محمدرضا نوروزپور
در این میان آخرین نظر‌سنجی‌ها از پایین آمدن شدید محبوبیت اسرائیلی‌ها هم در آمریکا و هم در اروپا که به طور سنتی از طرفداران این رژیم محسوب می‌شوند، گواهی می‌کند و همین موضوع سبب می‌شود تا روزنامه‌ها و رسانه‌های اسرائیلی نیز حتی آنها که همسو با راستگرایان افراطی در انتخابات گذشته قدم گذاشتند، به نتانیاهو فشار بی‌حدی را وارد کنند که طرح تشکیل دو دولت را در سرزمین‌های اشغالی بپذیرد.
به طور مثال نتایج یک نظرسنجی که توسط سازمان افکار عمومی بین‌المللی انجام شده، حاکی از آن است که 75 درصد از آمریکایی‌های شرکت کننده در آن با ادامه روند شهرک‌سازی‌های اشغالگران در اراضی فلسطینی مخالفند. از نظر حزبی نیز 83 درصد دموکرات‌ها با شهرک‌سازی‌های اسرائیل مخالف هستند و 65 درصد از جمهوری‌خواهان و 74 درصد گروه‌های مستقل نیز مخالفتشان را با این مسئله اعلام کردند.
کابینه سردرد
در اینکه کابینه جدید اسرائیل به یک سردرد برای اوباما تبدیل شده، شکی نیست. اوبامایی که در همان روزهای اول کار، اولویت خود را نه خاورمیانه، بلکه آسیای میانه و خصوصاً افغانستان و پاکستان معرفی کرد تا این انگاره را پدید آورد که بحرانی‌ترین نقطه جهان هم اینک در این قسمت از نقشه واقع شده و باید آن را مد نظر قرار داد، اکنون خود را با شرایط بغرنجی روبه‌رو می‌بیند و شاید آرزو می‌کند که ای‌کاش شخص دیگری به غیر از نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل شده بود.
سوای از اینکه در آن‌سوی نزاع خاورمیانه، حماسی‌ها که اکنون در نگاه جدید اروپا و آمریکا به خاورمیانه، بسیار مورد توجه واقع شده‌اند و موکداً برای هر مذاکره‌ای یک پای ثابت فرض می‌شوند، اساساً اعتقادی به متفاوت بودن آدم‌ها در اسرائیل ندارند و در کل همه را سر و ته یک کرباس می‌دانند، برای اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها بسیار بهتر بود که وزیر خارجه اسرائیل هم‌اکنون شخص دیگری به غیر از لیبرمن بود و یا برای آنها بسیار معقول‌تر بود اگر کابینه تزیپی لیونی سرکار بود.
طرف حماسی اما معتقد است که کشتار بی‌رحمانه مردم بی‌دفاع غزه در دوران همین آدم‌های به ظاهر نرم‌تر برای مذاکره اتفاق افتاد و در اصل اینکه اسرائیلی‌ها هرگز تمایلی برای زندگی مسالمت‌آمیز با فلسطینی‌ها نداشته و ندارند شک نباید کرد.
با این همه این نگاه نه تنها در میان آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها بسیار رایج است و ای‌کاش‌های زیادی از این‌سو و آن‌سو شنیده می‌شود، بلکه به تازگی خود اسرائیلی‌ها نیز معترف شده‌اند که اختلافات راهبردی بسیار فاحشی میان سیاستمداران کاخ سفید و تل‌آویو پدید آمده که ممکن است در آینده‌ای نزدیک به لفاظی‌های رسانه‌ای یا حملات تریبونی به یکدیگر منجر شود.
رویارویی از جنس اختلاف
یکی از این نگرانی‌ها دیروز در روزنامه هاآرتص منعکس شد، آنجا که نویسنده این روزنامه عبری‌زبان از نگرانی معاونان نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی مبنی بر برخورد آشکار بین نتانیاهو و رئیس‌جمهور آمریکا طی سفرش به واشنگتن در اواسط ماه مه خبر داد. آنچه این احتمال را برای کارشناسان اسرائیلی زیاد کرده است غور در نگاه دو طرف و دانستن این موضوع است که نگاه اوباما به خاورمیانه با نگاه همیشگی جمهوری‌خواهان و حتی دموکرات‌های قبلی تفاوت دارد و این رئیس‌جمهور جدید در چند محور از جمله تشکیل دو دولت، توقف شهرک‌سازی‌ها و برداشتن محاصره غزه تأکید ویژه داشته و حاضر به کوتاه آمدن از آن نیست. موضوعاتی که نتانیاهو و تیم راست‌گرایش اساساً هرکدام از آنها را پاشنه آشیل خود می‌دانند و وعده انجام ندادن آنها را به عنوان شعار‌های تبلیغاتی خود خرج کرده بودند تا از افراطی‌های اسرائیل رأی بگیرند.
