سایت خبری و تحلیلی ویژه حوزه آسیای میانه و قفقاز در باره انتخابات ازبکستان نوشت:

انتخابات پارلمانی ازبکستان روز یکشنبه (۶ دی، ۲۷ دسامبر) با شرکت ۴ حزب رسمی این کشور برگزار شد. در این انتخابات ۵۱۷ نامزد از ۴ حزب رسمی طرفدار اسلام کریم‌اف، رئیس جمهور ازبکستان ثبت نام کردند.[1] البته فارغ از مسائل کمی اعلام شده از سوی مقامات این کشور مثل تعداد کاندیدا ها، شمار رای دهندگان و ...، مساله اصلی که ذهن بسیاری از تحلیل گران منطقه را به خود مشغول کرده، تاثیر این انتخابات بر شرایط داخلی و خارجی این کشور است. در حالی که مقامات ارشد این کشور از روند رو به جلوی دموکراسی در این کشور سخن می گویند، مخالفان معتقدند که این انتخابات نیز همانند سایر انتخابات برگزار شده در این کشور فقط موافقان اسلام کریم‌وف را وارد چرخه نخبگان حاکم نموده و لذا گردش نخبگان و حرکت به سوی دموکراسی وجود ندارد.

انتخابات پارلمانی ازبکستان روز یکشنبه (۶ دی، ۲۷ دسامبر) با شرکت ۴ حزب رسمی این کشور برگزار شد. در این انتخابات ۵۱۷ نامزد از ۴ حزب رسمی طرفدار اسلام کریم‌اف، رئیس جمهور ازبکستان ثبت نام کردند.[1] البته فارغ از مسائل کمی اعلام شده از سوی مقامات این کشور مثل تعداد کاندیدا ها، شمار رای دهندگان و ...، مساله اصلی که ذهن بسیاری از تحلیل گران منطقه را به خود مشغول کرده، تاثیر این انتخابات بر شرایط داخلی و خارجی این کشور است. در حالی که مقامات ارشد این کشور از روند رو به جلوی دموکراسی در این کشور سخن می گویند، مخالفان معتقدند که این انتخابات نیز همانند سایر انتخابات برگزار شده در این کشور فقط موافقان اسلام کریم‌وف را وارد چرخه نخبگان حاکم نموده و لذا گردش نخبگان و حرکت به سوی دموکراسی وجود ندارد. در ادامه تحولات این انتخابات و شرایط برگزاری آن مورد مداقه قرار گرفته و تلاش شده تا واقعیت‌های موجود به نحو دقیق‌تری بررسی شوند.

برگزاری انتخابات و نتایج آن

مجلس ازبکستان یکصد و پنجاه نماینده دارد که از این تعداد ۱۳۵ نفر از سوی احزاب رسمی انتخاب می‌شوند. ۱۵ نفر نیز از سوی رئیس جمهور کشور معرفی می‌شوند که این بار به نمایندگان "جنبش محیط زیست" اختصاص یافته است. مخالفان معتقدند که حضور جنبش سبز" در پارلمان موقعیت کریم‌وف را تقویت خواهد کرد.[2] (ترمیم قوانین و اختصاص دادن 15 کرسی به این جنبش بدون شرکت در انتخابات از زمانی آغاز شد که مقامات این کشور شروع به انتقاد از ساخت پروژه های نیروگاهی آبی بزرگی در مرز تاجیکستان و قرقیزستان نمودند. در پی آن دولت ازبکستان و رسانه های دولتی به تحقیق پیرامون پیامدهای زیست محیطی چنین پروژه هایی پرداختند).[3]  
در انتخابات اخیر پارلمانی این کشور بیش از 17 میلیون نفر واجد شرایط رای دادن بودند که بنا به اظهار رییس کمیته عالی انتخابات ازبکستان، 8 / 87 درصد از واجدان شرایط شرکت در انتخابات ، رای خود را به صندوق ها انداختند و از مجموع 17 میلیون رای اخذ شده، حزب سوسیال دموکرات " عدالت " توانست 15 کرسی مجلس، حزب دموکراتیک خلق " تینکلیش " 26 کرسی و حزب لیبرال دموکرات 33 کرسی و حزب رستاخیز ملی 20 کرسی مجلس را به دست آوردند. به این ترتیب حزب لیبرال که از حمایت بازرگانان برخوردار و حامی رییس جمهور ازبکستان است اکثریت آرای اخذ شده در انتخابات مجلس را از آن خود کرده است.[4]
بر اساس قانون انتخابات ازبکستان، در صورت مشارکت ۳۳ درصد از افراد واجد شرایط، انتخابات از اعتبار قانونی برخوردار می گردد. [5] همچنین نتایج انتخابات پارلمانی ازبکستان که روز دوشنبه اعلام شد، حاکی از آن است که در انتخابات روز یکشنبه این کشور برای نزدیک به یک سوم کرسی های پارلمانی حدنصاب لازم کسب نشده است و انتخابات پارلمانی در این نواحی به دور دوم کشیده خواهد شد.[6]

