سفرنامه عشق‌آباد

آقاي ظريف كه براي شركت در مراسم باشكوه بهره برداري از پنج فاز گازي عسلويه، رييس جمهور را همراهي كرده بود به ما ملحق شد. ديپلمات خوش اخلاق و كاربلد كشور در ابتداي ورود با سرنشينان هواپيما (حدود ٥٠ نفر) احوال پرسي و از اينكه باعث طولاني شدن سفر شد ( تهران- عسلويه - عشق اباد ) عذرخواهي کرد.

در مسير پرواز به عشق آباد فرصتي فراهم شد تا بعضي از اعضا هيات ١٢ نفره اتاق بازرگانی با ايشان ديدار و گفتگو داشته باشند.

اين سفر در بيست وپنجمين سال استقلال تركمنستان صورت مي گرفت و با توجه به كدورتي كه در جريان قطع گاز تركمنستان به ايران صورت گرفته بود ضروري بود كه براي گرمي روابط تلاش شود. اكنون كه وزير نفت وگاز تركمنستان به اين علت بركنار شده و دو كشور علاقمند به توسعه روابط هستد لازم بود اين سفر صورت گيرد.

همزمان با سفر اين هيات، تيمي از مديران گاز و اتحاديه كارفرمايان تركمنستان در ايران مشغول مذاكره براي عقد قرار داد جديد گاز و شروع مجدد عمليات تهاتر بودند و اميدوار بودند كه سفر دكتر ظريف و هيات تجاري در بهبود روابط و انعطاف دو كشور تاثيرگذار باشد.

با اينكه سابقه كار بيست ساله با تركمنستان را دارم، در سالهاي اخير( ٨ سال گذشته) بازديدي از اين كشور نداشتم وتحولاتي كه در شهر سازي وايجاد زيرساخت ها صورت گرفته بود برايم غير قابل باور بود، اين كشور كه ميزبان بازيهاي آسيايي در ٢٢ رشته در سپتامبر امسال مي باشد، با ساخت دهكده بازيها وچندين استاديوم وصدها هتل وساختمان اماده برپايي هر چه با شكوهتر اين مسابقات ميباشد وبه نظر من در رقابت شهرسازي بين باكو وعشق اباد برنده عشق اباد بوده است كه يك شهر مدرن وسفيد را ساخته وتركمن ها را به شهرونداني مدرن تبديل كرده.

تركمن ها مردمي مهربان ومهمان نواز هستند كه در بدو ورود به مجالسشان با نان ونمك از شما پذيرايي مي كنند وعاشق اسب وموسيقي هستند.

اين كشور كوچك كه پنجمين ذخاير گاز دنيا و داراي نفت و دو پالايشگاه است صادركننده گاز، فراورده نفتي، گاز مايع وپلي اتيلن به ايران وكشورهاي منطقه است ودر رابطه با ايران تراز تجاري اش مثبت ميباشد ودر ازا صادرات تقريبا ٥٠٠ ميليون دلاري ايران ارزش صادرات شان بين دو تا سه ميليارد دلار است، اين كشور هم به مانند ايران عضو دبليو تي او نیست وتلاش مي كند كه در روابط بين الملل بيطرف باشد، لذا روابط خوبي با تركيه ، آذربايجان وايران دارد وسعي مي كند روابط با روسيه را مديريت كند، از زمانيكه روسیه خريد گاز تركمنستان را قطع كرده کشور چين جايگزين رویسه شده  و يكي از بازيگران اصلی صحنه اين كشورشده است، نقش اصلي را در روابط اقتصادي تركيه بازي ميكند كه بيش از ٣٠٠ شركت در عشق اياد به ثبت رسانده است درحاليكه فقط ١٠ شركت ايراني به ثبت رسيده است.

به قول يكي از پيمانكاران فعال ايراني متاسفانه پرچم تركيه در جايجاي تركمنستان برافراشته شده ولي اثري از پرچم ايران در اين كشور نيست وما عرصه رقابت به رقبا را واگذار كرده ايم در حاليكه پيمانكاران براي شركت در مناقصات نيازي به ضمانت نامه شركت در مناقصه وحسن انجام كار را ندارند ويكي از موانع سخت بانكي در اين كشور مانع فعاليت است.

