آنچه که حضور رئیس جمهور را در کنفرانس بازنگری معاهده ان پی تی که در سطح وزرای خارجه برگزار شده بود مورد توجه قرار داد، پیشنهادات وی برای اصلاح ساختار سازمان ملل و تغییر بخشی از معاهده ان پی تی بود که از نظر برخی از کارشناسان به تلاشی برای تاثیر در روند پرونده هسته ای تعبیر شد.
این درحالی است که برگزاری این کنفرانس در نیویورک و برخی از اظهارات مقامات آمریکایی در مورد ایران، از سوی مقامات ایرانی به عنوان ابزاری برای انحراف افکار عمومی جهان تعبیر شده بود.
از سویی دیگر مطرح شدن مسئله ارتباط با آمریکا در حاشیه این سفر بیشتر این احتمال را قوت بخشید که دولت ایران مانند آمریکا سعی دارد از برگزاری این کنفرانس به عنوان یک فرصت برای پیشبرد اهداف و مواضع خود استفاده کند.
علی بیگدلی، کارشناس مسائل استراتژیک و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی معتقد است، نوع تنظیم پیشنهادهای رئیس جمهور به گونه ای بود که نه تنها یک راهکار بین المللی تلقی نمی شود بلکه ایران را بیشتر مقابل آمریکا قرار می دهد.
مشروح گفتگوی خبرآنلاین با وی را می خوانید:
ارزیابتان از پیشنهادهای آقای احمدی نژاد در کنفرانس بازنگری معاهده ان پی تی چیست؟
پیشنهاداتی که از سوی آقای احمدی نژاد مطرح شد از چند جنبه قابل بررسی است، اول اینکه اصلاح ساختار سازمان ملل بحث جدیدی نیست و پیش از این نیز بسیاری از کشورها در این خصوص تلاش کرده بودند اما مطرح کردن مجدد آن تنها می تواند تلاش های گذشته را یادآور شود.
مسئله بعدی خواستار شدن خلع سلاح هسته ای جهان بود که در چند بند پیشنهاد رئیس جمهور آمده بود در این خصوص باید گفت، اکنون از بین کشورهایی که عضور باشگاه هسته ای جهان هستند تنها دو قدرت آمریکا و روسیه برای کاهش سلاح های هسته ای توافق کرده اند و سایر کشورهایی که کلاهک هسته ای دارند چندان تمایلی برای پیوستن به این دو قدرت برای کاهش سلاح هسته ای خود ندارند. در این میان مطرح کردن و خواستار شدن خلع سلاح هسته ای به نظر کار ساده ای نمی تواند باشد.
هرچند کشورهایی که هسته ای ندارند و یا سلاح هسته ای تولید نمی کنند اکنون موافق با خلع سلاح هسته ای جهان هستند اما نمی توان توقع داشت که به زودی بتوانند کشورهای دارای این تسلیحات را متقاعد به خلع سلاح کنند و در حالیکه مسئله اصلی متقاعد کردن کشورهایی است که این سلاح ها را در اختیار دارند.
بنابراین این پیشنهاد تنها در چارچوب یک طرح از سوی رئیس جمهور خوب است و می تواند افکار عمومی جهان را بطور کل نسبت به خطرات سلاح های هسته ای حساس کند اما در کوتاه مدت نمی تواند نتیجه بخش باشد.
آیا پیشنهادهایی که برای اصلاح ساختار سازمان ملل و تغییر معاهده ان پی تی مطرح شد می تواند در موضوع پرونده هسته ای به ایران کمک کند؟
پیشنهادهای مطرح شده در نیویورک در هر دو محور اصلاح ساختارسازمان ملل و تغییر بخشی از معاهده ان پی تی به نظر به عنوان یک تاکتیک جدید از سوی رئیس جمهور برای پیشبرد مواضع در پرونده هسته ای مطرح شد. اما به نوعی تحریک آمیز تنظیم شده بود تا ارائه یک راهکار برای جهان یا حتی برای ایران در مسئله پرونده هسته ای.
در واقع اگر ایران می خواست از این فرصت برای پیشبرد اهداف خود در پرونده هسته ای استفاده کند باید پیشنهادات خود را به نوعی تنظیم می کرد که تحریک آمیز و حساس برانگیز نباشد اما دیدم که از عبارات و واژه هایی استفاده شد که ایران را مقابل آمریکا قرار داد و این مقابل آمریکا قرار گرفتن توانست به آمریکایی ها کمک کند که همانطوری که می خواستند، موضوع پرونده هسته ای را یک پدیده در جهان جلوه دهند. درحالیکه می شد برای اصلاح ساختار سازمان ملل و تغییر ان پی تی بدون تحریک و مقابله با کشوری پیشنهاد داد.
ضمن اینکه ما برای هر دو هدف کوتاه و بلند مدت خود یعنی هم اجماع جهانی برای اصلاح سازمان ملل و هم برای پیشبرد مواضع خود در پرونده هسته ایی، نیاز به یک دیپلماسی قوی داریم و با اقدامات تحریک آمیز نمی توانیم به این اهداف برسیم.
به نظر شما واکنش های بین المللی نسبت به این پیشنهادات چطور خواهد بود؟
در مورد اصلاح سازمان ملل همانطوری که گفته شد، این پیشنهاد جدیدی نیست و مطرح کردن آن هم به عنوان یادآور شدن تلاش های گذشته برای رفع تبعیض حق وتو برای 5 کشور مفید است اما نمی توان خوش بین بود که اجماع جهانی در این خصوص بوجود بیاید و 5 کشوری که حق وتو دارند نتوانند جلوی این اجماع را بگیرند .
در مورد خلع سلاح هسته ای هم هرچند که پیش از این اتحادیه عرب و برخی کشورهای که هسته ای نیستند و یا سلاح هسته ای تولید نمی کنند ابراز نگرانی کرده بودند اما کشورهای اتمی باید قانع شوند و سلاح های هسته ای را کنار بگذارند که به بعید به نظر می رسد به این نتیجه برسند، ضمن اینکه در شرایط فعلی ما نمی توانیم برای آنها تعیین تکلیف کنیم و یا آنها را به نداشتن این سلاح ها متقاعد سازیم.
سفر آقای احمدی نژاد به نیویورک، مسئله ارتباط با آمریکا را یک مرتبه دیگر مد نظر قرار داد، ضمن اینکه دولت های دو کشور علامت های مثبتی در این خصوص برای هم فرستادند، با این حساب ارتباط با آمریکا چطور ارزیابی می کنید؟
دراین خصوص باید گفت، هرچند که در این زمینه علامت هایی از سوی دو کشور داده شد اما تصمیم قطعی برای برقراری ارتباط وجود ندارد. در واقع با موضعی که آقای رئیس جمهور در مورد پیشنهادات خود داشت و آمریکا را مقابل خود قرار داد، نمی توان نتیجه گرفت که تصمیم به برقراری ارتباط با آمریکا بطور جدی در برنامه های دیپلماسی دولت است.
به نظر تمایل رئیس جمهور برای ارتباط و تعامل با آمریکا که البته با درخواست شرایطی مطرح شد و به عنوان علامت مثبت ایران تلقی شد بیشتر یک ژست سیاسی برای ایران بود تا تصمیم جدی.
نظر شما