دولت جورج بوش در طی هشت سال استقرار خودش در کاخ سفید، آنچنان که انتظار میرفت به تغییرات جوی اهمیت نداد و سیاستهای او اکثراً ضد اقداماتی بود که برای حل مسئله گرمایش زمین انجام میگرفت. تنها موفقیتی که می‌توان گفت در مدت این هشت سال از جانب کاخ سفید کسب شده، این بوده است که آنها پذیرفتهاند مشکلی به نام تغییرات جوی واقعا وجود دارد.
در چنین شرایطی، در سال 2007، یک سازمان خدمات رفاهی به نام «دوک انرژی»، واقع در کارولینای شمالی که متکی به سوخت ذغالسنگ است، با بنیاد مدافع محیط زیست پیمان همکاری بست. این دو ارگان به همراه 30 گروه و شرکت بزرگ دیگر مجمعی را به نام «مشارکت اقدامات جوی» (USCAP) شکل دادند.
این مجمع خواستار کاهش 42درصدی انتشار گاز دیاکسیدکربن تا سال 2030 است. آنها همچنان خواستار از میان برداشتن کارخانههای ذغال سنگ شدند تا مقدار کربن منتشر شده را تعدیل کنند. در تاریخ 15 ژانویه، رهبران این مجمع که شامل جفری ایملت و چارلزهالیدی میشدند، به دادگاه عالی امریکا در کپیتال هیل رفتند و برنامه حفظ محیط زیست خود را عرضه کردند. حالا که دیگر جورج بوش مانع راه نیست، اجرای این برنامه محتملتر به نظر میرسد!
امیدواری به روزهای بعد از بوش
جاناتان لش، مدیر موسسه منابع جهانی میگوید: «USCAP دوباره به تشریح راهحلهایی پرداخته که شدنی و امکان پذیر باشند. اگر اعضای مختلف این مجمع میتوانند باهم به یک اصول اولیه برسند، پس کنگره امریکا هم میتواند قانون موثری را به تصویب برساند.»
حالا که بوش رفته، جنبش تغییرات آب و هوایی درحال بسیج دوباره است. اینکه تنها بگوییم چنین مشکلی وجود دارد کافی نیست و نوبت این رسیده که جنبش محیط زیستی، به سلاحهای موثرتری مجهز شود.
اما برخی توصیههای این مجمع، مورد حمله بعضی از گروههای خارج از این مجمع قرار گرفته است. فدراسیون ملی حیات وحش نیز با وجود امضای برنامه ارائه شده، از این مجمع خارج شده است. مشکل اینجاست که USCAP به صنایع اجازه میدهد تا هرساله برای برنامههای تعدیلی، چیزی حدود 2میلیارد متریک تن گاز دیاکسیدکربن هزینه کنند تا زمانی که بتوانند جایگزین مناسبی بیابند و بتوانند تجارت خود را بر اساس تولید دیاکسیدکربن کمتر برپا کنند. این تعدیل به این معناست که صنایع برای کاهش گاز دیاکسیدکربن دست به اجرای برنامههای مختلفی همچون جنگلکاری میزنند ولی مستقیم تولید گاز خود را پایین نمیبرند.
می‌توان 25 درصد کمتر آلوده کرد
جوزف روم، وبلاگ نویس و از مقامات پیشین اداره انرژی دولت کلینتون، خاطر نشان می‌کند که کل گازهای گل‌خانه‌ای منتشر شده توسط امریکا در سال 2005 معادل 7.4 میلیارد متریک تن بوده است. این بدان معنی است که تحت برنامه تعدیلی USCAP، بیشتر از 25درصد کل گازهای گل‌خانه‌ای را می‌توان کاهش داد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که این طرح تعدیل سازی، ایرادهای بنیادین دارد. مطالعهای که در سال 2008 در دانشگاه استنفورد امریکا انجام شد، نشان داد که بین یک سوم تا دوسوم تعدیل کربن که زیر نظر برنامه توسعه هوای پاک سازمان ملل - تحت سرپرستی پروتکل کیوتو - انجام میشود، به کاهش حقیقی تولید گازهای گلخانه ای نمیانجامد. علاوه بر این، USCAP پیشنهاد می‌کند که بسیاری از جیره بندیهای انتشار گاز دیاکسیدکربن، که تحت سیستم «کپ اند ترید» به صنایع داده میشود باید به صورت آزاد انجام گیرد و به مزایده گذاشته نشود. حتی اگر روش مزایده در کاهش این گاز موثرتر باشد.
