یک روحانی دیگر هم به داووس دعوت شده بود

آیت الله دکتر احمد ایروانی تنها روحانی و چهره‌ مذهبی از جهان اسلام بود که به کنفرانس داووس دعوت شد. علاوه بر او چهره‌های مذهبی ادیان دیگر نیز به این کنفرانس دعوت شده بودند.

با او که استاد فلسفه و حقوق دانشگاه واشنگتن .دی.سی و رئیس مرکز مطالعات اسلام و خاورمیانه است گفت و گو کرده‌ایم.

آیت الله دکتر احمد ایروانی که علاوه بر درجه دکتری در فلسفه غرب، سال‌ها تحصیل حوزوی داشته و دروس عالی را (تا درجه اجتهاد) نزد فقهای مشهوری همچون آیات عظام منتظری، لنکرانی و صانعی گذرانده است، اواخر دهه هفتاد به آمریکا آمد. او به عنوان استاد و مدرس در دانشگاه کاتولیک آمریکا در شرق آمریکا (واشنگتن . دی . سی) و هر تابستان نیز در غرب آمریکا (در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا,دیویس) به تدریس حقوق اسلامی, اسلام شناسی و تاریخ ایران مدرن اشتغال دارد.

علاوه بر این ریاست مرکز مطالعات اسلام و خاورمیانه را بر عهده دارد که دفترش در واشنگتن دی سی است و شعبه‌ای از آن نیز در ایالت کالیفرنیا ؛نهادی که فعالیت‌های ارزنده‌ای در جهت معرفی چهره‌ای رحمانی از دین اسلام و تلاش‌های زیادی در جهت گفت وگوی بین‌الادیان داشته است.در بیش از یک دهه فعالیت این موسسه او برای ارائه تصویری انسانی‌تر از اسلام و معرفی فرهنگ غنی ایران علاوه بر داخل آمریکا به اقصی نقاط جهان مسافرت داشته و در کنفرانس‌ها و سمینارهای بسیاری شرکت جسته است.

مسلمانان آمریکا باید وحدت میان خود و تعهد به قوانین کشور را پاس بدارند

چندی قبل او از طرف«پرفسور شواب» موسس و رئیس مجمع جهانی اقتصاد، به شهرداووس در سوئیس دعوت شد. این دعوت از آن جهت اهمیت دارد که او تنها روحانی حاضردراین مراسم از طرف جهان اسلام بود.

آشنایی با مجمع جهانی اقتصاد(داووس)

از قرار مدیران و سیاستگزاران کنفرانس مهمی چون داووس به این جمع‌بندی رسیدند که مشکلات اقتصادی را به صرف اتکاء‌بر افراد و جریانات اقتصادی نمی‌توان حل کرد.آنها رهبران سیاسی را به این کنفرانس مهم دعوت می‌کردند تا بتوانند بسترهای کار خود را بیشتر‌آماده سازند، اما از یکی دو سال گذشته به این جمع‌بندی رسیدند که سیاست هم نمی‌تواند تمامی مشکلات را حل کند و باید از گروهی دیگر مدد گرفت که نامی آشنا داشته و دارند اما تا چند سال قبل از سوی اهالی اقتصاد چندان جدی گرفته نمی‌شدند؛متفکران دینی و اندیشمندان مذهبی.

رشد فرقه‌گرایی و نیز بروز و ظهور نگاه‌های افراطی در ادیان مختلف که سبب‌ساز برخی تهدیدات جدی در اقصی نقاط جهان بر علیه امنیت و آرامش شهروندان(از جمله امنیت اقتصادی) شده‌اند،ضرورت اعتنا به دین ومذهب در زندگی روزمره آدمیان را بیشتر برای دست‌اندرکاران اصلی کنفرانس داووس روشن کرد. با دکتر ایروانی درباره حضور و برداشت و ارزیابی‌اش از این کنفرانس گفت وگویی کرده ‌ایم که می‌خوانید.

آقای دکتر! شما از جمله مدعوین به کنفرانس داووس(مجمع جهانی اقتصاد) بودید.ابتدا تصویری از این نشست ارائه کنید که اصولا چرا این همه آدم در داووس جمع می‌شوند و شرایط شرکت آن چیست و مکانیزم دعوت و یا حضور در این نشست چگونه است؟
کنفرانس مجمع جهانی اقتصاد در داووس امسال تحت عنوان "شکل دهی مجدد به جهان؛پیامدها برای جامعه سیاست و اقتصاد" برگزار شد. متجاوز از 2500 نفر از تجار و سرمایه‌گذاران و صاحبان صنایع و رهبران سیاست و جامعه مدنی از بیش از 100 کشور در این دوره که چهل و چهارمین دوره برگزاری سالانه آن بود،شرکت داشتند.

