ورود بخش خصوصی خرمای خراسان جنوبی را به کام کشاورزان شیرین‌تر می‌کند

مردمان خطه کویری شرق کشور 17 سال است که با خشکسالی و کمبود آب زندگی خود را سپری کرده و همچنان دست از کار و تلاش برنمی‌دارند.

مردم خراسان جنوبی با وجود شرایط سخت، باز هم دست به تولید برخی از محصولات می‌زنند که کام دیگر استان‌های کشور را شیرین می‌کند و این مردم که دلشان به وسعت کویر، همتشان به بلندی و قد کشیدگی درختان و سخاوتشان به اندازه قطور بودن درختان خرما است در انتظار حمایت‌های بخش خصوصی و مسئولان برای بالا رفتن بازار فروش هستند.

به دستانش که نگاه می‌کنی، چاک چاک شده از زخم‌های کار، تلاش و سختی است اما به شیرینی خرما مهربانی دارد، آری اینجا خراسان جنوبی دل کویر لوت شهرستان طبس و نهبندان مردمان سخت کوش محصول خرمای خود را جمع‌آوری کرده و از مشکلات پیش روی خرما دل پردردی دارند.

بنا به گفته کارشناسان، خرما مملوء از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی نظیر آهن، فیبر، کلسیم و منیزیم است که به علت داشتن پتاسیم برای تقویت سیستم عصبی بدن نیز بسیار مفید است و پزشکان بر این باور هستند که با خوردن خرما می‌توان از بروز سکته تا حدی جلوگیری و کلسترول خون را کاهش داد.

اما این روزها خرمای خراسان جنوبی از پس رنج‌ها و مشکلات بهره برداران رنگی به رخساره و طعمی ندارد گویی خرما هم صبرش در برابر مشقت بهره برداران به تنگ آمده است.

برداشت خرما در طبس به صورت سنتی انجام می‌شود

پای درد و دل تعدادی از کشاورزان بهره‌بردار محصول خرما نشستیم که یکی از کشاورزان و بهره‌برداران محصول خرما در خراسان جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: با وجود کمی آب و خشکسالی اما باز هم به کار برداشت محصول خرما ادامه می‌دهیم زیرا این محصول با ما عجین شده است.

وی افزود: برداشت خرما به صورت سنتی انجام می‌شود و این امر زمینه ساز شده تا سود آن به دلیل هزینه‌های زیاد که باید به کارگرانی که برای چیدن محصول خرما به بالای درخت می‌روند، پرداخت شود و در این صورت صرفه اقتصادی برای کشاورز ندارد.

مرادی یکی دیگر از بهره‌برداران محصول خرما در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند، اظهار داشت: عمده نخل کاران خراسان جنوبی مکان مناسبی برای نگهداری خرما نداشته و بسته بندی مناسب و نبود یک نام تجاری برای محصول خرما در خراسان جنوبی زمینه ساز می‌شود تا این محصول با کیفیت این شهرستان در دیگر استان‌ها به نام آنها به فروش رسد.

وی اظهار داشت: با توجه به نبود سردخانه در شهرستان طبس برای نگهداری خرما، نخل کاران این شهرستان مجبور هستند محصول خود را به صورت تازه خوری در بازار مصرف به فروش برسانند و یا کشاورزان عمده محصول خرمای خود را به دیگر استان‌ها به فروش برسانند.

برداشت 6 هزار تن خرما در خراسان جنوبی

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند، اظهار داشت: امسال در خراسان جنوبی پیش بینی می‌شود 6 هزار تن خرما به ارزش 270 میلیارد ریال برداشت شود.

هاشم ولی‌پور مطلق با بیان اینکه در خراسان جنوبی هزار و 600 بهره‌بردار خرما فعالیت دارند، افزود: یک هزار و 932 هکتار از اراضی خراسان جنوبی زیرکشت درخت خرما است و بیشترین سطح زیرکشت خرما در خراسان جنوبی مربوط به شهرستان طبس است.

وی با بیان اینکه رقم‌های زیادی از خرما در خراسان جنوبی برداشت می‌شود، اظهار داشت: ارقام خرماهای برداشتی خراسان جنوبی بیشتر شامل خاره خوش، پرکو، زاهدی، پیارم و مضافتی است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه در سال گذشته 5 هزار و 803 تن خرما در خراسان جنوبی برداشت و مبلغ 261 میلیارد ریال نصیب کشاورزان شد، برداشت خرما از مردادماه آغاز و تا مهرماه ادامه دارد.

