در روزهای گذشته، 75 کشور از سراسر دنیا دست به دست هم داده‌اند تا به عنوان راهی برای ارتقا و رشد انرژی پاک در سراسر دنیا، آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر، ایرنا را تشکیل دهند.
ایرنا قرار است چه‌کار کند؟
هنوز بر سر این که این سازمان دقیقا قرار است چه کاری انجام دهد، بین اعضا بحث و مذاکره وجود دارد؛ اما وظایف آن می‌تواند شامل هماهنگی اطلاعات و تحقیقات در مورد بازارهای انرژی تجدیدپذیر و ارتقای سیاست‌های گسترش این فناوری‌ها باشد.
قرار است که اعضای این سازمان، بار دیگر در تیرماه تشکیل جلسه دهند. تا آن زمان، بسیاری از این سوالات پایه‌ای به پاسخ خواهند رسید. اما اولین دستور کار، به تصویب رساندن آیین‌نامه اساسی تاسیس ایرنا توسط اعضا است. این امر در سال جاری به انجام خواهد رسید.
چه کسانی به این سازمان پیوسته‌اند و این سازمان تا چه حد گسترش خواهد یافت؟
با این‌که در کنفرانس اول که 26 ژانویه در شهر بن آلمان برگزار شد، 120 کشور حضور یافتند؛ بسیاری از آنان به عنوان عضو اصلی انتخاب نشدند. لیست فعلی صاحبان امضا در این سازمان شامل کشورهای اسپانیا، دانمارک، فرانسه، پرتغال، کشورهای اسکاندیناوی و کشورهای مختلفی از خاورمیانه، آسیا، آفریقا و آمریکای‌جنوبی و مرکزی است. در حال حاضر، سازمان ایرنا با هدایای مالی اداره می‌شود؛ اما فعلا و در زمان فوریت آیین‌نامه اساسی، کشورهای عضو پرداخت سالانه 25 میلیون دلار را متعهد شده‌اند.
در بین کشورهای حذف‌شده می‌توان به ایالات متحده آمریکا، انگلستان، چین، هند و برزیل اشاره کرد. دولت رییس‌جمهور پیشین آمریکا، جورج بوش، از طرح پیشنهادی ایرنا حمایت نکرد، اما به نظر می‌رسد که باراک اوباما و دولتش بیشتر به این ایده متمایل باشند. این‌که این کشورها به سازمان خواهند پیوست یا نه، و چه زمانی به ایرنا خواهند پیوست، سوالی است که فعلا پاسخی برای آن نیست؛ اما مشخص است کهه هر چه حمایت بین‌المللی از این سازمان بیشتر باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که ایرنا به اهداف خود دست یابد.
آیا در کنار آژانس بین‌المللی انرژی و آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، به سازمان مجزای دیگری نیاز بود؟
مدافعان این سازمان می‌گویند که آژانس بین‌المللی انرژی بیشتر روی سوخت‌های فسیلی و مخصوصا نفت متمرکز شده است. در واقع این آژانس در سال 1353 / 1974 در پاسخ به تحریم نفت کشورهای عربی در سال قبل از آن، به عنوان راهی برای هماهنگی آمارهای انرژی و امنیت پشتوانه انرژی برای برخی اقتصادهای اصلی، تاسیس شد. اما سوخت‌های فسیلی و انرژی‌های جایگزین، همگی در بازار رو به افزایش جهانی انرژی به هم وابسته‌اند، به طوری‌که قیمت و رشد هر بخش بر روی سایرین تاثیر می‌گذارد.
آژانس بین‌المللی انرژی از متخصصان بی‌شماری در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر سود می‌برد و مشغول مطالعه کل سیستم انرژی است. اما حامیان ایرنا معتقدند که بدون سازمانی اختصاصی و مشخص، انرژی‌های تجدیدپذیر با بی‌توجهی و چشم‌پوشی روبرو خواهند شد.
این واقعیت که انرژی هسته‌ای دارای سازمانی مخصوص به خودش است، شاهدی است بر این‌که سازمانی مشابه نیز باید کاملا روی انرژی‌های تجدیدپذیر متمرکز باشد. به طور یقین، این مساله یک نکته معتبر است. با این حال انرژی هسته‌ای از نظر گستردگی فناوری‌های پیشرفته و مقابله با خطرات منحصر به فردش، در صورتی که بدست نااهلان بیافتد، متفاوت است. با توجه به مقیاس تله‌های بالقوه، خیلی ساده است که برای حفظ گروهی از متخصصان هسته‌ای که می‌توانند بازار را کنترل کنند و به دنبال استفاده‌های غیرقانونی باشند، پرونده و جنجال درست شود.
ایده این سازمان از کجا آمده است؟
ایرنا، زاییده افکار هرمان چیر، نماینده مبارز آلمانی و از رهبران طرفداران انرژی‌های تجدیدپذیر است. وی رییس یوروسولار، انجمن اروپایی انرژی‌های تجدیدپذیر، واقع در آلمان و رییس مجلس جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر است. چیر، این ایده را در سال 1990 مطرح کرد و از آن زمان برای محقق کردن این ایده تلاش کرده است.
در سال 2002، این ایده او را به سالن‌های مجلس آلمان کشاند. در آن زمان، حزب دموکراتیک اجتماعی و حزب سبز، ایرنا را به‌عنوان بخشی از اهداف سیاسی خود منظور کردند. این امر تا سال 2007 ادامه داشت، زمانی‌که دولت آلمان این ایده را پذیرفت و شروع به مذاکرات دوجانبه با کشورهای مختلف کرد تا بتواند آن را با موفقیت اجرا کند. مذاکرات در سال گذشته به اوج رسید و درنهایت منجر به کنفرانس 26 ژانویه امسال گردید.
تا چند وقت دیگر این سازمان پا می‌گیرد و شروع به فعالیت می‌کند؟
طراحان و سازمان‌دهندگان ایرنا امیدوارند که فرایند تصویب در سال جاری کامل شود. آن‌ها هم‌چنین برای اولین کنگره رسمی در سال 2010 برنامه‌ریزی کرده‌اند. در آن‌جا، اعضای اصلی قوانین را تعیین و مدیرکل را برای اداره سازمان انتخاب خواهند کرد. تا آن موقع، وظایف سازمان روشن‌تر خواهد شد. با این همه هنوز هم سازمان برای این که بتواند واقعا کار خود را شروع کند، اول باید کارکنانش را انتخاب کند.
نیچر،30 ژانویه- ترجمه: بهنوش خرم‌روز
نظر شما