این رهبران برای شور و مشورت پیرامون جهانی جدید گرد هم آمده بودند. جهانی بسیار پیچیده و دائم در تغییر ،نه تنها در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی، بلکه در حوزه تکنولوژی که سبب شده تا زندگی آدمیان صورتبندی جدیدی به خود بگیرد.
این دوره بیش از 250 نشست(session) رسمی داشت که زیر 4 عنوان اصلی قرار می‌گرفت:
1- دستیابی به رشدی جامع و شامل Achieving Inclusive Growth
2-پذیرش و استقبال ار نو آوری‌های برهم زننده( مثل ماشین تایپ که جای قلم را گرفته و یا تبلت که جای کتاب را می‌گیرد)
Embracing Disruptive Innovation
3- درک انتظارات نوین از جوامع Meeting Society's New Expectations
4- حمایت و محافظت از جهانی با جمعیت 9 میلیاردی Sustaining a World of 9 Billion

این چهار موضوع در ده‌ها جلسه اعم از پنل و شام و ناهار و ملاقا‌ت‌های خصوصی و کنفرانس به بحث گذاشته شد.

با اینکه نام نشست اقتصادی است اما در عمل بحث و فحص‌های سیاسی هم در آن انجام می‌شود و یا می‌بینیم که از شما و برخی دیگر از متفکران و اندیشمندان دینی و مذهبی هم دعوت به عمل آمده است. چرا؟

من گمان می‌کنم دست‌اندرکاران داووس تصمیمی به جا گرفتند در دعوت از اهل فرهنگ و کارشناسان دین .چرا که برابر ارزیابی‌ها،80 درصد از جمعیت دنیا متدین به دینی به معنای اعم آن هستند و دین در زندگی آنها نقش مهمی دارد و بر همین اساس است که سیاستگزاران معتقدند دین می‌تواند در دگرگونی تغییرات جامعه تاثیر مهمی بگذارد. از همین زاویه است که اهل سیاست و اقتصاد و مسولان به نقش و تاثیرگذاری دین بر دنیای کنونی وقوف پیدا کرده‌اند و با دعوت از رهبران دینی،متفکران مذهبی و اهل اندیشه به دنبال شنیدن صدای آنان و بیان نظراتشان هستند به همین دلیل است که شما می‌بینید برخی از چهره‌های دینی از ادیان مختلف دعوت شده‌اند و دعوت از من هم از همین زاویه قابل ارزیابی و تحلیل است.

از سوی دیگر اگر چه شهرت این نشست به حوزه اقتصاد بازمی‌گردد، و مهمترین مدیران اقتصادی از سراسر دنیا در آن حضور دارند،و درباره اساسی‌ترین مسائل اقتصادی دنیا صحبت و رایزنی می‌کنند، اما در کنار آن برخی از متفکرین و یا دست‌اندرکاران سازمان ملل هم چون معاون دبیرکل سازمان ملل در امور پناهندگان که کمک به امور قحطی‌زدگان و بی‌پناهان را در دستور کار خود دارد و یا کمیسار عالی حقوق بشر نیز در این کنفرانس حضور داشتند (با توجه به این نکته که مسئله حقوق بشر با رشد انقلابی صنعت دیجیتالی دشمنان بیشتر و پیچیده تری پیدا کرده است)

یا مسئله درمان و دارو که از جمله مشکلات بزرگ دنیای کنونی است و یا ناامنی که در برخی از نقاط جهان خطرات زیادی را برای سرمایه‌گزاری ایجاد کرده است. تمامی این مشکلات نشان داده است که مشکلات دنیا تنها اقتصادی نیست و همه این مسائل همانند زنجیری به اقتصاد بسته است و حل آنها می‌تواند موتور اقتصاد هر کشوری را روانتر حرکت دهد.اینجاست که پای دیگر متفکرین و اندیشمندان به قضیه باز می‌شود. به همین دلیل است که در این نشست علاوه بر متفکرین و اندیشمندان اقتصادی و اهل بازار و سرمایه و بازرگانان ، از اهل اندیشه وفرهنگ و مذهب دعوت کرده بودند تا با همفکری و بهره‌گیری از ایده‌های‌آنها به فهمی تازه‌تر و همه‌جانبه‌تر در تحلیل اوضاع دنیا دست پیدا کنند. شاید حضور رهبران سیاسی را هم از این زاویه بتوان تفسیر کرد. الان باید بپذیریم که دنیای کنونی هویتی چندگانه پیدا کرده است و برای حل مسائل آن هم باید چند ایده و فکر در چند دانش و موضوع را کنار هم قرار داد تا به یک راه حل جامع‌تری رسید.

