تهران را چه کنیم؟

در این بحث ها که در فضا مجازی مطبوعات و وسایل ارتباط جمعی از قبیل رادیو و تلویزیون گروهی (از موافقان) در مورد اینکه با انتقال پایتخت و ساخت پایتخت جدید فرصتی برای کشور ایجاد می شود، و همزمان کم شدن مشکلات تهران با تمرکز زدایی از پایتخت صحبت می کنند، و گروه دیگر (از مخالفان) بر بی فایده بودن و انگیزه های سیاسی یا غیر کارشناسی طرح دهندگان و باقی ماندن مشکلات تهران حتی پس از انتقال پایتخت تا کید دارند.
روز جمعه 13-10-92 در برنامه مناظره شبکه یک سیما به دعوت تهیه کننده برنامه (آقای نبی) حاضر شدم و از انتقال پایتخت از زاویه و دیدگاه خودم دفاع کردم. حاضران دیگر در برنامه آقایان ابوترابی (موافق) و جهانگیر زاده (مخالف) از مجلس شورای اسلامی، و امیری (مخالف، از وزارت کشور) و دکتر حناچی (مخالف از وزارت راه و شهرسازی) بودند. من از روز قبل از برنامه در اندیشه بودم که روی چه جنبه ای تاکید کنم. به همین دلیل بود که در این برنامه بر هیچ گسل خاصی تاکید نکردم، و از هیچ محله خاصی در تهران نیز به عنوان محله یا نقطه خطرناکی نام نبردم، در عوض گزارشی دادم از جمعیت آسیب پذیرو خطر و ریسک زلزله در شمال و جنوب و بافتهای فرسوده تهران (و کمی هم در جاهای دیگر ایران) و البته اشاراتی به یادمان دهمین سالروز زلزله بم (1382) و مهمترین چیزی که در این فاجعه از دستمان رفت (جان حدود 30 هزار مردم بی گناه بم) و اینکه تهران با هر زاویه نگاه و به هر ترتیب که به وضع آن نگاه کنیم (اگر واقع بینانه نگاه کنیم) وضع نامناسبی دارد. گفتم که برای نجات بخشی و سامان بخشی به وضع تهران خوب است که پایتختی جدید ساخته شود، تا هم سیل افزایش حدود 120 هزار جمعیت سالانه به شهر تهران متوقف شود و هم مرکزی مدرن برای آینده ایران داشته باشیم. گفتم خوب است فکر شود که اگر همان زلزله بم در نزدیکی فقط بخشی از تهران رخ دهد، چه مشکل و فاجعه ای در انتظار خواهد بود و همچنین گفتم که بر اساس ویژگیهای پوسته زمین در گستره تهران، در هرحدودا 200 سال انتظار رخداد یک زلزله با بزرگای بیش از 7 در گستره پیرامون تهران را باید داشته باشیم. در 2320 سال گذشته 11 رخداد با بزرگای بیش از 7 در پیرامون این منطقه که امروز تهرانش می نامیم رخ داده و باید انتظار دوازدهمی را هم داشته باشیم. این واقعیتی است که حتی با داده های 16 سال اخیر لرزه خیزی تهران هم می توان آن را بر پایه پارامتر های لرزه خیزی نشان داد.
من حرف خود را در چند دقیقه که فرصت به من داده شد زدم، و البته در دیدار های مستقیم و در فضای مجازی پیامهای مخالف و موافق فراوان نسبت به نظر خودم دریافت کردم که از همگان (موافقان و به ویژه مخالفانم) سپاسگزارم، ولی ، ... یادمان نرود ، پایتخت جدید برای ایران ساخته شود یا نشود، وضع تهران را باید سامان داد و ریسک زمینلرزه فقط یکی از مسائل جدی و حتمی آن است (البته همچنان باور دارم که انتقال پایتخت یک راه حل دراز مدت و درست برای آینده این سرزمین است، اگر در قالب یک برنامه درازمدت، و مدیریت صحیح و کلان نگر با اجرای درست آمایش سرزمین و ساماندهی و مناسب سازی وضع تهران اجرا شود). خطر و ریسک زلزله در تهران جدی است. آن را شوخی تلقی نکنیم.