نه نتانیاهو و نه هیچ یک دیگر از اعضای دیگر کابینه او حاضر به توقف فرایند شهرک‌سازی‌ها نیستند و بارها نیز نظر مخالف خود را درخصوص برداشتن محاصره نوار غزه و بازکردن گذرگاه‌ها تا زمان تسلط حماس بر این منطقه اعلام کرده‌اند. بحث تشکیل دو دولت نیز از آن جمله بحث‌هایی است که آنها علی‌الظاهر و با توجه به فشار افکار عمومی جهان و تأکیدات متحدانشان چه در اروپا و چه در آمریکا پذیرفته‌اند و خب البته تاکنون هیچ حرکت رو به جلو و عملیاتی نداشته است.
از این‌رو بی‌راه نیست که با وجود چنین اختلافاتی، معاونان نتانیاهو از برخورد علنی او و اوباما در هنگام پاسخ به سؤالات در کنفرانس مطبوعاتی نگران باشند. این روزنامه فاش کرده است که قرار است تعدادی از معاونان نخست‌وزیراسرائیل در هفته جاری به واشنگتن سفر کنند تا نشست‌هایی را با مقامات بلندپایه کاخ سفید در راستای مقدمه‌سازی برای سفر نتانیاهو برگزار کنند.
وزیر سرسخت، وزیر نرم
نکته دیگری که در این خصوص حائز اهمیت است سرسختی وزیر امور خارجه اسرائیل و بی‌برنامگی و نرمش کلینتون نسبت به برنامه‌های اوباما است. اظهارات و موضع‌گیری‌های کلینتون درباره خاورمیانه اینگونه تفسیر شده است که او آنچنان که باید و شاید به دنبال تحقق برنامه‌های اوباما نیست و گویا خود روشی مجزا از رئیسش را در پیش گرفته. اگر چه در این بین نظرات دیگری هم داده شده است. روزنامه واشنگتن پست چند روز پیش با اشاره به موضع سخت اوباما درخصوص تشکیل دو کشور اسرائیلی و فلسطینی و تأکید او بر کوتاه نیامدن از این اصل به مواضع نرم‌تر کلینتون اشاره کرده و آورده است که وزیر خارجه دولت آمریکا گویا نقش تعدیل‌کننده را در این بین بازی می‌کند و می‌کوشد در اوقاتی که اظهارات تند اوباما درخصوص اسرائیل و تشکیل دولت فلسطینی مقامات این رژیم را عصبانی می‌کند او با استفاده از واژه‌هایی ملایم‌تر آنها را به نشان دادن عکس‌العملی معقول‌تر وادارد. نمونه عینی این ادعا دیروز و زمانی که کلینتون درخصوص تشکیل دو دولت مستقل در خاورمیانه سخن می‌گفت نمایان شد. در حالی که نتانیاهو خود به عنوان نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی پذیرفت که مذاکرات برای تشکیل دو دولت بدون پیش‌شرط به رسمیت شناخته شدن اسرائیل از سوی فلسطینی‌ها آغاز شود و باراک اوباما نیز بر آن تصریح کرد و حتی عده‌ای عقب‌نشینی اسرائیل از این موضع را ناشی از فشار پنهان کاخ سفید به تل‌آویو ارزیابی کرده بودند، خانم وزیر خارجه صراحتاً هشدار داد که دولت آینده فلسطین باید اسرائیل را به رسمیت بشناسد وگرنه آمریکا نمی‌تواند با آن همکاری لازم را داشته باشد. هیلاری اگرچه یادآور شد که گذرگاه‌های مرزی غزه باید توسط اسرائیل باز شود و رفتار آنها با اعراب ساکن در سرزمین‌های اشغالی از این وضعیت اسف‌بار خارج شود و شکل انسانی به خود بگیرد، رسماً در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد: کنگره آمریکا تمایل به کمک یا به رسمیت شناختن دولت فلسطینی که تمام یا نیمی از اعضای آن اسرائیل را به رسمیت نشناسند، ندارد.
اختلاف همچنان باقی‌است
پیچیدگی‌های موجود در مسئله خاورمیانه زمانی حادتر می‌شود که بدانیم در آن سو نیز خبری از وحدت و اتفاق نظر میان گروه‌های فلسطینی وجود ندارد. به فرض اینکه قرار باشد دولت مستقل فلسطینی با توافق همه طرف‌های درگیر تشکیل شود، فتح و حماس هنوز نتوانسته‌اند بر سر مسائل محل اختلاف خود با یکدیگر کنار بیایند و مذاکرات قاهره با میانجیگری مصر نیز همگی بی‌حاصل به پایان رسیده است. از این‌رو برنده اصلی این اختلاف بار دیگر صهیونیست‌ها خواهند بود چرا که تا زمانی که این دو گروه بزرگ فلسطینی نتوانند برای تشکیل دولت به توافق برسند اسرائیل همچنان می‌تواند شهرک‌سازی‌ها را ادامه داده، محاصره غزه را تنگ‌تر کند و آغاز مذاکرات برای تشکیل دو دولت را نیز در هاله‌ای از ابهام باقی بگذارد.
نظر شما