یکی از مسائل مهم که نشان از تغییر نگاه رهبران سیاسی و اقتصادی و مدیران این نشست نسبت به اجلاس قبلی داشت ، جایگاه دین در جنبه‌های مختلف جوامع انسانی بود. افتتاح این نشست با پیام پاپ فرانسیس که توسط نماینده ایشان کاردینال توک سون قرائت شد،حرکت نمادینی بود در تایید این مسئله.

آیت الله دکتر احمد ایروانی و کاردینال ترکسان رئیس شورای جامعه اسقفی واتیکان برای عدالت و صلح

او در این پیام گفت:"من از همه شما می خواهم که تضمین کنید که سرمایه در خدمت بشریت باشد و نه حاکم بر آن" او ضمن تقدیر از تلاش‌هایی که در جهت بهبود زندگی بشر به صورت کلی صورت گرفته، از وجود فقر و گرسنگی و مریضی و تبعیض و ظلم در جهان انتقاد کرد.
نگاه یک استاد و مدرس فلسفه که با فقه وحقوق هم آشنایی کاملی دارد به چنین کنفرانسی چگونه است و چه نکات و ویژگی هایی جلب نظرش را می‌کند؟
برای من که در این نشست شرکت کردم آموزنده بود که به عنوان یک دوستار و پی‌گیر جدی مسائل حقوق و فلسفه و دین بتوانم از زاویه ای متفاوت با آنچه که تا به امروز به اقتصاد و مسائل آن نگاه می کردم در این کنفرانس نظر کنم و البته در میزگرد‌ها و ملاقات‌های مختلفی که با اهل اقتصاد و فرهنگ و دین داشتم با جنبه های گوناگون فعالیت آنها آشنا شوم. اکثر انسانهای موفقی را که در حوزه های اقتصادی افتخار آشنایی و هم کلامی با آنان را پیدا کردم افرادی دارای شخصیتی متواضع با نیتهای انسان دوستانه یافتم. بیش از هر چیز نیاز به گفتکو و تبادل نظر را حس کردم.

حضور ایران دراین نشست و سخنان آقای روحانی بازتاب های بسیاری داشت و برخی ایشان و نخست وزیر ژاپن را در زمره خبرسازترین شخصیت‌های حاضر در این کنفرانس لقب دادند، ارزیابی شما از حضور اقای روحانی چه بود و به عنوان یک ایرانی فکر می‌کنید که حضور ایشان چه اهمیتی داشت؟

حضور آقای روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران مثبت بود و بازتاب‌های خوبی هم داشت. به دلایل مختلف از جمله تغییر و تحولات جدید میان رابطه ایران و غرب و به ویژه آمریکا ، حضور ایران پس از یک دهه غیبت ، آن هم پس از انتخابات ریاست جمهوری که مردم در آن به نوعی تغییر در سیاست‌ گذشته رای داده بودند، همه وهمه اهمیت خاصی به حضور آقای روحانی و هیئت ایرانی بخشیده بود.
حقیقتا پیام جناب رئیس جمهور هم از جامعیت برخوردار بوده و تقریبا در فرصتی اندک شامل بسیاری از موارد شد. از طرح مسئله کرامت انسانی و اصول اخلاقی مشترک در جوامع انسانی گرفته تا دعوت از خارجی‌ها به ایران و استفاده از فرصت‌های ایجاد شده برای سرمایه گذاری و همچنین آشنایی با تمدن کهن ایران و روحیه میهمان نوازی ایرانیان.

جاشیه‌ای بر سخنان رئیس جمهوری در اجلاس مجمع جهانی اقتصاد(داووس)

او از امید خود برای اینکه ایران در میان یکی از ده اقتصاد برتر جهان در سالیان آینده قرار گیرد سخن گفت و مخالفتش را با خشونت و علاقه‌اش به نقش جدی داشتن در ایجاد صلح درمنطقه و جهان بیان کرد، اگرچه این حرف‌ها سخنان زیبایی بود اما‌ همه اینها در مرحله نظر است و به گمان من باید تمام قوای کشور ،اعم از مقننه و قضاییه و مجریه به یک وحدت فکری، عملی و همدلی برسند برای بیرون آوردن ایران از وضعیتی که به آن دچار شده است.

