آیا نرخ بیکاری باز هم افزایش می‌یابد؟

میرمسعود تقوی راد-خبرآنلاین البرز: دانشگاهها و مراكز آموزش عالی عهده دار رسالتهایی چون تولید دانش، تربیت نیروی متخصص مورد نیاز جامعه، گسترش فناوری، نوآوری و خلاقیت هستند و امروزه صاحبنظران معتقدند دستیابی به توسعه پایدار فقط در سایه به كارگیری دانش روز و فناوری پیشرفته حاصل می شود. بنابراین، برای قرارگرفتن در جاده توسعه و جلوگیری از عقب ماندگی باید شرایطی فراهم شود كه دانشگاهها بتوانند دانشجویان را برای به كارگیری فناوری جدید و پذیرش مسئولیتهای مختلف در سطوح مختلف جامعه پرورش دهند و از این سو نیز سازمان ها و ارگان های دست اندرکار ، پیش بینی های لازم برای بکارگیری نیروهای تربیت شده را اتخاذ نمایند.
در حال حاضر، ورود خیل عظیمی از فارغ التحصیلان و نیروهای انباشته گذشته ، شرایط خاص و ویژه ای را برای مدیریت دانش و اقتصاد کشور به وجود آورده است و بر اساس آمار رسمی ، بيکاري در میان دانشگاه رفته ها 5 برابر بيشتر ازدانشگاه نرفته ها است.
اگر تا همین دیروز راهیابی به دانشگاه و کسب مدرک از مهمترين آرزوهاي هر جوان ايراني بود امروز کسب در آمد آرزوی بزرگی شده است.
اگر در گذشته نه چندان دور داشتن یک مدرک تحصیلی در یک رشته خوب در یک دانشگاه معتبر بهترین دلیل برای یافتن شغل مناسب بود ، امروز داشتن مدرک دلیلی برای داشتن شغل نیست.
اشباع بازار کار و حجم انبوه فارغ التحصيلان در نگاه اول، دورنمائي نااميدکننده از اشتغال را به تصوير مي کشد به خصوص که مشکلات استخدامي و موانع قانوني پیش روی آن امکان دسترسي به شغل دولتي را براي آنها تا حد زيادي کاهش داده است.
متاسفانه سیستم آموزش عالی ایران به گونه ای عمل می کند که افزايش ميزان فارغ التحصيلان در رشته هاي مختلف صرف نظر از ابعاد و پيامدهاي اجتماعي آن تا حد زيادي اقتصاد کشور را تحت الشعاع قرار مي دهد. ايجاد مشاغل کاذب و شاغل شدن در حرفه اي به غير از رشته تحصيلي، علاوه بر آنکه نيروي کار اقتصادي يک کشور را به شدت توسعه نيافته معرفي مي کند، در نامتوازن شدن وضع اقتصادي کشور نيز تاثير بسزائي دارد..
متوسط رشد ذخيره بيکاران کشور 14 درصد و متوسط رشد ذخيره بيکاران داراي مدارک دانشگاهي 70 درصد است و بنابراين متوسط ذخيره بيکاري در کشور براي دانشگاهيان 5 برابر بيشتر است. بر اساس اعلام رسمي وزارت کار و امور اجتماعي نرخ بيکاري زنان در شرايط کنوني حادتر از نرخ بيکاري مردان است چون نرخ بيکاري زنان در تمامي سنين در بالاترين حد آن قرار دارد.
يکي از علل مهم افزايش بيکاري در بين فارغ التحصيلان متناسب نبودن رشته ها و آموزش هاي دانشگاهي با نياز بازار کار است، انتزاعي بودن متون درسي دانشگاه ها و تطبيق نداشتن آنها با واقعيت هاي اجتماعي علت مهم ديگري است که به بيکاري فارغ التحصيلان دامن مي زند. با اين حال واقعيت آن است که فراگيري حرفه هاي مختلف و کسب تخصص در زمينه هاي گوناگون در حين تحصيل مي تواند بار اقتصادي و رواني ناشي از بيکاري فارغ التحصيلان را کاهش دهد. از اين منظر بايد گفت که آموزش نيروي کار کماکان حلقه مفقوده نظام آموزشي کشور محسوب شده و چنانچه متوليان در برنامه هاي دراز مدت به امر آموزش حين تحصيل دانشجويان توجه جدي داشته باشند پديده بيکاري فارغ التحصيلان تبعات زيان باري کمتري خواهد داشت.
در زمانی که کشورها خود را موظف به روی آوردن به شیوه های جدید درآمدی در صحنه بین الملل می دانند ، ایران ، از جمله کشورهایی است که از منابع ارزشمند انسانی بهره می برد و لذا مدیران اقتصادی باید در خصوص صدور نیروی کار و خدمات را در کنار هر برنامه ریزی دیگری مورد توجه قرار رهند و از فرصت های طلایی این عرصه به خوبی بهره لازم را ببرند چرا که در فرصت های پسا برجام می توان عملکرد مناسب و حضور در خور توجهی در این خصوص داشت .

۴۸