سمندریان سالن‌دار شد/ تبریک سوسن تسلیمی و ابراهیم گلستان

مریم آموسا: مراسم بزرگداشت حمید سمندریان به بهانه انتشار کتاب «این صحنه خانه من است» و پرده‌برداری از تندیس او شنبه‌شب درسالن شماره یک تماشاخانه ایرانشهر برگزار شد.

در ابتدای این مراسم که توسط رضا کیانیان اجرا می‌شد، کیومرث مرادی به نمایندگی از شورای برنامه‌ریزی بزرگداشت سمندریان روی صحنه آمد و متنی را که در قدردانی از این استاد مسلم تئاتر نوشته شده بود، خواند و سپس از تندیس حمید سمندریان ساخته حمید کنگرانی‌فراهانی پرده‌برداری شد وفیلم کوتاهی که از روند ساخت این مجسمه ساخته شده بود، پخش شد.

پس ازآن سمندریان به همراه همسرش هما روستا به روی سن دعوت شدند و حمید سمندریان از سازنده این تندیس تشکر کرد.

او که از برگزاری این مراسم شگفت‌زده شده بود، گفت: «تمام کسانی که امشب دراین سالن حضور دارند، استادان من هستند، آن‌ها لایق‌ترند تا برایشان جشن گرفته شود.»

وی پس از آن از پدرش که امکان تحصیل او را در رشته تئاتر فراهم کرد بود و ادوارد مارس، نخستین استادش قدردانی کرد و گفت: من از کودکی به تماشای تئاتر می‌رفتم و نمایش «نوشین» از نخستین تئاترهایی بود که روی من تاثیر گذاشت و باعث شد تصمیم بگیرم وارد این عرصه شوم.

به گفته کارگردان «ملاقات با بانوی سالخورده»، او پس از تماشای نمایش‌های نوشین ساعت‌ها در خیابان‌ها قدم می‌زد و به اندیشه‌ای که پشت این نمایشنامه‌ها بوده  فکر می‌کرد، همین باعث می‌شد که او نیمه‌شب به خانه برسد.

پدرش وقتی علت را جویا می شود و سمندریان علت را می‌گوید، به یک‌باره با این پرسش از سوی پدرش روبه‌رو می‌شود که آیا او نیز می‌خواهد تئاتر بخواند؟

وی در ادامه به سخنان پدرش با این مضمون که تئاتر نمی‌تواند زندگی یک فرد را تامین کند، اشاره کرد و گفت: «پدرم گفت «اگر بخواهی من تو را برای ادامه تحصیل به آلمان می‌فرستم. اما تو باید ابتدا در رشته دیگری درس بخوانی تا بتوانی زندگیت را تامین کنی و تئاتر باید رشته دوم‌ات باشد.»

انصراف از موسیقی به نفع تئاتر
سمندریان در ادامه به علاقه‌اش به موسیقی و فراگیری ویلون نزد استاد «ذوالفنون» گفت و ادامه داد: «زمانی که در آلمان می خواستم تحصیل کنم تصمیم گرفتم در دو رشته موسیقی و تئاتر درس بخوانم، اما هیأت داوران دانشگاه که از من امتحان می‌گرفتند، پیشنهاد کردند که در یک رشته تحصیل کنم و من هم از موسیقی به نفع تئاتر انصراف دادم.»

وی افزود: بر روی چهار تکه الوار، با ساده‌ترین ابزار و انسانی ایستاده در لکه نور می‌توانی دنیایی بسازی لبریز از مفاهیم پر رمز و راز، آنگاه دانستم که تئاتر به معنای درست کلمه می‌تواند، قدرتی باشد به حیرت‌انگیزی کائنات و بی‌پایان مثل کائنات، پس تئاتری شدم و این صحنه خانه من شد.»

هما روستا هم در سخنانی کوتاه به خاطر قدردانی از مرد تئاتر ایران که برای تئاتر ایران زحمت کشیده است، از برگزارکنندگان این مراسم قدردانی کرد.

در این بزرگداشت سردارطلایی که به نمایندگی از محمدباقر قالیباف حضور داشت، پیام شهردار تهران را برای راه‌اندازی سالن شماره 2 تماشاخانه ایرانشهر به نام سمندریان اعلام کرد و برای مساعدت شهرداری تهران در حمایت مالی از اجرای دو نمایشنامه مورد علاقه حمید سمندریان قول داد.

به گفته طلایی سال 89 سال تئاتر تهران خواهد بود و در این سال هشت سالن نمایش درتهران افتتاح خواهد شد و طی پنج سال آینده مجموعه تئاتر بزرگ تهران با ظرفیت پنج‌هزار نفر در تپه‌های عباس‌آباد به بهره‌برداری خواهد رسید.

این مراسم بزرگداشت که به شیوه معمول برگزار نمی‌شد بجز سمندریان سخنران دیگری نداشت و از سوی برگزارکنندگان این مراسم یادداشت‌هایی از بزرگان هنر ایران درباره حمید سمندریان سفارش داده شده در قالب کتابچه‌ای منتشرشده بود.

در طول برگزاری این مراسم بخش​هایی از این پیام ها درقالب فیلم برای حاضران پخش شد.

