به گزارش خبرآنلاین، جلسه پرسش و پاسخ نمایش «عفریته ماچین» دوشنبه 24 خرداد به همت انجمن نویسندگان و منتقدان خانه تئاتر و با مدیریت جواد اعرابی برگزار شد.
این جلسه به بررسی مشکلات اجرای نمایش‌های سنتی و ارائه پیشنهاد‌هایی برای گسترش این نوع از تئاتر اختصاص داشت. در آغاز جلسه جواد اعرابی عضو انجمن منتقدان خانه تئاتر ضمن تبریک به اعضا گروه تماشا برای استمرار فعالیت و ارائه آثار قابل‌توجه در این زمینه، از توجه این گروه به رأی و نظر مخاطبان قدردانی کرد.
او با یاد از استعدادهای بزرگ نمایش سیاه بازی گفت: «امروزه شاهدیم نسل جوان هم ضمن حفظ رگ و ریشه این هنر، ارتباط خوبی با این نوع از نمایش برقرار می‌کند. پس می‌توان سرمایه‌گذاری بیشتری روی آن انجام داد. به صحنه ترنابازی اشاره می‌کنم که همراه با بیان یکی از بازی‌های سنتی ایرانی داستان را پیش می‌برد. به اعتقاد من مبارزه با تهاجم فرهنگی می‌تواند به این شکل انجام شود. از این گذشته این نوع از نمایش امکان اجرا در تمامی فضاهای عمومی را دارد.»
اعرابی با بیان این مطلب که چرا نباید سالنی در تهران برای اجرای مدام کارهای سیاه‌بازی وجود داشته باشد صحبت را به داوود فتحعلی بیگی سپرد که در این خصوص گفت: «این سؤالی است که از سال‌ها پیش مطرح شده است. در تهران ساختمان‌های قدیمی زیادی داریم که مورد مرمت قرار می‌گیرند و تبدیل به دفتر کار می‌شوند. می‌توان یکی از این خانه‌ها را به عنوان پایگاهی برای اجرای نمایش سنتی مرمت کرد.»
این هنرمند به تجربه اجرا در فرهنگسرای ملل و در سکویی روی حوض اشاره کرد و ادامه داد: «بیشترین انرژی را در این شکل اجرا دریافت کرده‌ایم چون تماشاگر با نمایش احساس صمیمیت می‌کند، گویی در کار بازیگر مشارکت دارد. این یک واقعیت است که ابناء بشر بازی کردن را دوست دارند و وقتی در وسط میدانچه‌ای بازی صورت می‌گیرد ارتباط تماشاگر با آن قوی‌تر است. نمایش‌های سنتی وقتی در تئاتر جعبه‌ای اجرا شد بسیاری از این ویژگی‌ها را از دست داد.»
علی یدالهی، کارگردان نمایش «عفریته ماچین» نیز اختصاص مکان خاص نمایش‌های سیاه‌بازی و مدرسه‌ای برای آموزش آن را تنها راه ماندگاری این هنر دانست و گفت: «اگر دانشجویی بخواهد امروز یک نمونه تئاتر سنتی خارجی ببیند به راحتی می‌تواند آدرس محلی را بگیرد که در آن سوی دنیا به این نمایش می‌پردازد، اما درباره نمایش سنتی کشور خودش چیزی وجود ندارد. فکر می‌کنم اگر مکانی ثابت وجود داشته باشد، گردهم‌آیی‌ها، جلسات مطالعه و بررسی، پژوهش و مقاله‌نویسی شکل خواهد گرفت. الان منابع زیادی در این زمینه وجود ندارد در حالی که اگر حاصل هر تجربه چاپ و مدون شود می‌توان این خلأ را پرکرد.»
در بخش دیگر این جلسه داود داداشی، نقش سیاه نمایش «عفریته ماچین»، از حمایت نکردن رسانه‌ها از نمایش‌های سیاه‌بازی گله کرد و گفت: «نسل جوان و دانشجویان تئاتر به دلیل حمایت نکردن رسانه‌های دیداری و شنیداری، آشنایی کمی با این نوع نمایش دارند. وقتی تلویزیون با من مصاحبه می‌کند، اما لحظه‌ای از بازی مرا پخش نمی‌کند، چطور می‌توان با این هنر آشنا شد؟ احساس می‌کنم نمایش سنتی ما همچون درخت خشکیده‌ای است که دیگران پی‌درپی شاخه‌های آن را می‌زنند. همه ما حاضریم این هنر را آموزش دهیم، اما هیچ‌کس از ما حمایت نمی‌کند.»
شاهین علایی‌نژاد، بازیگر این نمایش، گفت: «این نوع نمایش که تئاتر ملی ما محسوب می‌شود هنوز نمی‌تواند دستمزد بدهد، شاگرد بگیرد پس به سرعت نیروهای کارآموخته خود را از دست می‌دهد. امروز اگر آقای داداشی به سفر برود هیچ‌کس را نداریم که در صحنه جای او را بگیرد. در حالی که تئاتر آزاد وامدار تئاتر سیاه‌بازی است، اما بهایی را که به آن تئاتر می‌دهند برای یک نمایش اصولی سیاه‌بازی نمی‌پردازند.»
داود فتحعلیبیگی نویسنده نمایش در ادامه به حرکت وارونه ما از فضاهای عادی زندگی به تماشاخانه‌ها، در مقایسه با حرکت تئاتر غرب از تماشاخانه‌ها به فضاهای غیرنمایشی پرداخت و تصریح کرد: «با چند واحد نمایش ایرانی و تعزیه در دانشگاه نمی‌توان هنرمند سیاه‌بازی تربیت کرد. برای این هنر باید گرایشی در دانشگاهها تعریف شود. در این صورت نیازهایش مشخص و کتاب‌هایش تالیف می‌شوند.»
او همچنین افزود: «وقتی اصول تئاتر غربی را فرا بگیرید نهایت، کار بدی ارائه می‌دهید، اما در هنر سیاه‌بازی اگر ریزه‌کاری‌ها را ندانی اصلا نمی‌توانی کاری اجرا کنی. بهترین شیوه آموزش این نوع تئاتر این است که روزها هنرجو اصول و تئوری را بیاموزد و شب‌ها در اجرای گروه آن را تجربه کند.»
علی یدالهی نیز در ادامه به تمامی هنرهای سنتی و پرورش توانایی‌های هنرمندان پرداخت و گفت: «هنرمندانی که در زمینه هنرهای سنتی پرورش یافته‌اند به راحتی می‌توانند به سوی آثار مدرن حرکت کنند و نوآوری در آثارشان داشته باشند اما این حرکت به طور عکس امکان چندانی ندارد.»
داود فتحعلیبیگی، نویسنده نمایش «عفریته ماچین» معتقد است با چند واحد نمایش ایرانی و تعزیه در دانشگاه نمی‌توان هنرمند سیاه‌بازی تربیت کرد، بلکه برای این هنر باید گرایشی در دانشگاهها تعریف شود.
کد خبر 69106
نظر شما