چگونگی تبلیغ در امور دینی

۱- دانستن ارزش علم
ممکن است همه بگویند که ما ارزش علم را می دانیم اما اگر قدری در تعاملات زندگی دقیق شویم می بینیم که بسیاری از اعتقادات ما و یا رفتار هائی که انجام می دهیم مبنای علمی ندارد و بیشتر شبه علم است و یا سنت هائی است که هیچ قابل دفاع نیستند. البته باید توجه داشت که گاهی بر مسائلی چنان تبلیغ می شود که گوئی هیچ خللی در آن نیست اما با قدری دقت پایه های آن فرو می ریزد.

۲- دانستن ارزش دین
دین راهنمای بشر از جانب خداوند است. دین نه فقط بری نماز و روزه و یا برای گرم نگهداشتن قلب است بلکه برای حضور آن در همه مراحل زندگی است. فرض عقلانی آن این است که خدا برای راهنمایی بشر او را تنها نگذاشته و رها نکرده است. انسان اگر به حاق دین توجه کند خود را متعهد به انسان دوستی و ایثار برای مردم خواهد کرد

۳- دانستن هماهنگی این دو
دانستن هماهنگی بین این دو یعنی هماهنگی بین عقل و دین و یا علم دین است. هر جا عقل سلیم حکم کند دین هم حکم می کند و اگر تعارضی بین آن دو دیده شد باید در اصالت و حقانیت و یا شیوه استفاده از یکی از آن دو تردید و تحقیق کرد.

۴- تبلیغ، ابلاغ و امر به معروف
بلاغ و رساندن وظیفه هر انسان آگاه و صاحب فهمی است. به قول مولوی:
گل خندان که نخندد چه کند
عَلَم از مُشک نبندد چه کند
نار خندان که دهان بگشاد است
چون که در پوست نگنجد چه کند
مه تابان بجز از خوبی و ناز
چه نماید، چه پسنـدد، چه کند
آفتاب ار ندهد تابش و نور
پس بدین نادره گنبد چه کند
همان‌طور که گفته شد معروف نه فقط نماز خواندن و روزه گرفتن و یا دیگر شعائر دینی است. هر کار خیری که عقل عمومی سالم آن را تجویز کند معروف است. این جمله زیبای امر به ورزش امر به معروف است خود نشانگر دائره وسیع معروف در همه اطوار زندگی است. بنابراین هر که از علم پر شد نمی تواند نگوید و نمی تواند خوب نگوید و نمی تواند خیر خواه نباشد.

۵- شناخت معروف
لازمه تبلیغ درست و انتظار تأثیر دانستن معروف است. بسیاری معروف را نمی شناسند و مقلدوار آن را تبلیغ می کنند. بدیهی است در اغلب مورد تأثیر منفی است. قرآن می گوید آیا شما را به زیان کار ترین افراد خبر دهم؟ آنانکه گمان می کنند (خود می پندارند) کاری را که انجام می دهند بهترین کار است (قرآن، کهف).

۶- شناخت مخاطب 
شناخت مخاطب در اثر گذاری بسیار مهم ست. هر چیز را هر جا نباید گفت. باید زمینه فراهم، و موقعیت بررسی شده باشد. اگر زارعی در شوره زار تخم بکارد حاصلی نخواهد چید. پس:
چون سر و کار تو با کودک فتاد پس زبان کودکی باید گشاد
یا
اینکه می گویم به قدر فهم تو است مُردم اندر حسرت فهم درست

۷- استفاده از زبان فصیح و قابل فهم و یا انتخاب فرد مناسب وگوینده تأثیرگذار
فرد مناسب، زبان مناسب، صدا و تون صدای مناسب و قیافه مناسب همه در اثرگذری مهم اند. البته این ها عوامل ظاهری اثر گذاری اند. اینها همه به گوینده برمی گردد. اعتقاد قلبی و عامل بودن مهم ترین آن است که تأثیر عمیق می گذارد. در محاوره عمومی هم وقتی شما به کسی توصیه ای می کنید اگر بگوئید من خودم آن را آزموده ام تأثیر بیشتری دریافت کرده اید.

۸- توجه به سرمایه اجتماعی
سرمایه اجتماعی اغلب مورد غفلت قرار می گیرد و ما در کار های خود به جوانب امر توجه نمی کنیم. آنکه کار مثبت انجام می دهد هم به مسائل فردی توجه می کند و هم به تأثیر اجتماعی آن. سرمایه اجتماعی همچون آبروی فردی است که با کوچکترین غفلت ممکن است سرمایه چندین و چند ساله از بین برود. اعتماد عمومی یک سرمایه اجتماعی ست علاقه به کار و کوشش یک سرمایه اجتماعی است. همکاری دولت و ملت یک سرمایه اجتماعی است و علاقه به دین و راهگشا بودن دین یک سرمایه جتماعی است. اگر رفتار ما سبب شود که این سرمایه های اجتماعی تخریب شود دیگر به سادگی نمی توان آن را به دست آورد. به نظر می رسد امروزه دیگر تصمیمات فردی بدون توجه به مسائل و تأثیرات اجتماعی کار برد ندارد.

۹- مدیریت دانش
همچنانکه در صحنه مدیریت اجتماعی به مدیریت نیاز هست در امور تبلیغی نیز به مدیریت دانش باید توجه شود. حفظ، ذخیره، بازیابی به موقع، و تحویل به مخاطب مورد نظر از اهمیت ویژه بر خوردار است. یادداشت برداری و ذخیره دانش برای استفاده های مجدد شرط موفقیت در کار است

۱۰- بازخورد و اصلاح و حرکت از نو
توجه به باز خورد و تأثیرات فردی و اجتماعی ضامن موفقیت و پیروزی است. هر کس و هر گروه و جامعه ای باید نسبت به اخذ باز خورد به طور رسمی و غیررسمی اقدام کند. این کار سبب می شود تا هم تأثیرگذاری بیشتر شود و هم اصلاح نواقص صورت گیرد و پیشرفت حاصل شود.
این ده مورد به صورت چرخه همواره مسیر پیشرفت را طی می کند.