وی بیان کرد: تاکنون اقداماتی برای بهتر شدن محصول خرما که شامل برنامه اصلاح، نوسازی و توسعه نخل‌ها است انجام دادیم و در سال 93 تعداد 4 هزار و 500 اصله انواع نهال کشت و 500 اصله پاجوش ارقام اصلاح شد و خرما به صورت یارانه‌ای در اختیار باغداران قرار می‌گیرد و آموزش باغداران برای شناسایی ومعرفی ارقام برتر خرما از نظر کمی و کیفی از دیگر اقدامات است.

کاهش منابع آبی بهره برداران خرما را در خراسان جنوبی با مشکل مواجه کرده است

وی با اشاره به مشکلات کشاورزان و بهره برداران خرما اظهار داشت: خشکسالی و کاهش منابع آبی و خرده مالکی یکی دیگر از عواملی است که مانع برای اجرای برنامه‌های اصلاح و نوسازی نخل‌ها می‌شودو عدم وجود سردخانه کافی برای نگهداری این محصول، وجود ناگهانی آفت‌ها و شته‌ها است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: شهرستان طبس به دلیل اینکه از مرکز استان فاصله زیادی دارد برای احداث سردخانه نیاز به هزینه زیادی دارد که در این راستا باید بخش خصوصی وارد کار شود.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان طبس نیز اظهار داشت: سطح زیر کشت خرما در این شهرستان یک هزار و 585 هکتار بوده که پیش بینی می‌شود از این سطح 5 هزار تن خرمای اصلاح شده و بومی برداشت شود.

وجود 1500 بهره بردار خرما در شهرستان طبس

بخشایی با بیان اینکه تعداد بهره برداران خرما در این شهرستان یک هزار و 500 نفر است، افزود: ارقام خرمای این شهرستان شامل اصلاح شده کبکاب، زاهدی و مضافتی است و با توجه به اقدامات انجام شده در سال‌های گذشته توزیع پاجوش، نهال کشت بافت ارقام مرغوب و تجاری نزدیک به یک هزار و 268 هکتار از نخل‌های شهرستان طبس که شامل 80 درصد است اصلاح شده و نزدیک به 317 هکتار آن بومی است و در مجموع سطح بارده یک هزار و 131 هکتار است.

وی با بیان اینکه با توجه به شرایط مساعد آب و هوایی خرمای تولیدی شهرستان طبس نسبت به خرمای تولیدی در استان‌های دیگر مبدأ خرید پاجوش اصلاح شده از کمیت و کیفیت بیشتری برخوردار است، گفت: شهرستان طبس مقام نخست سطح زیر کشت و تولید خرما را در خراسان جنوبی دارد و محصول تولیدی در بازار شهرستان‌های اطراف و شهرستان طبس عرضه می‌شود.

بخشایی با اشاره به اقدامات مهم در سال زراعی افزود: امسال با استفاده از اعتبارات استانی در بخش حفظ نباتات علیه آفات سوسک شاخدار  وشپشک شفاف خرما مبارزه تلفیقی در چهار روستا به صورت الگویی انجام و در این راستا تعداد 400 اصله نخل هرس و تکریب و 12 تله نوری و 2 تله فرمونی انجام شد.

وی اظهار داشت: در این مدت 5 هزار و 37 اصله نهال کشت بافت یارانه دار ارقام زاهدی، پیارم، خنیزی، شی شی، برحی، رنگ نو و 684 اصله پا جوش خرما یارانه دار از نوع رقم مضافتی اعلام شد و در حال حاضر8 هزار و 350 اصله نهال کشت بافت خرما برای توسعه نخلستان‌ها در گلخانه سازگاری شهرستان طبس نگهداری می‌شود.

وجود تنه گردآلود مهمترین مشکل بهره برداران خرما در طبس

دبیر اجرای نظام صنفی کشاورزی شهرستان طبس نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند، اظهار داشت: یکی از مشکلات بهره برداران خرما در شهرستان طبس وجود یک تنه گردآلود است که برخی از نخلستان‌های شهرستان طبس را در برگرفته است.

مسعود رضا بندگی افزود: نبود سردخانه فرآوری خرما و نبود موسسه و شرکتی برای برداشت خرما بخشی از مشکلات بهره برداران این محصول در شهرستان طبس است.

وی با بیان اینکه تعدادی درخت خرما از استان‌های کرمان و بوشهر به شهرستان طبس آورده شد بعد از آن تنه گردآلود بر روی درختان دیگر نشست اما مدتی است که در حال کنترل است و با دقت بیشتری گواهی بهداشتی صادر می‌شود و ما از مسئولان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی و شهرستان طبس تقاضا داریم نسبت به ایجاد سردخانه، کارگاه و فرآوری بسته بندی خرما اقدام کنند.

دبیر اجرای نظام صنفی کارهای کشاورزی شهرستان طبس گفت: در این شهرستان سالانه چند هزار درخت خرما به بار می‌نشیند که اگر کارگاه وب سته بندی خرما ایجاد نشود، روز به روز رغبت بهره برداران این محصول کمتر می‌شود.

