به طور معمول، دوره های MBAو PhD در رشته مدیریت اولین گزینه هایی هستند که به ذهن خطور می کنند، اما برای آن دسته از افرادی که پیشینه کاری و تحصیلی مرتبط با مدیریت دارند، گزینه دیگری نیز وجود دارد و آنهم دوره DBA می باشد.
DBA مخفف Doctor of Business Administration، به معنی دکتری حرفه ایی کسب و کار می باشد. علی رغم اینکه این دوره در کشورهای اروپایی و آمریکایی دوره ای بسیار محبوب برای مدیران بشمار می رود، در ایران هنوز در سالهای جوانی خود بسر می برد و در بین دیگر دوره های مدیریت کمتر شناخته شده است و نسبت به آنها، تعداد کمی از افراد تا کنون در این دوره ها شرکت کرده اند و فارغ التحصیلان این دوره اندک هستند. یک راه برای شناخت بهتر دوره DBA می تواند مقایسه آن با دیگر دوره عالی مدیریت یعنی PhD باشد که در کشور به گاهی به غلط این دو دوره معادل هم انگاشته می شوند.
در مقایسه دوره DBA با دوره PhD، می توان تفاوت های اساسی آنها را در قالب چند نکته اصلی بیان کرد. افرادی که وارد دوره های PhD می شوند، معمولاً جوانانی هستند که به تازگی از مقطع کارشناسی ارشد فارغ التحصیل شده اند و سابقه کار اندکی دارند. اما افرادی که در دوره های DBA تحصیل می کنند، معمولاً در دهه 30، 40 و یا 50 رندگی خود بسر می برند و دارای سال ها سابقه کاری و موقعیت شغلی خوبی هستند. این افراد معمولاً دانش آموختگان دوره های مدیریتی هستند اما به پیشرفت بیشتر در این زمینه اهمیت می دهند. یکی از تفاوت های اساسی مابین این دو دوره انگیزه ای است که افراد را به هر یک از آنها سوق می دهد. برای دانشجویان PhD تدریس و تحقیق عامل اصلی است و برای دانشجویانDBA چالش های ایجاد شده در کار دلیل اصلی آن است،
چرا که آنها در حال حاضر جایگاه شغلی خود را پیدا کرده اند. اما DBA برای این افراد فراتر از دانشی است که در دوره های پیشین همچون MBA آموخته اند، در واقع DBA آنها را به محققانی تبدیل می کند که مسائل و مشکلات را از دید علمی تر می بینند. دوره PhD معمولا دوره ای تمام وقت است و دانشجویان در طی 4 الی 5 سال تنها بر تحصیل خود متمرکز هستند اما دوره DBA به گونه ایی طراحی شده که افراد در کنار شغل فعلی خود به آن می پردازند. همچنین، در دوره PhD افراد موضوع پایان نامه خود را طوری انتخاب می کنند که خلا های علمی موجود در تئوری های مدیریتی را پر کنند اما دوره DBA تاکید بیشتری بر حل مسائل موجود دارد.
مدرک پایانی دوره ها که برای دسته از افراد از اهمیت خاصی برخوردار است، آخرین وجه تمایز بین این دو دوره به شمار می رود. در حالی که دوره PhD در میان دانشگاه ها و سازمان ها شناخته شده است ، دوره DBA بسیار جوانتر می باشد و هنوز به اندازه دوره PhD شناخته شده نیست، بنابراین ارزش و اعتبار آن می تواند به اعتبار مرکزی که مدرک از آنجا اخذ می شود هم بستگی داشته باشد. هر چه که افراد در مراکز شناخته شده تر و با کیفیت تر تحصیل کنند به اعتبار مدرک آنها افزوده خواهد شد.
شاید بتوان مهم ترین عوامل برای سنجش کیفیت دوره DBA را در دو عامل اصلی خلاصه کرد که شامل اساتید و دانش پژوهان دوره ها می شود. وجود اساتید شایسته و متخصص در حوضه مدیریت که توانایی انتقال دانش و مهارت های عالی مدیریت را به افرادی که خود در بالاترین پست های مدیریتی و همراه با پیش زمینه تحصیلی مدیریت هستند، داشته باشند. همچنین دانش پژوهانی که به غنی شدن فضای کلاس های درس از طریق انتقال تجارب خود و دید تیزبین نسبت به مسائل و مشکلات، موجود کمک کنند.
در خارج از ایران، دوره DBA هم در دانشگاه ها و هم در موسسات آزاد ارائه می شود اما در کشور ما هنوز دانشگاه ها اقدام به برگزاری این دوره ننموده اند، با این حال نیاز به وجود چنین دوره ای باعث شده که موسسات آزاد نسبت به برگزاری آنها اقدام کنند. پیشگام برگزاری این دوره در ایران، موسسه آموزش عالی بهار می باشد که تا کنون مجری 17 دوره DBA بوده است. پرفسور سید مهدی الوانی که به عنوان پدر مدیریت ایران از وی یاد می شود، از اولین دوره DBA در سمت مدیر گروهی در موسسه آموزش عالی بهار حضور دارد، اعتقاد ایشان بر آن است که دانش هم مانند ساير فرآورده هـاي عصر امروز، تاریخ مصرف پیدا کرده است.
بنابراین آنچه دیروز آموخته ایم دیگر برای امروز مفيد نيست، بنابراین حتی افرادی که در سطوح بسیار بالای شغلی قرار دارند، نیازمند روزآمد کردن آموخته ها و دانش خود هستند. آقای دکتر رحیم فرضی پور، مدیر و استاد موسسه آموزش عالی بهار هم دلیل اصلی وارد کردن این رشته به ایران را این گونه توضیح داده اند: از آنجایی که امروزه دانش پایانی ندارد و هیچ کس در هیچ دوره ای نمی تواند خود را حرفه ای و دارای مهارت بداند مگر اینکه هر روز به دانش خود بیافزاید و مدیران به هر میزان که موفق تر باشند نیاز بیشتری به علم و دانش روز مدیریت احساس می‌کنند؛ در ادامهی برنامه MBA ، برنامه DBA طراحی و اجرا شد و طبیعتاً در این دوره علاوه بر ارتقاء علم و مهارت و علاوه بر تحقیق در ریشه های مدیریت، سعی می شود که مرزهای علم مدیریت گسترش یابد و اثرات علوم اجتماعی، جامعه شناسی، انسان شناسی، روان شناسی، تکنولوژی و آینده پژوهی در مدیریت مورد ارزیابی قرار بگیرد.
۲۱۲۱
نظر شما