مجید جویا: ماریون گیلو، مدیر اجرایی انستیتوی ملی تحقیقات کشاورزی فرانسه است که بزرگترین سازمان تحقیقات کشاورزی در اروپا محسوب می‌شود.
وی در گفتگو با خبرنگاران هفته نامه نیچر در مورد تلاش پژوهشگران برای مقابله با چالش تغذیه جمعیت رو به رشد جهان صحبت کرد، جمعیتی که پیش‌بینی می‌شود تا سال 2050 به 9 میلیارد نفر برسد. با هم ترجمه این مصاحبه را می‌خوانیم:
محققین علوم کشاورزی اولین کنفرانس جهانی خود در مورد تحقیقات کشاورزی برای توسعه را هفته گذشته در مون‌پلیه برگزار کردند. نتیجه چه بود؟
این کنفرانس نشان داد که محققین کشاورزی متحد شده‌اند و خود را یک جامعه جهانی می‌دانند. در عین حال، تنش زیادی بین مراکز بین المللی تحقیقاتی GCIAR (گروه مشاوره‌ای تحقیقات بین المللی کشاورزی) و جامعه بین المللی پژوهشگران کشاورزی وجود دارد. این مراکز بیشتر میل به بسته بودن بر روی افراد خارج از مجموعه خود دارند، و فشارهای بیرونی برای باز کردن آنها بر روی محققین کشاورزی ملی و محلی زیاد است.
کشورهای در حال توسعه شرکت کننده در کنفرانس نیز پیام محکمی در مورد بازگشت قدرتمندانه مزارع خانوادگی فرستادند؛ آن هم اینکه بارورتر کردن این مزارع هم کلید حل مشکل فقر و هم براورده کننده نیاز محلی و جهانی به غذا است. این یک پیام سیاسی جدید است: بر روی مزارع کوچک حساب کنید و از انها حمایت کنید. تمرکز بین المللی برای مدت‌های مدید بر روی کشاورزی صنعتی مقیاس وسیع بوده است، در نتیجه این کار تغییر چندانی به بار نمی‌آورد. حوزه‌های پژوهشی برای مزارع کوچک با نظایر آنها در کشاورزی صنعتی بسیار متفاوتند، و برای مثال شامل مفاهیمی مانند چرخش محصول، مکمل‌های گیاهی و جانوری، و استفاده از کودهای حیوانی به عنوان کود می‌شوند، در نتیجه سوال‌های پژوهشی یکسان نیستند.
امیدوار کننده‌ترین راه‌های تغذیه 9 میلیارد نفر کدامند؟
اولین اولویت مبارزه با تلفات و ضایعات است. ما تقریبا 30 تا 35 درصد از خروجی غذایی جهان را از دست می‌دهیم. این به ما یک مابه‌التفاوت خیلی زیاد برای مانور و افزایش غذاهای در دسترس می‌دهد. ما در حال انجام تحقیقات به همراه توزیع کننده‌ها و فراوری کننده‌های مواد غذایی برای یافتن راه حل این مشکل هستیم. ما قطعا نمی‌توانیم مشکل را کاملا حل کنیم، ولی می‌توانیم این تلفات را کمتر کنیم.
رژیم غذایی نیز یک تعیین کننده عمده در ظرفیت ما برای تغذیه جهان است (محصولات حیوانی نیاز به انرژی و زمین خیلی بیشتری به نسبت غذاهای گیاهی دارند). ما باید مطمئن شویم که هر نفر می‌تواند به 3000 کیلوکالری مواد غذایی در هر روز دسترسی داشته باشد، که تنها 500 کیلوکالری آن از حیوانات تامین می‌شود؛ البته ما نمی‌خواهیم همه را گیاه‌خوار کنیم. این کار به یک رژیم سالم و مناسب منتهی می‌شود، ولی خیلی با یک رژیم معمول غربی فاصله دارد. اگر ما به رژیم غذایی کنونی معمول کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی ادامه دهیم، و اگر خیلی از کشورهای دیگر نیز از ما تبعیت کنند، در آینده نخواهیم توانست در همه جا غذا به اندازه کافی داشته باشیم.