بندگی با بیان اینکه کشاورزان شهرستان طبس با وجود کم آبی و گرمای هوا به برداشت خرما اقدام می‌کنند، افزود: خواستگاه خرما در خراسان جنوبی شهرستان طبس است که اگر تأسیسات فرآوری احداث نشود، کشاورزان به سمت کشت و برداشت محصولات دیگر می‌روند.

وی با بیان اینکه در سال‌های گذشته بیمه محصول خرما در شهرستان طبس انجام نمی‌شد، اظهار داشت: خوشبختانه در سال گذشته برای نخستین بار تعدادی از درختان خرما در این شهرستان بیمه شد اما انتظار کشاورزان وبهره برداران این محصول از مسئولان صندوق بیمه این است که خدمات بیمه بیشتری ارائه دهند زیرا با هزینه ای که صندوق بیمه کشاورزی پرداخت می‌کند، هزینه یک کیلو خرما هم نمی‌شود.

دبیر اجرای نظام صنفی کارهای کشاورزی شهرستان طبس گفت: انتظار داریم مسئولان بیمه خدمات و خسارت بیشتری را برای خرما در نظر بگیرند و مسئولان جهاد کشاورزی نسبت به احداث سردخانه و کارگاه فرآوری اقدام کنند.

اما دیگر شهرستان خراسان جنوبی که در تولید خرمای استان نقش  زیادی دارد، شهرستان نهبندان است که این شهرستان بخش عمده ای از منابع درآمدی کشاورزان آن از محل تولید خرما تأمین می‌شود.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نهبندان نیز اظهار داشت: در جنوبی ترین نقطه خراسان جنوبی، شهرستان نهبندان زحمت کشان کویر با همت و تلاشی بلند در زیر آفتاب سوزان باغ‌هایی ایجاد کرده و در آن خرما تولید می‌کنند.

کشت 9 رقم خرما در شهرستان نهبندان

محمد مالکی بیان کرد: شهرستان نهبندان در زمینه تولید محصول استراتژیک خرما در خراسان جنوبی بعد از طبس دومین نقطه پیش رو است و در حال حاضر کشاورزان این خطه 9 رقم خرما تولید می‌کنند و کار برداشت خرما در این شهرستان در تابستان آغاز و روستاهای دهسلم، پاخداشی و بندان خرما را برداشت می‌کنند.

وی افزود: هر ساله بین 500 تا هزار تن خرما در این شهرستان برداشت می‌شود و امسال نزدیک به 520 تن خرما از نخلیات بارور برداشت می‌شود و به بهره برداران خرما در این شهرستان توصیه شده که نسبت به کاشت رقم‌های تجاری به جای رقم بومی و محلی و اصلاح روش‌های کاشت و تغذیه کودی نخلستان اقدام کنند.

مدیر جهاد کشاورزی نهبندان گفت: 380 هکتار از اراضی کشاورزی نهبندان در روستای دهسلم، پاهداشی و بندان زیرکشت نخلیات است که از این سطح 250 هکتار بارور و 130 هکتار غیر بارور است.

مدیر صندوق بیمه محصولات کشاورزی خراسان جنوبی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند، اظهار داشت: دو سال است که مجوز بیمه محصول خرما را برای خراسان جنوبی اخذ کردیم و در سال زراعی 94-93 میزان 25 هکتار از نخلستان‌های شهرستان طبس و 21 هکتار در شهرستان نهبندان بیمه شدند.

جواد غنچه با بیان اینکه به کشاورزان و بهره برداران خرما اعلام می‌کنیم که در صورت تمایل و برای بیمه محصولات کشاورزی به شعب بانک کشاورزی و یا صندوق بیمه محصولات کشاورزی مراجعه کنند، بیان کرد: محصول خرما در برابر حوادثی مانند تگرگ، زلزله، وزش باد شدید ودر هنگام طوفان بیمه می‌شود و سن بیمه پذیری از 8 سال امکان پذیر است و تاریخ انعقاد قراردادها پایان اردیبهشت ماه و تا پایان آذرماه سال بعد امکان بیمه هست.

اما نبود صنایع تبدیلی خرما در خراسان جنوبی و نبود سردخانه، سبب شده است تا مشکلات زیادی برای بهره برداران خرما در استان به وجود آید و رغبتی برای برداشت این محصول نداشته باشند که در این راستا مسئولان می‌توانند گام‌های زیادی از جمله ایجاد بازارمناسب برای فروش، حمایت از بخش خصوصی برای ایجاد صنایع تبدیلی و فرآوری شوند.

گزاش اعظم انصاری