سخنان رهبران ادیان مختلف از زندگی در ایران/ زندگی مسالمت‌آمیز به معنای داشتن یک مذهب نیست

نام سخنران

خلاصه اظهارات

آيت‌الله تسخیری، مشاور مقام معظم رهبري در امور جهان اسلام

* آياتي از قرآن پایه محکم و مهمي برای تعامل بين امت اسلامی و سایر امم و پیروان اسلام و پيروان ساير ادیان الهي است. اين آيات، محور برّ و احسان و انجام كار خیر نسبت به دیگران و عدل و قسط است و اين محور، تعامل امت اسلامي را تشکیل می‌دهد.

* زماني در روسیه در یک اجلاس عظیم شركت كرده بودم؛ در آن اجلاس آقاي پوتين ـ با توجه به ورود اسلام به روسيه در قرن هفتم و يا دهم ميلادي به روسيه ـ اعلام کرد که اسلام جزو لايتجزاي روسيه است. من هم در اين مراسم اعلام مي‌كنم كه فرهنگ زرتشتی، فرهنگ کلیمی و فرهنگ مسیحی، جزو لايتجزاي تاریخ ايران عزير ماست و اگر بخواهیم تاریخ خود را خوب بشناسیم؛ باید تاریخ این فرهنگ‌ها را به طور دقيق بشناسیم.

* انسان بايد هر جا كه حجت براي او تمام شد، متدين به آن شود و تابع محبت باشد؛ پس مسأله دين، مسأله‌اي قلبي است، «لا اکراه فی الدین» آیه قرآن است که نوع رابطه مسلمانان را تنظيم می‌کند. اگر ما روابط خود را في‌مابين خود محكم كنيم، به انسانيت نزدیک‌تر خواهیم شد.

* زندگي مسالمت‌آمیز این نیست که همه یک مذهب داشته باشيم، زندگي مسالمت‌آميز داراي چندين بُعد است. مهم‌ترين آن اين است كه پيروان همه اديان ویژگی‌هاي اعتقادي و  اخلاقی خود را حفظ کنند؛ ولی باید نکته‌هایی را مد نظر قرار دهند. ابتدا بايد قانون اساسی و قوانين فرعي كه مورد توافق اجتماعي است را رعایت كنند. دوم اينكه حقوق مساوي شهروندي و تعامل اجتماعي و تعادل طبيعي كه مقتضاي عدالت اجتماعي است، تا حد ممكن براي همه باشد. همچنين عبادات مذهبي هر قومي بدون خدشه وارد كردن به ديگران، آزاد باشد و در آخر همه از حق‌الناس در زمينه‌هاي اقتصادي، سياسي، اجتماعي و قضايي، برخوردار باشند و به دفاع از جامعه و ترقي آن اقدام كنند. اينها مظاهر شاخص زندگي مسالمت‌آميز هستند.

* ما مي‌توانيم در جامعه ايراني از اينها هم گذر كنيم و به مرحله تعاون، محبت و مودت بين پيروان اديان برسيم.

* مقصود از مطرح شدن گفت‌وگوی بین ادیان در ايران این نیست که برتری ديني خود را به دیگری نشان دهیم. طبق فرمايش مقام معظم رهبری (مد ظله العالي) گفت‌وگوی ديني ما با ديگر ادیان بر روي اين نكته متمركز است كه نمي‌خواهيم حقانيت يك مذهب و يا بطلان دين ديگري را به اثبات برسانيم، بلكه مي‌خواهيم به نقطه مشترکی برسیم و در جهاد فكر و ايمان و بيان و نه در جهاد با اسلحه، همکاری کنیم.

ابوذر ابراهيمي‌تركمان، رييس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي

* «و ما ارسلناك الا ما رحمه للعالمين»، پيامبر گرامي اسلام (ص) در اين باره مي‌فرمايد؛ «من برای رحمت آمدم». اين را نيز مي‌دانيم كه رحمت خدا بر سر همه به یک میزان می‌بارد و همه ما مشمول رحمت خدا هستیم. وقتي كه رحمت خدا نازل مي‌شود؛ بر سر مسلمان و زرتشتي و كليمي و ميسحي به يك اندازه مي‌بارد و هيچ قيدي در آن لحاظ نمي‌شود.

* احترام به اديان، آيين ماست. در طول سي و چند سال گذشته، تلاش نظام جمهوری اسلامی ایران به اين سمت بوده كه نسبت به همزيستي مسالمت‌آميز با پیروان ادیان دیگر در داخل جامعه توجه ويژه‌اي شود.