آغداشلو: حمید سمندریان آبروی تئاتر جدی ماست
آغداشلو در پیام خود، از سمندریان به عنوان آبروی تئاتر ایران و ارکان فرهنگ و هنر ایران در پنج دهه اخیر یاد کرد. او گفت: «حمید سمندریان هنرمند معتبر و لایقی است که عمرش را با عزت گذرانده است.»

ابراهیم حقیقی:  سمندریان معلم فرهنگ جامعه
حقیقی گفت: «حمید سمندریان 50 سال است که کارگردانی تئاتر می‌کند، تا کنون بیش از50 نمایشنامه مهم و موثر روی صحنه آورده، او معلم فرهنگ جامعه است. سمندریان از سر دلخوشی و هوس اجرای نمایش نمی‌کند، بلکه او وظیفه تئاتر را می‌داند و با هر اجرا چراغ‌دار پیشرو راه‌های تاریک است.»

عزت الله انتظامی: سمندریان استاد و مدرس خوش نام ایران
انتظامی گفت: «برای من افتخاری است که از سال 1348 بین شاگردان و بازیگران نمایش «کرگدن» اثر اوژن یونسکو که از هشت دی ماه تا پایان اسفند 1350 در دانشگاه تهران اجرا شد، حضور داشتم. در تمام این سال‌ها استقامت و پشتکار و صداقت در هنر را از او آموختم.»

محمدعلی کشاورز: تو فاشیست تئاتری
محمدعلی کشاورز در بخشی از سخنانش درباره سمندریان گفت: «حمید سمندریان آن قدردرتاترجدی است که ما به شوخی به او می گفتیم تو فاشیست تاتر هستی و اوجواب می داد روی صحنه تاترنباید دموکرات بود.»

داوود رشیدی: تربیت شاگردان درخشان
رشیدی گفت: «هر تئاتری که سمندریان روی صحنه آورده، اتفاق بزرگی در صحنه تئاتر ایران بوده، اما مهمترین میراث او تربیت شاگردانی است که گویی او را تکثیر کرده‌اند و اغلب در سینما و تئاتر درخشان‌تر از هم‌نسلانشان هستند.»

جمشید مشایخی: گاه به سمندریان کم لطفی می‌شود
مشایخی گفت: «سمندریان مدرس و کارگردانی تواناست. او یکی از بهترین کارگردان‌های تئاتر ایران است که گاه به شایستگی و توانش کم‌لطفی می‌شود.»

ابراهیم گلستان: آشنایی با سمندریان را مدیون پری صابری هستم
در بزرگداشت استاد سمندریان پیام تلفنی ابراهیم گلستان که از دوستان نزدیک اوست هم پخش شد. گلستان در این پیام خطاب به سمندریان نوشته است: «حمید سمندریان نفس تازه‌ای بود که نیم‌قرنی پیش در تئاتر ایران دمیده شد. من نزدیک به 50 سال پیش با او آشنا و از این آشنایی بسیار شاد شادم. هرچند بیش از 30 سالی هم هست که او را ندیده‌ام و نه با او مکاتبه‌ای داشتم و از این ندیدن و نداشتن بسیار بسیار دریغ دارم.»

گلستان در بخش دیگری از این پیام با اشاره به راه‌اندازی گروه تئاتر «پازارگاد» با حضور پری صابری و حمید سمندریان اضافه کرده است: «من آشنایی با او را مدیون محبت و لطف پری صابری هستم. هرگز نشد که من در این گروه کاری کنم جز چیزهایی بسیار جزیی و حاشیه‌ای، ولی این امکان برای من فراهم شد که شاهد کوشش‌های این ‌دو باشم و این غنیمت بود.»

تسلیمی: سمندریان اولین استاد بازیگری من است
در بخش دیگری از مراسم هم پیام تلفنی سوسن تسلیمی هنرمند ایرانی مقیم سوئد پخش شد.

در این پیام سوسن تسلیمی خطاب به سمندریان گفت: «سال 48 برای اولین‌بار با کارگردانی شما و با نمایش «نگاهی از پُل» پا به صحنه تئاتر گذاشتم. در آن تئاتر نقش «کاترین» را بازی کردم. شما اولین استاد من در بازیگری و فن‌بیان بودید، شور و شوق شما در هدایت بازیگران دیدنی بود. روی صحنه آرام نمی‌گرفتید، شما عاشق بی‌قرار هنر نمایش و خالق آثاری فراموش‌نشدنی در تئاتر ایران هستید و هرچند ناخواسته 23 سال از صحنه نمایش ایران دورم یاد شما و دیگر هنرمندان تئاتر ایران با من است.»

«این صحنه خانه من است» عنوان  کتابی درباره زندگی، اندیشه و آثار حمید سمندریان درگفتگو با افسانه ماهیان است که به تازگی ازسوی نشر قطره منتشرشده است.

افسانه ماهیان، امیر اسمی، نادر برهانی مرند، کیومرث مرادی، منوچهر شجاع، پیام دهکردی و رضا کیانیان، اعضای شورای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی این مراسم را برعهده داشتند.

در حاشیه این مراسم برای خبرنگاران جر خبرگزاری مهر ایسنا و فارس کارت دعوت ارسال نشده بود و بقیه خبرنگاران قریب به نیم ساعت در انتظار ماندند تا برگزارکنندگان این مراسم به آن‌ها اجازه حضور در مراسم را بدهند.