با نمک بودن ایرانی‌ها بیماری‌زاست

حسین صرافی: در حالی دکتر مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از تاثیر کاهش مصرف نمک در بیماری های قلبی عروقی و فشار خون سخن می گوید که مصرف نمک در کشور سه برابر استاندارد جهانی است.

وزیر بهداشت، روز گذشته در حاشیه برگزاری نشست روسای دانشگاههای علوم پزشکی کشور، گفت:" اگر مردم روزی سه گرم از نمک مصرفی خود را کم کنند حدود 50 درصد از بیماری فشار خون و 26 درصد از بیماریهایی که منجر به سکته مغزی می شود کاهش می یابد."

او با اشاره به این که غذاهای آماده دارای نمک زیادی هستند، افزود:" کم کردن نمک در روز باعث می شود 17 درصد از بیماری‌های قلبی کاسته شود."

مصرف نمک در ایران سه برابر مصرف استاندارد جهانی است. زیرا علاوه بر مصرف خانگی، بسیاری از کارخانجات تولید مواد غذایی برای سنگین کردن محصول تولیدی و تحصیل سود بیشتر از این ماده استفاده می کنند.

دکتر احمد رضا درستی، رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور، می گوید:" باید به برخی مواد غذایی که ظاهر سمی ندارند توجه کرد. نمک از جمله موادی است که ظاهرا سمی نیست اما این ماده در صنعت غذایی، بسیار فراوان استفاده می‌شود. چون وزن غذا را افزایش داده و سود آوری زیادی برای صنعت غذایی دارد."

دکتر پریسا ترابی، رئیس اداره بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم با ابراز نگرانی خود از مصرف بیش از اندازه نمک در ایران می گوید:" متاسفانه بسیاری از تنقلات و نوشیدنی ها در ایران مانند انواع آجیل و دوغ حاوی میزان بالای نمک است."

او با اشاره به این موضوع در ادامه می افزاید:" یک لیوان دوغ  و مقدار اندکی آجیل که دارای نمک زیادی هستند گاهی با نصف مصرف نمک مورد نیاز روزانه برابری می کنند. در حالی که نباید بیش از پنج گرم در روز نمک مصرف کرد."

این کارشناس در ادامه می گوید:" مصرف بی رویه نمک در کشور سبب ساز افزایش بیماری های متابولیک، قلب و عروق و فشار خون شده است."

مقایسه آمارها

سال گذشته - 1388- وزارت بهداشت اعلام کرد مصرف نمک در ایران پنج برابر متوسط استاندارد جهانی است. اما امسال - 1389- همین وزارت خانه مصرف نمک در ایران را سه برابر متوسط استاندارد جهانی اعلام کرده است.

به معنای دیگر میزان مصرف کاهش یافته است. با مطالعه و بررسی ارقام مصرف می توان در این آمار تردید کرد.

خانم دکتر هوشیار داد، استاد دانشکده تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه شهید بهشتی ایران می گوید:" میزان مصرف نمک در کشور نسبت به سال گذشته تغییری نکرده، بلکه توصیه‌های تغذیه‌ای تغییر کرده است."

این استاد دانشگاه در ادامه می افزاید:" بنا به گزارش اداره بهبود تغذیه جامعه معاونت سلامت وزارت بهداشت، سال گذشته نیز سرانه مصرف نمک در کشور10 تا 15 گرم در روز برای هر فرد بوده که این میزان بنا بر توصیه سال پیش سازمان‌های بین‌المللی باید به 2 تا 3 گرم در روز کاهش می‌یافت."

دکتر پریسا ترابی، رئیس اداره بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تایید حرف های دکتر هوشیار داد از تحقیقی که دو سال گذشته در اداره تحت سرپرستی اش انجام گرفته می گوید:" بر اساس تحقیقات اداره بهبود تغذیه جامعه معاونت سلامت وزارت بهداشت در سال 86، از هر 800 مورد مرگ‌ و ‌میر در کشور 300 مورد ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی است؛ با توجه به شیوع بالای بیماری‌های قلبی عروقی و فشار خون بالا در کشور، مصرف زیاد نمک به عنوان یکی از مهمترین عوامل خطر در بروز این بیماری‌ها محسوب می‌شود."

مصرف بیش از حد نمک؛ مرگبار

مصرف نمک به مقدار اندک در برنامه غذایی لازم و ضروری است. ولی معمولاً 10 تا 20 برابر مقدار مورد نیاز بدن، نمک مصرف می کنیم. البته سه چهارم نمکی که در طی روز مصرف می کنیم بصورت نهفته در غذاهای فرآیند شده و آماده  موجود است.

اما تحقیقات متخصصان دانشگاه های علوم پزشکی ایران و دانشکده تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه شهید بهشتی ایران نشان می دهد دریافت بیش از حد نمک توسط بدن باعث ایجاد بیماری هایی مانند فشار خون، سکته قلبی، پوکی استخوان، سرطان معده، آسم و بیماری های کلیوی می شود.

مصرف مجاز نمک؛ چه مقدار؟

همان طور که مصرف به اندازه نمک در بدن سلامت را تضمین می کند و باعث بهبود عملکرد اعصاب و عضلات، تنظیم فشار خون، تعادل مایعات و الکترولیت های بدن می شود، افزایش این ماده در بدن هم سبب ساز بیماری های مختلفی از جمله فشار خون، بیماری های قلبی و عروقی و سرطان معده می شود.

دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه و رژیم درمانی می گوید:" نمک در برچسب مواد غذایی به صورت سدیم درج می گردد. برای تبدیل سدیم به معادل نمک کافی است رقم مذکور را در عدد 2.5 ضرب کنیم. میزان مجاز مصرف سدیم 2.3 گرم در روز معادل 5.8 گرم نمک در روز است."

او در ادامه می افزاید:" 6 گرم نمک تقریبا به اندازه یک قاشق چای خوری است. اما از آنجایی که تقریبا هر نوع غذایی که می خوریم حاوی نمک است، از این رو دیگر نیازی به اضافه کردن نمک به غذا نیست."

راه کاهش مصرف نمک؛ اصلاح تفکر غلط

منصور رضایی، رئیس اداره تغذیه بیمارستان مسیح دانشوری می گوید:" برخی افراد هنگامی که به غذایشان نمک نمی‌زنند گمان می‌کنند نمکی دریافت نمی‌کنند و خیالشان راحت می‌شود. اما این طور نیست. زیرا 75 درصد نمکی که بدن دریافت می کند در غذاهای آماده مانند سوپ‌های آماده، سس و بیسکویت وجود دارد."

این متخصص تغذیه به بعضی عادات غلط اشاره می کند و می گوید:" بعضی‌ از افراد شکایت می‌کنند که غذا بدون نمک طعمی ندارد. ولی مساله این است که وقتی بیش از اندازه به غذا نمک می‌ زنند جوانه‌های چشایی خود را به نمک زیاد عادت می‌دهند. در حالی که می‌توانند ظرف چـنـد هـفته با مصرف کمترنمک جوانه‌های چشایی خود را با نمک کم سازگار کنند. در حقیقت نمک باعث از بین رفتن مزه طبیعی مواد تشکیل‌دهنده غذا می‌شود."