* گفت‌وگوهاي بين اديان كه در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي شكل گرفته؛ نتيجه همين توجهات است و در اين باره تاكنون گفت‌وگوهاي زيادي با بسياري از رهبران اديان در دنيا انجام شده است كه در خيلي از سفرها براي انجام اين مهم، رهبران اديان از ايران هم ما را همراهي كرده‌اند.

* اين اثر فاخر از سوي مركز گفت‌وگوي اديان و تمدن‌هاي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، به زيور طبع آراسته شده و دیدگاه ادیان یهود، مسیحیت و اسلام درباره همزیستی مسالمت‏آمیز با پیروان ادیان دیگر را به صورت تصويري بررسي كرده است.

حجت‌الاسلام يونسي، دستيار ويژه رييس جمهور در امور اقوام و اقليت‌هاي ديني و مذهبي

* همه صاحب‌نظران محقق در خصوص تاریخ ایران به اين مهم توجه کرده‌اند که ایرانیان در تاريخ خود دارای ویژگی خاصي بوده و هستند و آن ویژگی، بردباری دینی و تحمل ادیان مختلف و فرهنگ‌های مختلف، است. ايرانيان هميشه به این ویژگی پایبند بوده‌اند؛ حتي با وجود تحولات گوناگون در طول تاريخ، همواره این خصوصیت پيش ايرانيان وجود داشته است.

* قديمي‌ترين ادیان توحیدی در ایران است، دین زرتشت یکی از ادیان قدیمی با پیامبر ایرانی است. یهودیان ایران از قدیمی‌ترین یهودیان منطقه هستند و در مورد مسیحیان هم اين موضوع صدق مي‌كند.

* با بررسی بخش‌هايي از تاريخ در خصوص آزادسازي شهر باستاني بابل توسط پادشاه ايراني، می فهمیم رفتاری که کوروش در باب بزرگان در بند اسارت بابل داشت، رفتاري پیامبرگونه بود و بسياري از مفسران معاصر اعتقاد دارند كه كوروش، همان ذوالقرنين است كه در قرآن به نام پيامبر ياد شده است.

* ایرانیان از همان زمان با توجه به همين ويژگي، فرهنگ‌ها و اديان مختلف را در دل خود حفظ كردند و بعد از پذيرش اسلام هم همين رويه را ادامه دادند. امروز جمهوری اسلامی هم این سنت حسنه که ريشه عميق آن مبناي ديني دارد را محفوظ داشته است.

* روح و هدف اديان، پیوند انسان با خدا و پيوند انسان با انسان است. همه اديان تأكيد بر اين دارند كه رابطه انسان با خدا را تحكيم كنند و انسان را از قيد بندگي و بت‌پرستي و انواع شرك آزاد كنند و رابطه بدون واسطه و مستقيم انسان با خدا را برقرار كنند. از اين رهگذر هم در جوامع انساني، روابط اخلاقي و انساني اسنان با انسان را ايجاد كنند و رشد جوامع بشري تنها از اين دو رهگذر امكان‌پذير است.

* همه باید خداگونه شوند و در جمعی که خداگونه شوند؛ ديگر جنگ و جدال و خونریزی و تجاوز و تعدي قساوت و خشونت وجود نداد.

* در فرهنگ اسلام به واژه ایمان تأکید بسياري شده است. در اين فرهنگ، مسلمان کسی است که خلق خدا از دست و زبان او در امان باشند و همه نسبت به او احساس امنیت کنند نه احساس ترس و وحشت. بنابراين بدترین خلایق و انسان‌ها کسانی هستند که مردم از آنها بترسند. بر همين اساس است كه قرآن به پيامبر اسلام (ص) سفارش مي‌كند كه بدي ديگران را با خوبي پاسخ دهد.

اردشير خورشيديان، رييس انجمن موبدان ايران  

* دولتمردان و ايران دنبال‌روی فرهنگ والاي انساني هستند. بر اين اساس ایران به راستی خواستار زندگی مسالمت‌آمیز با دیگر ادیان است و اين مهم در طول تاريخ ايران ديده شده است.

* نشانه‌هاي فرهنگ ايران در تاریخ 10 هزار ساله اين سرزمين به خصوص از 2 هزار و 600 سال قبل كه کوروش اعلامیه حقوق بشر را نوشت و برابري انسان‌ها را اعلام كرد و داشتن دين و عقيده را آزاد كرد، مشهود است. بنیانگذار اين فرهنگ آشوزرتشت بود كه مردم آن را به زبان و نوع ديگر بيان كردند.