نقش هزینه غذا در این میان چیست؟
یک حوزه پژوهشی خیلی گسترده، تحقیق بر روی فرار بودن قیمت‌ها است. این مشکل اصلی است. آشوب غذا در خیلی از کشورها در سال 2008 را به خاطر دارید؟ ما هنوز سعی می‌کنیم که بفهمیم که چه چیزی اتفاق افتاد، ولی عمده دلیل آن، احتکار مواد غذایی بود. ما هم اکنون غذای کافی برای تغذیه همه انسان‌ها بر روی زمین به میزان 3000 کیلوکالری در روز را داریم، ولی مشکل ما قیمت است. ما نیاز به پژوهش داریم تا بفهمیم که چه ابزارهای اقتصادی برای پایدار کردن قیمت‌ها در سطح بین المللی در دسترس ما قرار دارند، و برای اطمینان از این که ذخایر مناسب غله در دسترس قرار دارند. ما نیاز به ارائه راه حل‌های اقتصادی، و قوانین تنظیم بازار برای محصولات غذایی کشاورزی داریم تا از نوسان قیمت‌ها که در آن قیمت‌ها گاهی تا حدی بالا می‌روند که مردم نمی‌توانند به غذا دسترسی داشته باشند اجتناب کنیم. ما همچنین باید قیمت‌های تضمینی را برای محصولات کشاورزی در نظر بگیریم تا در شرایط کاهش قیمت‌ها کشاورزی از بین نرود.
بخش اعظم پوشش رسانه‌ای در کشاورزی کشورهای در حال توسعه بر روی جانداران بهینه شده ژنتیکی متمرکز شده است. آیا این‌ها همان راه حل نهایی هستند که معمولا از آن یاد می‌شود؟
آشکار است که افزایش تولید در فرانسه و دیگر کشورهای توسعه یافته، تا حد زیادی مدیون پیشرفت‌های ژنتیکی بوده است، در نتیجه هنوز مهندسی ژنتیک، تکنیک اصلی برای افزایش محصول است. برای این که محصولات در افریقا زیاد شوند، مشخصا ما نیاز به گونه‌های جدید انتخاب شده ژنتیکی داریم که یا با بهینه‌سازی ژنتیکی و یا با روش‌های تولید سنتی مهندسی شده باشند. برای من، محصولات بهینه شده ژنتیکی انتخاب جادویی نیستند، ولی نمی‌توان از آنها چشم پوشید. این حیاتی است که به صورت تک به تک، به محصلات ژنتیکی نگاه کنیم. اولین نسل از جانداران بهینه شده ژنتیکی در بازار، آن چیزی نیست که مشکلات کشاورزی افریقا را حل کند، هر چند یک محصول، یک کتان بهینه شده ژنتیکی چینی که در برابر کرم پنبه مقاوم است، برای مردم بسیار مفید بوده است، چرا که نیاز به استفاده از سموم خطرناک ندارد؛ و معادله هزینه فایده در این مورد به خصوص نتیجه کاملا مشخصی دارد.
ما اکنون در مرحله‌ای قرار داریم که نتیجه سال‌ها تحقیق گسترده در مورد جنبه‌های زیست محیطی، اقتصادی و سلامتی خیلی ا محصولات ژنتیکی را در دست داریم. محصولات بهینه شده ژنتیکی وجود دارند که برای آنها ارزیابی کاملا مثبت بوده است، ولی محصولات دیگری نیز وجود دارند که این ارزیابی برای آنها چنین نتیجه‌ای ندارد؛ به خصوص برخی محصولات مهندسی ژنتیکی شده که در مقابل بعضی عوامل علف کش مقاوم هستند.
برای مثال، برخی از محصولات مهندسی شده ژنتیکی به افزایش استفاده از علف کش‌ها منجر شده‌اند، که می‌تواند منجر به افزایش غلظت این مواد شیمیایی در محیط زیست و تاثیرات منفی نشات گرفته از آن شود. نتایج همه یکسان نیستند؛ دلیل آن هم این است که خیلی مهم است که به جای این که به طور عام از محصولات بهینه شده ژنتیکی صحبت کنیم، باید آنها را یک به یک بررسی کنیم. مقاومت در برابر آفات، یک کاربرد واقعا امیدبخش و مهم برای انتخاب ژنتیکی است، چرا که مشکلات عمده سلامتی و بهداشتی در کشورهای در حال توسعه وجود دارد که با استفاده از سموم ضد آفات ارتباط دارند.پ
حمایت عمومی از تحقیقات کشاورزی در کشورهای توسعه یافته با کاهش مواجه بوده و به طور مضاعف به بخش خصوصی منتقل می‌شود، که علاقه کمتری به مشکلات کشورهای فقیرتر دارد. دورنمای کلی حمایت مالی چگونه است؟
ما نیاز به ادامه نوآوری و باز سرمایه گذاری داریم، به خصوص برای افزایش محصول. این امر در کشورهای ثروتمند اتفاق نیم‌افتد، بلکه بودجه جهانی در حال افزایش است؛ به خصوص در اقتصادهای نوظهوری مانند چین، هند و برزیل. چین به شدت درگیر آموزش و انتقال فناوری به افریقا است، و در اروپا ما باید سعی کنیم به افریقایی‌ها یک جایگزین پیشنهاد کنیم؛ ما ظرفیت علمی برای این کار را داریم. این باعث شرمساری خواهد بود اگر ما تمام همکاری‌های بین المللی را به چینی‌ها واگذار کنیم.
نظر شما