حضور ناظران و خبرنگاران خارجی

در این انتخابات بیش از ۳۰۰ ناظر بین‌المللی از 36 کشور جهان و چهار سازمان بین المللی شامل دفتر مؤسسات دمکراتیک و حقوق بشر سازمان امنیت و همکاری اروپا، کمیته اجرایی کشورهای هم‌سود (مشترک المنافع)، سازمان همکاری‌های شانگهای و سازمان کنفرانس اسلامی شرکت کردند.[7] بیشترین تعداد ناظران از کشورهای همسود بودند که  هیاتی ۸۴ نفره‌ از جمهوری‌های سابق شوروی را برای نظارت بر این انتخابات به تاشکند اعزام داشتند. این هیات به سرپرستی ولادیمیرگارکون از سوی "دبیرخانه‌ی کمیته اجرائی کشورهای همسود" به تاشکند سفر کرد. در قیاس با انتخابات قبلی که ۵ سال پیش برگزارشد، اینبار تعداد ناظران بیشتر بود و در کنار آن، بیش از ۲۳۰ خبرنگار داخلی و خارجی  و علاوه بر آن بیش از ۴۰۰ نفر از نمایندگان رسانه‌های محلی و منطقه‌ای نیز انتخابات پارلمانی ازبکستان را پوشش می دادند.