* چاپ اين كتاب نشان می‌دهد که گفت‌وگو ميان اديان تفاهم و درک متقابل از يكديگر را مي‌رساند؛ اگر هر قومی و ملتي آداب خود را دارد؛ ولي پيامبران همه براي وحدت آمده‌اند. همه آنها از سوي يك پروردگار مأمور شده‌اند تا اخلاق نیکو را منتشر كنند.

* در كتاب «ايران مهد همزيستي مسالمت‌آميز اديان» جملات گهرباري از كلام‌الله مجيد، امام خميني (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامي ايران، آمده است كه بايد سرلوحه کار خود قرار دهیم.

* امام خميني(ره) بارها فرمودند كه كشور ما، كشور توحيد است، راه در جهان يكي است، آن هم راه راستي است و اين راه علم و دانش را به ما نشان مي‌دهد. در تمامي كتب آسماني هم آمده است كه خداوند به ما عقل و وجدان و دين داده است و كار دين است كه انسان را به سوي انسانيت رهنمون سازد.

* سه دسته باور ايدئولوگ‌محور، انسان‌محور و انسانيت‌محور نزد جوامع بشري وجود دارد. فرهنگ ايراني، فرهنگي انسانيت‌محور است كه نماد آن حضرت علي (ع) و امام حسين (ع) هستند؛ اينها ارزش‌هایی هستند كه در طول تاریخ پشتیبان ملت ايران بوده است.

* برای تداوم اين ارزش‌ها باید دانش خود را ارتقا دهيم زيرا تنها دانش است که می‌تواند نجات‌بخش جوامع انساني باشد.

اسقف اعظم سیبوه سرکیسیان، خلیفه ارامنه تهران و ايران

* مسلمانان و اقلیت‌های دینی ایران که تاریخی به عمق تاریخ ادیان دارند، همه با هم برادرند و در صلح و صفا در ایران زندگی می‌کنند.

* این کتابی هم که امروز رونمایی شد، در حیات اجتماعی و دینی اقلیت‌های دینی بسیار مهم است.

* جهان امروز در جنگ و خشونت است؛ زيرا از مفاهیم الهی و آسمانی ادیان دور شده است؛ باید از این وحدت ادیان استفاده کرد تا وحدت، همبستگي، صلح و پیشرفت و ترقی دست یافتنی شود.

مارنرساي بنيامين، اسقف كليساي شرق آشوري

* همزیستی مسالمت‏آمیز انسان‌ها با عقاید و مذاهب گوناگون، یک ارزش است كه اين مهم بارها از طريق سلسله جلسات برگزار شده از سوي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دبيرخانه اديان توحيدي در اصفهان، دانشگاه اديان و مذاهب در قم و ساير نهادها انجام گرفته است.

* نوع نگرشی که در تاریخ ایران و مبانی اسلام به همزیستی مسالمت‌آميز ميان اديان وجود دارد، ضرورت ايجاد صلح و امنیت در پرتو همزیستی بشريت است. اين نوع نگرش دين مبين اسلام به جوامع و پيروان اديان توحيدي، نوع نگرشي است كه در طول تاريخ ايران و اسلام تأكيد شده است.

* در تاريخ متمادي ايران هميشه شاهد اين زندگي نزديك و همراه با محبت پيروان اديان توحيدي بوده‌ايم.

* در كتاب «ايران، مهد همزيستي مسالمت‌آميز اديان» كه حاوي فرهنگ و ادبيات و نوع زندگي بشر است، تصاويري از همزیستی مسالمت‏آمیز پیروان ادیان گوناگون جمع‌آوري شده است. اين كتاب نوع نگرش دين مبين اسلام، ديدگاه امام خميني (ره) و مقام معظم رهبري (مدظله العالي) به ساير اديان را معرفي مي‌كند.

* گفت‌وگو منجر به شناخت بيش‌تر و درك متقابل از يكديگر و تعامل و هم‌افزايي سازنده مي‌شود، در گفت‌وگو مي‌توان به بررسی وضعیت بحرانی موجود در میان پیروان ادیان پرداخت كه در نهايت، نتایج مثبتی برای جوامع و همچنين، نظام مقدس جمهوری اسلامی ايران در پي خواهد داشت.

عاليجناب ماشاله گلستاني‌نژاد، مرجع ديني كليميان ايران

* ما همه پيروان ادیان توحیدی مانند اسلام، مسیحي، زرتشتي و يهودي، دارای کتاب آسمانی هستیم و براي روش زندگی از كتاب ديني خود استفاده می‌کنیم.

* ما اديان الهي اگر با يكديگر متحد شويم و ايمان به خداوند متعال داشته باشيم، مي‌توانيم با بحران‌هایی که امروزه پیروان ادیان با آن روبرو هستند، مقابله كنيم.