باید به این نکته بدیهی توجه کنیم که دیگر ملل نیز از هر تلاشی برای پیشی گرفتن بر رقیبان خود کوتاهی نمی‌کنند. حضور جدی‌تر در عرصه سیاست و اقتصاد و فرهنگ جهانی نیازمند همراهی تمامی مردم بزرگ ایران از همه اقوام و آحاد در درجه نخست و سپس همکاری دست‌آندرکاران تمامی قوا با عنایت ویژه مقام معظم رهبری در مرحله بعد است.

شما تنها روحانی حاضر در این نشست بودید( البته به جز آقای رئیس جمهور) برخوردها با شما چگونه بود و چه بازتابی از این برخوردها گرفتید؟

تا‌ آنجایی که من مطلع شدم متاسفانه جهان اسلام ،اعم از شیعه و سنی و علمای جهان اسلام حضوری کمرنگ داشتند که از علت آن بی‌خبرم .اما به هر صورت این فرصتی مغتنم برای من بود که به لطف خداوند توانستم در حد توان اندک خویش به تبیین مواضع اسلام و به ویژه برداشت‌های متناسب با نیازهای جهان جدید و متاثر از اسلام مترقی و پیشرو و برگرفته از مجامع علمی وحوزه‌های علمیه بپردازم.

من در برخی از میزگردها که با حضور مسئولان رده بالای سیاست و اقتصاد کشورهای بزرگ همراه بود، توانستم دیدگاه‌های مترقی اسلام را بر اساس فقه پویا مطرح کنم و توضیح دهم که اسلام دینی است که ظرفیت‌های فراوانی دارد برای هماهنگ شدن دنیای جدید با خودش.

آیا شما در آنجا سخنرانی خاصی داشتید و یا در میزگرد ویژه‌آی شرکت کردید؟

علاوه بر شرکت و حضور مستقیم در چند سخنرانی مهم سران کشورها، از جمله سخنرانی نخست وزیر ژاپن آقای آبه و نیز آقای روحانی در تعدادی از جلسات مرتبط با ادیان و مذاهب نیز شرکت کردم و دریکی از این میزگردها هم سخنرانی کردم با موضوع "نظر ایران درباره اسلام سیاسی و تقسیم قدرت با توجه به تغییرات اخیر جهان عرب و اسلام" و علاوه بر آن در چندین نشست شرکت کردم که از جمله آنها نشست مربوط به تحولات سوریه بود که در سطح وزرای خارجه کشورهای منطقه برگزار شد.

علاوه بر دیدگاه‌هایی که در نشست درباره سوریه مطرح شد نظر خود شما درباره آن چیست؟ با توجه به این که بخشی از این نزاع به برداشت‌های مختلفی باز می‌گردد که گروه‌های مختلف تندروی حاضر در سوریه از اسلام دارند؟

اگر چه در ابتداء بشار اسد می‌توانست با درایت بهتری امور را مدیریت کند اما متاسفانه با تحریک عوامل و قدرتهای خارجی، این کشور باثبات ،امن و نسبتا آباد به ویرانه‌ای برای مردم و مامنی برای رشد گروه‌های تروریستی تبدیل گشته است. به گمان من راه حل اصلی سوریه و حتی دیگر مشکلات منطقه پیش از هر چیز تمکین به خواست مردم از طریق انتخاباتی آزاد و به احیاء رابطه اخوت و دوستی میان ایران و عربستان باز می‌گردد.

شما با رهبران مذهبی هم دیدار و گفت وگو داشتید؟

بله با چندین نفر اساتید مسلمان و همچنین با رهبرانی بودایی و مسیحی به ویژه با کاردینال ترکسان نماینده اعزامی از سوی پاپ و کاردینال آنیوکان از نیجریه توفیق آشنایی پیدا کرده و تصمیماتی جهت تداوم ارتباط و دوستی برای گسترش تعامل و همکاری بین الادیان گرفته شد.

توضیح:اصل این گفت وگو در ویژه‌نامه جست و جو ضمیمه روزنامه اعتماد دوشنبه 28 بهمن ماه منتشر شده است.-