سیستم «کپ اند ترید» در سیاستهای کاهش گازهای گلخانه ای به این شکل است که به هر کارخانهای، مجوزی برای انتشار مقدار مشخصی دی اکسیدکربن داده میشود و بر اساس آن به آنها کمک مالی نیز میشود. این میزان به مرور زمان کاهش مییابد تا به حالا ایدهآل برسد. در این میان، صنایعی که میتوانند بدون کمک مالی و آسانتر از بقیه صنایع، میزان انتشار گاز خود را پایین بیاورند، این مجوز را با دیگر کارخانهجات معامله میکنند.
روم معتقد است که از همان ابتدای راه معلوم است که این پیشنهاد به بن بست میرسد. باراک اوباما، رئیس جمهور امریکا هم در این زمینه طرفدار مزایده است.
خیلیهای دیگر نیز میگویند همین که بتوان شرکتهای بزرگ را درگیر چنین برنامهای کرد خود یک ارزش است. حتی اگر کمیبه آنها آسان بگیریم. اما اوضاع، بغرنجتر از آن است که به نظر میرسد: از طرفی قانع کردن عموم مردم برای توجه به تغییرات جوی و میزان جدی بودن آن، بسیار سخت بوده و هنوز هم بسیاری از محافظه کاران شک و شبهههایی در این باره دارند. از طرفی دیگر، نزاع جناحهای سیاسی پیرامون کاهش انتشار گازهای گل‌خانه‌ای روزبهروز بالا میگیرد.
اوباما؛ از وعده تا عمل
امروز کنار رییس‌جمهور آمریکا باراک اوباما، دانشمندانی ایستادهاند که معتقدند گرمایش زمین بزرگ‌ترین تهدید زمانه است: وزیر نیرو، استیون چو که برنده جایزه نوبل است؛ و جان هولدرن از دانشگاه هاروارد که مشاور علمی کاخ سفید است. تیم اقتصادی او مرتباً در گزارشهایشان متذکر میشوند که کاهش گاز دی اکسیدکربن خرج زیادی روی دست دولت میگذارد. و با اینکه اوباما قول داده همیشه به حرف مشاورانش گوش دهد، مخصوصاً وقتی پای مشکل ناجوری در میان است، باز هم اقتصاد در میان عموم مردم حرف اول را میزند.
در این گیرودار سیاسی، وضع جوی نیز وخیمتر میشود. جیمزهانسن، کارشناس امور جوی ناسا در آخرین مقاله خود گفته است که باید مقدار ذرات کربن در اتمسفر را به میزان 350 پی.پی.ام (ذره در هر میلیون) تثبیت کرد تا شاهد عوارض بدتری از گرمایش زمین نباشیم. رسیدن به این میزان از تخمین قبلی که 450 پی.پی.ام بود بسیار سخت تر است. (غلظت کنونی کربن اتمسفر 385 پی.پی.ام است که به سرعت در حال افزایش است.
بنابراین برای کمک به کاهش انتشار گازهای گلخانه ای به کمک و همت تمامی کشورهای دنیا به غیر از امریکا نیاز داریم و حتی با وجود اوباما و وعده‌هایش نمیتوان امیدوار بود که سیاستهای جوی بتوانند همپای علم حرکت کنند.
پس چشم انداز این جنبش سبز چه خواهد شد؟
تیم فلانری، دانشمند استرالیایی و رئیس شورای جوی کپنهاگ میگوید: «اکنون دیگر کار از خوشبینی و بدبینی گذشته است. حالا وقت عمل است. حالا در زمان اوباما، دیگر متخصصان محیط زیست نمیتوانند برنامههایی را معرفی کنند که مردم احساس خوشایندی بهشان داشته باشند؛ آنها باید باعث و بانی اتفاقهای خوب باشند.»
شاید طرحی که اوباما به بهانه سیاسی «استقلال از نفت خاورمیانه» به مردم آمریکا قبولانده است، اولین گام او در جهت کاهش تولید گازهای گل‌خانه‌ای باشد.
تایم، 23 ژانویه 2009 / ترجمه: آزاده پارساپور
نظر شما