فیلم خارجی و ذائقه‌ای که وجود ندارد

اوایل دهه هفتاد که سینمای ایران فروشی بالغ بر 70 میلیون بلیت را تجربه می‌کرد، 20 میلیون بلیت از این رقم متعلق به فروش فیلم‌های خارجی بود.

این آمار دقیقاً منطبق بر ابتدای دهه هفتاد یعنی سال 1371 است. امروز سهم فیلم‌های روز دنیا یا همان فیلم‌های خارجی از اکران سینمایی کشور ما اندکی بیش از دو درصد است و این به واقع یعنی هیچ. نکته جالب اینجاست که هم اینک و با وجود سهم دو درصدی فیلم‌های خارجی از ظرفیت اکران، فیلم‌های ایرانی در سال بیشتر از 12 میلیون بلیت نمی‌فروشند.

بنیاد سینمایی فارابی بر اساس قانونی که در سال 1362 از تصویب مجلس شورای اسلامی گذشت، به شکل رسمی وظیفه واردات و اکران فیلم‌های خارجی در کشور را به عهده دارد. البته این بنیاد همچنان عمل به این وظیفه را در سرلوحه کارهای خود دارد، اما موضوع مهم این میان روی خوش نشان ندادن تماشاگر ایرانی به اکران سینمایی فیلم‌های خارجی است. هنگامی که فیلم «جان سخت 4» با وجود دارا بودن مقدار قابل توجهی از المان‌های جذب تماشاگر، 10 هزار بلیت هم نمی‌فروشد باید نتیجه دیگری از این بحث گرفت.

واقعیت این است که دیدن فیلم خارجی بر روی پرده سینما با ذائقه مردم ما جور در نمی‌آید. در واقع بهتر است بگوییم ایرانی‌ها این ذائقه را از دست داده‌اند. البته این مسئله دلایل خاص خود را دارد که مهمترین آن اشباع بازار محصولات غیرمجاز فرهنگی از این فیلم‌هاست. هنگامی که با صرف هزینه‌ای اندک می‌توان جدیدترین فیلم‌های روز دنیا را در خانه آن هم بی‌ممیزی دید، معلوم است که دیگر میلی به دیدن اینگونه فیلم‌ها در سینما باقی نمی‌ماند.

متأسفانه شرایط به گونه‌ای است که نسخه شفابخش خاصی را هم نمی‌توان برای آن تجویز کرد. در دهه شصت با وجود همه محدودیت‌ها و واگذاری مسئولیت انتخاب و نمایش فیلم‌های خارجی به بنیاد سینمایی فارابی، حدود یک چهارم فروش سینماها متعلق به اینگونه فیلم‌ها بود. آن سال‌ها استقبال مردم از اینگونه فیلم‌ها خوب بود و طبیعتاً سینما هم از این فروش منتفع می‌شد، اما امروز که فیلم‌های ایرانی اقبال تماشاگران را از دست داده‌اند، اکران فیلم خارجی می‌تواند همچون شمشیر دو دمی باشد که خروجی‌اش چندان قابل پیش‌بینی نیست.

البته از منظر دیگری هم می‌توان به این داستان نگاه کرد. اکران محدود و کنترل شده فیلم‌های خارجی به نوعی می‌تواند مفید به حال سینمای ایران باشد؛ آن هم از این جهت که با کشاندن مردم به سینماها، عادت سینما رفتن را در مردم زنده کرده و اشاعه می‍‌دهد. البته لزومی ندارد گروه‌های اصلی سینماهای پایتخت را به نمایش اینگونه فیلم‌ها اختصاص دهیم. چند سینما در نقاط مختلف شهر، می‌تواند گزینه مناسبی برای شروع کار باشد.