انتخابات: به سوی دموکراسی یا اقتدارگرایی؟

در رابطه با آزادی انتخابات ازبکستان نظرات متفاوتی مطرح شده است. در حالی که برخی این انتخابات را دموکراتیک می دانند، برخی تحلیل گران نیز آنرا پیشرفتی در روندهای دموکراتیک مورد ادعای این کشور نمی دانند. البته به نظر مخالفان به طور کلی انتخابات در این کشور فاقد معیارهای اولیه یک انتخاب آزاد است. آنها در توجیه این ادعای خود انتخابات ریاست جمهوری سال 2007 این کشور را مطرح می کنند. این انتخابات در حالی برگزار شد که حزب دموکراتیک خلق (KhDP)، حزب سوسیال دموکرات عدالت، حزب رستاخیز ملی و حزب لیبرال دموکرات ازبکستان، (LDPU)، همگی رئیس جمهور اسلام کریم‌وف را به عنوان کاندیدای خود معرفی کردند و کریم‌وف که کشور را از اوایل سال 1990 اداره کرده است، معرفی خود از جانب حزب لیبرال دموکرات ازبکستان (جوانترین حزب کشور) را پذیرفت.
همچنین ازبکستان از زمان بدست آوردن استقلال خود در سال 1991، تاکنون سه بار انتخابات پارلمانی برگزار کرده است که هیچ یک از این انتخابات تحت نظارت ناظران و مطابق با استانداردهای دموکراسی غربی نبوده است. ازبک ها انتخابات اخیر را نیز در حالی برگزار کردند که از نظر غرب همه نشانه ها حاکی از این است که این انتخابات که بدون حضور هیچ کاندیدای مخالفی از اپوزیسیون برگزار شد، بهتر از سایر انواع  پیشین خود نیست.  مخالفان حتی به کار بردن لفظ انتخابات را در این کشور مشکل می دانند. آنها می گویند که در این "انتخابات" ۴ حزب سیاسی طرفدار حکومت شرکت می‌کنند که هیچگونه مخالفتی با رژیم کریم اف ندارند. نامزدهای این احزاب  مناظره تلویزیونی برگزار می‌کنند وهمه از کریم‌وف طرفداری می‌کنند.
البته شرایط انتخاباتی در این کشور همواره ثابت نبوده است. در سالهای اخیر تغییراتی نیز در قوانین انتخابات این کشور رخ داد که برخی از آنها به عنوان تحولاتی مثبت در نظر گرفته می شوند. یک تغییر عمده برای انتخابات پارلمانی در ازبکستان این است که فقط کاندیداها از 4 حزب سیاسی ثبت شده می توانند در رقابت ها شرکت کنند.این در حالیست که در گذشته قانون اجازه می داد که کاندیداهای مستقل نیز در انتخابات شرکت کنند. تغییر دیگر ضمانت های قانونی جدید است که سهم 30 درصدی زنان را در پارلمان به رسمیت می شناسد[9] که از این قانون می توان به عنوان تحولی مثبت یاد کرد.
در رابطه با کیفیت انتخابات اخیر در این کشور نیز چنانچه در بالا اشاره شد، دیدگاه های متفاوتی بیان شده است. ناظران کشورهای همسود، انتخابات پارلمانی ازبکستان را آزاد و دمکراتیک خوانده‌اند. این ناظران تا کنون بیش از ۵۰ انتخابات را در جمهوری‌های سابق شوروی نظارت کرده‌اند، اگر چه شاید بتوان گفت گزارش‌هایی که آنان منتشر می‌کنند، در راستا‌ی خواست‌های حاکمان این کشورها قرار دارد. هیات ناظر از سازمان کنفرانس اسلامی در این انتخابات نیز اعلام کرد که انتخابات پارلمانی در ازبکستان در جوی دموکراتیک و آزاد برگزار شد.[10] به این ترتیب بر طبق اعلام مقامات رسمی این کشور تا کنون هیچ شکایتی مبنی بر تقلب و یا نقض قانون انتخابات گزارش نشده است. این در حالی است که نمایندگان سازمان امنیت و همکاری اروپا بشدت از نحوه‌ برگزاری انتحابات انتقاد کرده‌اند.انتخابات‌های قبلی پارلمان ازبکستان نیز از سوی این سازمان به دلیل ناعادلانه و غیر دمکراتیک بودن آن به شدت مورد انتقاد واقع شده بود.[11]
آنها با توجه به سرکوب احزاب سیاسی مخالف دولت و تحت تعقیب قرار گرفتن اعضای آن و همچنین عدم شرکت کاندیداهای مستقل در انتخابات ازبکستان بر این باورند که نتایج انتخابات کنونی پارلمان از پیش مشخص شده بود و فقط تقسیم کرسی‌ها بین احزاب طرفدار کریم‌اف باید تعیین می شد. سازمان دیده‌بان حقوق بشر نیز در بیانیه‌ای که در آستانه‌ انتخابات پارلمانی ازبکستان منتشر کرد، از سرکوب شدید مخالفان توسط حکومت ازبکستان سخن گفت. این سازمان دولت ازبکستان را متهم کرد که ده‌ها تن از فعالان حقوق بشر و سیاسی این کشور را در حبس خانگی قرارداده است.

جمع‌بندی
در باب انتخابات پارلمانی ازبکستان واضح آن است که این انتخابات بدون حضور احزاب مخالف دولت برگزار شده است و اگر چه در جریان رای‌گیری تخلفی رخ نداد، ولی بسیاری نیز از همان ابتدا از ورود به گردونه رقابت‌ها محروم گردیدند. به این ترتیب با توجه به اینکه احزاب چهارگانه حاضر در مجلس نیز همگی طرفدار اسلام کریم‌وف هستند، بعید است که این کشور شاهد تحول خاصی در سیاست های داخلی و خارجی خود باشد. با این حال رئیس جمهور ازبکستان در جریان رای گیری اخیر در این کشور گفت: "در ازبکستان اصلاحات سیاسی تکامل می یابند و نظام سیاسی ما توسعه تکاملی را در نظر دارد".
علاوه بر این وی یاد آور شد که تا سال 2004 ازبکستان بصورت تک‌حزبی فعالیت می‌کرد و سپس سیستم چند‌حزبی فعالیت خود را آغاز کرد. وی همچنین وظیفه اصلی پارلمان جدید را کنترل  نهادهای اجرایی دانست و افزود: "نمایندگان پارلمان باید برای اجرای قانون تلاش کنند. اعتراف می کنم که در کشورمان این امر در سطح بالا نیست." به گفته کریم‌وف، پارلمان باید راهنمای اصلاحات دموکراتیک کشور باشد. به این ترتیب وی تمایل به اجرای اصلاحاتی را در سطح کشور نشان داده است. حال اینکه تا چه حد این اظهارات عملی شوند و آیا پارلمانِ فاقد گروه‌های مخالف توان چنین اصلاحاتی راخواهد داشت یا نه موضوعی است که پیش‌بینی آن دشوار است.

 ایراس

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 34119

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
8 + 4 =