذهبی دوام نخواهند آورند. ریاض همین حساسیت ها را در خصوص ترکیه نیز برانگیخته است بگونه ای که یکی از دلایل اصلی شکاف میان دو متحد سابق در سوریه، اقدامات سراسر تخریبی عربستان در مصر علیه محمدمرسی رئیس جمهور منتخب مردم بود که حمایت ترکیه را با خود داشت اما سرانجام در کودتایی که نقش سعودی ها در آن بسیار پر رنگ بود از قدرت ساقط شد.
ریاض می کوشد اینگونه القاء کند که یک توافق نانوشته جدید میان قدرت های بزرگ دنیا از جمله آمریکا، روسیه و انگلیس بر سر منطقه خاورمیانه پدید آمده است که مایلند از آن با عنوان سایکس پیکو2 یاد کنند. نقطه عطف آن را نیز انصراف و رویگردانی آمریکا از حمله به سوریه می دانند که ماحصل آن ظهور یک ایران قدرتمندتر از گذشته در منطقه خواهد بود. توافق ژنو و حتی احتمال حل و فصل مشکلات ایران با جهان، کابوس دیگری است که این تصور را برای ریاض عینیت می بخشد. از سوی دیگر آنها با توجه به شناختی که از زیرکی و ذکاوت ترک ها دارند به خوبی چرخش آنها به سمت تهران و تشکیل یک محور قدرتمند در منطقه که دست کم ظاهر آن غیر عربی است را حس می کنند.
این در حالی است که وزیر دفاع آمریکا چند روز پیش به منظور اطمینان خاطر دادن به کشورهای عربی به منطقه سفر کرد و تلاش خود را برای برطرف کردن ترس و نگرانی آنان به کار گرفت. اما عربستان از آنجا که بیش از هر کشور عربی دیگری منافع خود را در خطر می بیند دست از اقدامات تخریبی و تقلا و تلاش خود بر نمی دارد.
آنچه این نگرانی را تا اندازه ای برای سیاستمداران عرب عقلانی جلوه می دهد این است که سعودی نه در عرصه سیاسی-اجتماعی، نه در عرصه تفکر و فناوری و نه حتی در عرصه اقتصادی حرفی برای گفتن و رقابت با ایران و ترکیه ندارد و تنها تکیه گاه آنها یعنی انرژی نیز روز به روز اهمیت خود را برای آمریکا از دست می دهد.
اما نکته حائز اهمیت این است که نزدیک شدن به اسرائیل برای شیوخ عرب کار شاید کار ساده ای باشد اما به هیچ وجه عاقلانه نیست و بیشتر به یک بلوف رسانه ای برای رسیدن به هدفی دیگر مطرح می شود. به نظر می رسد هدف از ارائه چنین تحلیل هایی از سوی رسانه های عربی هل دادن کشورهای کوچک خلیج فارس به ورود در اتحادیه ای است که عربستان سعودی برای آنها طراحی کرده است و تا اندازه زیادی می تواند امنیت خاطر ریاض را فراهم کند چرا که سعودی ها نمی خواهد در رویارویی سیاسی-عقیدتی با ایران و ترکیه تنها بمانند. از این منظر عربستان با ارائه چنین تحلیل هایی شیخ نشین های کوچک را میان رویارویی با دشمنی بزرگ به نام ایران، نزدیکی مشمئز کننده به اسرائیل و یا پذیرش آغوش باز ریاض مردد و مخیر کرده است.
این تلاش ها زمانی بیشتر اهمیت پیدا می کند که عمان بعنوان دومین کشور بزرگ عربی خلیج فارس صراحتا از پیوستن به این اتحادیه سرباز زده و باعث ایجاد شکافی بزرگ میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس و تردیدی قابل توجه در ذهن شیخ نشینان در مورد ادعاها و اتهامات عربستان نسبت به ایران شده است.
نظر شما