چاههایی که پیر می شوند/پساتحریم نفت را جوان می کند؟

نگار احمدی-

ميادين بزرگ نفتي ایران پیر شده اند.از روزی که نخستین چاه نفت در5 خرداد 1287 در مسجد سلیمان حفر شد،107 سال می گذرد.بقیه چاههای نفت بعد از این تاریخ به تدریج به شبکه نفت ایران اضافه شدند.بیشتر چاههای فعال کشور به طور متوسط بین اش 50 سال عمر دارند. می گویند وقتی چاه نفتی پیر می شود، هزینه استخراج افزایش می یابد و دیگر صرف نمی کند،نفت آن برداشت شود.البته برخی ها از روش هایی مثل تزریق گاز به چاهها برای استخراج می گویند،اما هر روشی به جز هزینه زیان هایی هم دارد.

به گزارش خبرآنلاین؛ کارشناسان می گویند بیش از نیمی از چاههای نفت ایران که سطح توليد بالايي برخوردارند و عمده نفت كشور را توليد مي‌كنند، در دوران كهولت و يا در نيمة دوم عمر توليد خود قراردارند. هم اکنون از ميان ده‌ها ميدان نفتي كشور تنها از 12 ميدان، بيش از 3/2 ميليون بشكه نفت استخراج می شود که در این میان 6 ميدان اهواز (لایه‌های آسماري و بنگستان)، مارون، گچساران،آغاجاري و كرنج و پارسي بيش از 50 سال از زمان اكتشاف و بهره‌برداري از آن‌ها مي‌گذرد.

تحقیقات نشان می دهد،متوسط توليد هر چاه نفت در مناطق خشكي كشور كه در اوج خود در بين سال‌هاي 1349 تا 1351، بيش از 26000 بشكه در روز بوده ، اينك به كمتر از 2000 بشكه در روز برداشت می شود. تعداد چاه‌هاي توليدي كه در اوج توليد نفت ايران در سال 1352 حدود 270 چاه بوده ،حالا براساس همین گفته ها به بيش از 1500 چاه توليد رسيده است.

آمارها نشان می دهد،متوسط ضریب برداشت نفت ایران 24درصد است.این در حالی است ‌که این رقم در بسیاری از کشورها حدود 48 تا 65 درصد است .البته مسئولان وزارت نفت می گویند متوسط ضریب برداشت از میادین نفتی ایران حدود 24 درصد است که این رقم در برخی از میادین چون میدان نفتی سروش حدود 7 درصد و در برخی از میادین نفتی چون اهواز حدود 35 درصد است.

از نظر مفاهیم مهندسی، تولید صیانتی به تولیدی اطلاق می شود که بالاترین تولید را با دو ویژگی داشته باشد. این تولید باید قابل برنامه ریزی برای دراز مدت و دارای بازیافت حداکثر از مخازن نفتی باشد.بنابراین وقتی اعلام می شود که 30 درصد تزریق گاز در میادین جنوبی محقق نشده است، یعنی تولید نفت کشوردر مناطق نفت خیز (روزانه سه میلیون و 200 هزار بشکه نفت تولید) صیانتی نیست و احتمال آسیب به مخازن وجود دارد.

این موضوع بحث امروز نیست؛ در دهه 1940 میانگین تولید روزانه چاه های نفت ایران 18 هزار بشکه اعلام شده بود و امروزه با برداشت های مکرر، متوسط تولید این چاه ها به 2 هزار بشکه در روز رسیده است.

با نزدیک شدن چاه‌های نفت به نیمه دوم عمر خود، سالانه بین 330 تا 350 هزار بشکه افت تولید نفت در چاه‌های خشکی داریم.قبل از انقلاب اکثر چاه‌های نفت در نیمه اول عمر خود قرار داشتند.با این حال از هر چاه به طور متوسط 24 هزار بشکه نفت در روز استخراج می‌شد، اما حالا این میزان به 3/2 هزار بشکه در روز کاهش یافته است.

این روزها از ابراز تمایل شرکت های بزرگی مثل انی،شل و حتی فراتر از آن شرکت های آمریکایی خبرهایی منتشر شده است.هرچند مسئولان وزارت نفت کم و بیش برخی خبرهای را هم تایید و هم تکذیب می کنند،اما شاید این فرصت تاریخی برای چاههای پیری باشد که با برداشته شدن تحریم ها،رنگ جوانی ببینند.از همین رو پساتحریم شاید بهترین فرصت برای صنعت نفت و گاز باشد.

3535