سعید جعفری پویا - انتشار تصاویر خلبانان عربی که به مواضع داعش حمله کرده بودند اقدامی تازه و پیشبینی نشده بود. سیاستی که کمتر از عربستان سعودی و هم پیمانان عربیاش مشاهده شده بود و تردیدها و سؤالات زیادی را پیرامون نیت و هدف اصلی ریاض به وجود آورد. علی بیگدلی معتقد است عربستان با این اقدام تلاش داشته به مخالفین داعش نشان دهد که او هم در جبهه آنها حضور دارد و اساساً مخالف گروه موسوم به دولت اسلامی است. این کارشناس مسائل بینالملل تاکید میکند که تنها راه حل کنترل داعش، انجام معاملهای میان ایران و آمریکا است. در ادامه مشروح گفتگوی خبرآنلاین با علی بیگدلی را میخوانید:
ائتلاف میان آمریکا و کشورهای عربی علیه داعش به فعالیت خود ادامه میدهد و مواضع داعش در عراق و سوریه را بمباران میکند. به نظر شما این مدل و این ساز و کار میتواند نتیجه مطلوبی با خود به همراه داشته باشد؟
این ائتلاف کاملاً جنبه نمایشی داشت و هیچ خروجی موثر و مثبتی از آن بیرون نمیآید. اصولاً آمریکاییها عادت دارند موضوعات مربوط به خود را بینالمللی کنند تا در پرتو آن بتوانند به اقدامات خود مشروعیت ببخشند. این روند به ویژه در موضوعاتی که مجوز شورای امنیت هم دریافت نشده است جدی تر مشاهده میشود. اگر نگاهی به گذشته بیندازیم میبینیم که در خصوص مسئله اوکراین، موضوع سوریه، مسئله کوزوو و مواردی از این دست واشینگتن با تاکید بر خطری جهانی و جمعآوری دوستان و متحدانش حول یک ائتلاف تلاش کرده بینیاز از کسب مجوز از سازمان ملل اقدامات خود را در دستور کار قرار دهد. بر این اساس به نظر من این حملات و اقدامات هوایی هم هیچ ثمری نخواهد داشت و ضربهای اساسی به داعش وارد نمیکند، چرا که این ائتلاف محکوم به شکست است.
رفتارهای عربستان در این حوزه را چگونه تفسیر میکنید؟ با توجه به اینکه این کشور خود یکی از حامیان اصلی داعش و جریانهای مشابه بوده است، حال میتوان متصور شد که سعودی در مسیر نابودی و مبارزه با دولت اسلامی برآمده باشد؟
اساساً عربستان، به همراه اسرائیل و آمریکا مثلث بحران تشکیل پدیده شومی به نام داعش بودهاند. مثلثی که هدفش مبارزه و محدود کردن گسترش شیعی گری در منطقه خاورمیانه است، چرا که چنین رویهای را برای خود خطرناک میداند. دولت عربستان سعودی هم برخلاف نظر مردمش طی این سالها تا توانسته از این گروههای تروریستی حمایت کرده است و این روند باعث شده تا فاصله میان دولت و ملت این کشور هر روز بیشتر شوند. شاهزادگان سعودی به دلیل مصلحتهای سیاسی خود مسیر جداگانهای از مردم خود را در پیش گرفتهاند و به همراه ترکیه، قطر و امارات از حامیان اصلی و تأمین کنندههای اساسی مالی داعش به شمار می روند. بنابراین من فکر میکنم حضور عربستان در ائتلاف پاریس هم به هیچ نتیجهای نمیرسد و هیچ رابطه عمیق روانی و عاطفی میان اعضای ائتلاف وجود ندارد و هر یک از کشورهای عضو پی هدفی مختص به خود در این ساز و کار شرکت کردهاند.
اما اقدام قابل تأملی که عربستان انجام داده این است که تصاویر خلبانانی که مواضع داعش را بمباران کردهاند را منتشر کرده است. این اقدام در شرایطی که داعش همه را تهدید میکند، خطری برای آنها ایجاد نمیکند؟ و اساساً چرایی این اقدام را چگونه تحلیل میکنید؟
این خلبانان در پایگاههای آمریکایی منطقه هستند و به عنوان مثال در زهران که یکی از مراکز حضور آمریکاییها است، متمرکز شدهاند. بنابراین اساساً دسترسی به آنها دشوار است، ضمن اینکه تحت کنترل ایالاتمتحده هستند و خطری این خلبانان را تهدید نمیکند. اما در خصوص چرایی این اقدام باید اشاره کنم که دولت سعودی خواسته به مخالفین داعش نشان دهد که نزدیکیهایی با آنها دارد و در واقع نوعی ژست داعش ستیزی و مبارزه با تروریست به خود گرفته است. حال آنکه همه میدانند حقیقت و واقعیت دولت عربستان سعودی چیست.
آیا ادامه این روند میتواند خطری برای بشار اسد به شمار آید؟ به عبارت دیگر آیا ممکن است کشورهای غربی و عربی منطقه بخواهند این روند را به مبارزه با حکومت اسد هم تسری دهند؟
واقع امر این است که مدتی است آمریکاییها پذیرفتهاند که بشار نسبت به داعش غنیمتی است و حضور او دست کم میتواند فضای فعالیت را برای این جریان تروریستی محدود سازد. اما درعینحال آمریکاییها فهمیدهاند که به دلیل ناسازگاری که میان داعش و النصره به وجود آمده است، میتواند موجب شود با تغییر اسد سیستم حکومتی این کشور هم تغییر میکند و مسئله اصلی که همان قطع ارتباط میان مربع ایران، عراق، سوریه و لبنان است محقق میشود. با این قطع ارتباط تهدیدها علیه اسرائیل هم کاهش مییابد. البته باید توجه کرد که نظری که امروز در آمریکا وجود دارد این است که حمله به داعش باعث تقویت اسد میشود و این برای آمریکاییها خوشایند نیست.
بر این اساس به نظر شما راه حل چیست؟ چگونه میتوان این خطر را کنترل کرد؟
آقای روحانی در صحبتهای خود در نیویورک به خوبی اشاره کردند که ما برخلاف آمریکاییها چنین نظری نداریم که تروریست خوب و بد داریم. همه گروههای تروریستی بد هستند. راه حل مبارزه با این گروه هم بدون در نظر گرفتن ایران به دست نمیآید. ایران به دلیل جنگ 8 ساله با عراق به خوبی ژئوپولتیک عراق را میشناسد، ضمن اینکه روابط مناسبی با کانونهای قدرت در این کشور دارد و میتواند مسائل را در این کشور پیش ببرد. غرب باید با صمیمیت و صداقت با ایران وارد مشورت شود و از ایران برای مبارزه با این جریان یاری بطلبد. در این مسیر میتواند معاملهای هم صورت گیرد. از یکسو مذاکرات هستهای به نتیجه برسد و از سوی دیگر ایران در مسیر مبارزه با داعش با غرب همکاری نماید و مشاوره و راهنماییهای لازم را به آنها ارائه نماید.
49308
نظر شما