جالبه كه حتي در تلويزيونهاي ماهواره اي هتلها شبكه هاي تلويزيوني همه كشورها( تركيه، روسیه، پاكستان، افغانستان، هند ،دبي و..... در دسترس است ولي از شبكه هاي ايراني خبري نيست و ما كه در سالهاي قبل دست بالا را در اين كشور داشتيم در شرايط نامساعدي قرار داريم وتمديد قرار داد گاز وتوافق با تهاتر گاز وكالا مي تواند بازار ايران را مجددا احيا كند و به نظر می رسد با توجه به مذاكراتي كه صورت گرفته است به سرانجام برسد.

رايزن بازرگاني ايران كه يك جوان تركمن پركار وداراي روابط خوب با تركمن ها است وانگيزه لازم براي كار را دارد.

بخش خصوصي به سرپرستي اقاي انصاري نايب رييس اتاق ايران وكارافرين وپيمانكار موفق كشور مذاكرات خوب وموثري با تجار اين كشور خصوصا اتحاديه كارفرمايان تركمنستان داشت وزمينه هاي همكاري در صنعت گاز، پتروشيمي، برق وصنايع سبك وراهسازي فراهم است واين اميدواري وجود دارد كه مجددا صادرات كالا وخدمات ايران به مرز ٧٠٠ ميليون دلار برسد، نايب رييس اتاق به محض ورود به هتل كار جالبي كرد وجلسه اي را به منظور اشنايي اعضا هيات تجاري ودريافت ديدگاههاي آنان برگزار  وجمع بندي مطالب مطرح شده را در هنگام صبحانه در اختيار وزير امورخارجه گذاشت تا با مقامات تركمنستان در ميان بگذارد، وزير محترم امور خارجه مذاكرات سخت ولي موفقي را با رييس جمهور، وزير خارجه وساير مقامات تركمنستان داشت ودستاورد سفر را پربار ميدانست.

متاسفاه رقابت مخرب بنگاههاي ايراني در مناقصات تركمنستان مشكل ساز شده وبايد اتاق، وزارت راه وشركت گاز با تشكيل يك كميته راهبردي ان را مديريت وسازماندهي كنند، متاسفانه فساد وبروكراسي اداري در تركمنستان بيداد مي كند وفعاليت در بازار اين كشور سخت وپيچيده مي باشد.

يكي از موضوعاتي كه در مذاكره با اتحاديه كارفرمايان مطرح وپيگيري شد صدور ويزا بود كه قول مساعدت دادند.

تركمن ها كه خاطره بسيار خوشی از اقاي هاشمي رفسنجاني دارند، ايشان را معمار روابط دو كشور مي دانند ومعتقدند كه هيچ يك از روساي جمهور بعدي ايران همت ونگرش بلند ايشان را نداشتند واتصال شبكه گاز، برق وريل دو كشور حاصل تلاش هاي صادقانه اقاي هاشمي( رحمه الله عليه) ونيازاوف بوده است وضروريست دولت روحاني در دوره جديد روابط دوجانبه را گرمي بخشيده وسفرهاي دوجانبه را افزايش دهد.

ما فقط يك شب و يك روز در عشق اباد بوديم وپس از نشست مشترك عازم شهرك جديد التاسيس عشق آباد شديم واز چندين كارگاه نيمه صنعتي در زمينه لوازم خانگي، صنايع چوب ومبل ، پلاستيك و... بازديد كرديم وبا غذاي مخصوص محلي كه شبيه ابگوشت ما بود پذيرايي شديم، نكته تاسف بار اين بود كه مواد اوليه اين واحد پلاستيك سازي به علت تعرفه بالاي كالاي ايراني از عربستان تامين مي شد در حاليكه ايران از توليد كنندگان بزرگ pp ميباشد.

در اين سفر مذاكراتي براي سواپ گاز وخريد پتروكك داشتم كه رضايت بخش بود وقرار است اين مذاكرات در تهران ادامه يابد.نهايتاغروب دوشنبه با هواپيماي اختصاصي دولت عازم تفليس شديم. والسلام